Mavzu: Inson apparatini funksional holatini baholash va nazorat qilishda psixologik fiziologik usullar

Avtomatik bо„ysunish (Leongard prokineziyasi) – hamma talablarga sо’zsiz bо’ysunish, yoqimsiz yoki nomaqbul bо’lsa ham. Katatoniklarda uchraydi.
Bо’ysunishning nisbatan yengil formalari yuqori ishontirish, konformlikka taalluqli.
Exopraksiya – ihtiyorsiz, ba‘zida atrofdagilarning harakatlarni, ta‘sirlarni kо’p marotaba takrorlashi.
Stereotipiya – xulqdagi bir xillik. Masalan, bemor doimo bir xil xolatda bо’ladi, bir xil harakatlarni bajaradi, palatada aniq bir joyni egallaydi, biror bir harakatni bir necha marotaba ketma-ket takrorlaydi (harakatga soluvchi interasiyalar). Nutq stereotipida Bemor kundan-kunga о’zgarishsiz intonasiya bilan bitta yoki bir necha jumlani, boshqa hech narsa gapirmay takrorlayveradi. Masalan, vrachdan sо’raydi: ―Siz о’zingizni qanday his etmoqdasiz?‖.
Akineziya – istakda chetdan harakat xususiyati saqlangan holda, erkin harakatlarni tо’xtatish natijasida harakatsizlik.
Stupor – harakatsizlik, dong qotib qolish. Stuporning quyidagi kо’rinishlarini farqlaydilar: katatonik – harakatsizlik, mutizm va mushak tonusining oshishini qamrab oladi; depressiv (―qorong’u dong qotib qolish‖) - depressiya bilan bog’liq harakatga soluvchi tormozlanish; psixogenli - shokli psixik travma harakatiga javoban yuzaga keluvchi harakatsizlik; gallyusinatorli – imperativ gallyusinasiyalar ta‘siri ostida rivojlanuvchi harakatsizlik; vasvasali – xulqning vasvasa formasi hisoblanuvchi, dong qotib qolish; ekstatik – yuqori ekstatik affektda yuzaga keluvchi harakatsizlik; maniakal – maniakal holatda harakatli tormozlanish; ekzogenli – miyaning striopallidarli bо’limida toksik yoki infeksion shikast natijasida yuzaga keluvchi xarakatsiz holat, masalan, post- yoki metensefalitik stupor; apatik – peshona shikastida, chо’zilgan simptomatik psixozlarda, kaxeksiya, bosh miya travmalarida, progressiv paralichda, shizofreniya da kuzatiladigan tо’la befarqlik bilan kechuvchi aspontan holat. Arodeksiya (e‘tiborning tо’liq tushib qolishi, faol singari ixtiyorsiz ravishda) holati bilan apatik mо’ljal buzilishi о’rin tutadi. Ong buzilmaydi. Apallik sindromi – katta yarim shar pо’stlog’i о’chishi va tana mexanizmi faollik ustunligi natijasida yuzaga keluvchi harakatsizlik. Tasvirlash va termin E.Krechmerga taalluqli. Aprozeksiya - emosiyonal reaksiyaning yо’qligi, erkin harakatlarning tushib qolishi, ong qorong’ilashuvida ongni tashkil qiluvchilarning yо’qligida psixik aktlarning yо’qligi xarakterlidir. Qariyalar va о’rta yoshdagilarda, bosh miya travmalarida, qon quyulishida, о’smirlarda, intoksikasiyalarda bosh miyasining yallig’lanish kasalliklarida atrofik progressirlashda ta‘riflangan.