Mavzu: ilk sivilizatsiyalar

2. Qadimgi yunon sivilizatsiyasining shakllanish va rivojlanish bosqichlari
Qadimgi yunon tsivilizatsiyasi o'z taraqqiyotida uchta katta bosqichni bosib o'tgan:
· Miloddan avvalgi III ming yillikdagi ilk sinfiy jamiyatlar va birinchi davlat tuzilmalari. (Krit va Axey Gretsiya tarixi);
· Shahar-davlatlarning mustaqil shahar-davlatlar sifatida shakllanishi va gullab-yashnashi, yuksak madaniyatning vujudga kelishi (miloddan avvalgi XI – IV asrlarda);
Fors davlatining yunonlar tomonidan bosib olinishi, ellinistik jamiyat va davlatlarning tashkil topishi.
Qadimgi Yunoniston tarixining birinchi bosqichi Kritda va Bolqon Yunonistonning janubiy qismida (asosan Peloponnesda) ilk tabaqaviy jamiyatlar va birinchi davlatlarning paydo boʻlishi va mavjudligi bilan tavsiflanadi. Bu ilk davlat tuzilmalari oʻz tarkibida qabilaviy tuzumning koʻplab qoldiqlariga ega boʻlgan, Sharqiy Oʻrta yer dengizidagi qadimgi Sharq davlatlari bilan yaqin aloqalar oʻrnatgan va koʻplab qadimgi Sharq davlatlari (monarxiya tipidagi shox-shabbali davlatlar) bosib oʻtgan yoʻl boʻylab rivojlangan. davlat apparati, katta hajmdagi saroy va ibodatxonalar, kuchli jamoa).
Yunonistonda paydo bo'lgan birinchi davlatlarda mahalliy, yunongacha bo'lgan aholining roli katta bo'lgan. Sinf jamiyati va davlati materik Yunonistonga qaraganda ertaroq rivojlangan Kritda Krit (yunon bo'lmagan) aholisi asosiy bo'lgan. Bolqon Gretsiyasida hukmron o'rinni miloddan avvalgi 3-ming yillik oxirida kelgan axey yunonlar egallagan. shimoldan, ehtimol Dunay mintaqasidan, lekin bu erda ham mahalliy elementning roli katta edi. Krit-Axey bosqichi ijtimoiy rivojlanish darajasiga ko'ra uch davrga bo'linadi va bu davrlar Krit va materik Gretsiya tarixi uchun farq qiladi. Krit tarixi uchun ular Minoan (Kritda hukmronlik qilgan qirol Minos nomi bilan) va materik Gretsiya uchun - ellin (Gretsiya nomidan - Hellas) deb ataladi. Minoan davrlarining xronologiyasi quyidagicha:
3. Polis qadriyatlar tizimi
Siyosat o'ziga xos ma'naviy qadriyatlar tizimini ishlab chiqdi. Eng avvalo, yunonlar o'ziga xos ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va madaniy tuzilma, polisning o'zini eng oliy qadriyat deb bilishgan. Ularning fikricha, faqat polis doirasidagina inson nafaqat jismonan mavjud bo'lishi, balki insonga munosib, to'laqonli, adolatli, axloqiy hayot kechirishi mumkin.
Siyosatning tarkibiy qismlari eng oliy qadriyat sifatida insonning shaxsiy erkinligi bo'lib, u biron bir shaxsga yoki jamoaga qaramlikning yo'qligi, kasb tanlash va iqtisodiy faoliyatni tanlash huquqi, ma'lum moddiy ta'minot huquqi, birinchi navbatda er uchastkasi, lekin ayni paytda boylik to'planishini qoralash.
Qadimgi davlatlarning jamoaviy tuzilishi qadimgi fuqaroning axloqiy asosini tashkil etuvchi butun qadriyatlar tizimini belgilab berdi. Uning tarkibiy qismlari quyidagilar edi:
Avtonomiya- o'z qonunlari bo'yicha hayot nafaqat mustaqillik siyosatiga intilishda, balki alohida fuqarolarning o'z ongida yashashga intilishida ham namoyon bo'ladi.
Avtarkiya- har bir fuqarolik jamiyatining to'liq hayotni ta'minlovchi kasblarga ega bo'lish istagida ifodalangan o'zini-o'zi ta'minlash va alohida fuqaroning o'z iqtisodiyotida o'z iste'moli uchun tirikchilik ishlab chiqarishga e'tibor qaratishini rag'batlantirish.
Vatanparvarlik- Yunoniston yoki Italiya emas, balki mahalliy fuqarolik jamiyati rolida bo'lgan o'z vatanlariga muhabbat, chunki u fuqarolar farovonligining kafolati edi.
erkinlik- fuqaroning shaxsiy hayotidagi mustaqilligi va fuqarolarning jamoat manfaati haqidagi mulohazalaridagi erkinligida ifodalanadi, chunki u har bir kishining sa'y-harakatlari bilan yuzaga kelgan. Bu ularning shaxsiyatini qadrlash hissini berdi.
Tenglik- jamoaning fikri va manfaatlarini hisobga olgan holda o'z manfaatlarini boshqalar bilan, begonalarni esa o'z manfaatlari bilan bog'lash odatini shakllantirgan kundalik hayotda mo''tadillikka yo'naltirilganlik.