Mavzu: ilk sivilizatsiyalar

MAVZU: ILK SIVILIZATSIYALAR
REJA:
1. Qadimgi sivilizatsiya: umumiy tavsiflari
2. Qadimgi yunon sivilizatsiyasining shakllanish va rivojlanish bosqichlari
3. Polis qadriyatlar tizimi

1. Qadimgi tsivilizatsiya: umumiy xususiyatlar
G'arb sivilizatsiyasi antik davrda rivojlangan global sivilizatsiya tipiga aylandi. U Oʻrta yer dengizi qirgʻoqlarida paydo boʻla boshladi va 9-8-asrlar davrida odatda qadimgi dunyo deb ataladigan Qadimgi Yunoniston va Qadimgi Rimda oʻzining eng yuqori rivojlanishiga erishdi. Miloddan avvalgi NS. IV-V asrlarga qadar. n. NS. Shuning uchun G'arbiy tsivilizatsiya turini haqli ravishda O'rta er dengizi yoki antik sivilizatsiya tipi deb atash mumkin.
Qadimgi sivilizatsiya uzoq rivojlanish yo'lini bosib o'tdi. Bolqon yarim orolining janubida turli sabablarga koʻra ilk tabaqaviy jamiyatlar va davlatlar kamida uch marta: miloddan avvalgi 3-ming yillikning 2-yarmida paydo boʻlgan. NS. (axeylar tomonidan vayron qilingan); XVII-XIII asrlarda. Miloddan avvalgi NS. (doriylar tomonidan vayron qilingan); 9-6 asrlarda. Miloddan avvalgi NS. oxirgi urinish muvaffaqiyatli bo'ldi - qadimgi jamiyat paydo bo'ldi.
Qadimgi sivilizatsiya ham Sharq sivilizatsiyasi kabi birlamchi sivilizatsiya hisoblanadi. U to'g'ridan-to'g'ri ibtidoiylikdan o'sib chiqdi va avvalgi tsivilizatsiya mevalaridan foydalana olmadi. Shuning uchun qadimgi sivilizatsiyada sharqona o'xshatib, odamlar ongida va jamiyat hayotida ibtidoiylikning ta'siri katta. Hukmron mavqeni diniy va mifologik dunyoqarash egallaydi.
Sharq jamiyatlaridan farqli o'laroq, antikvar juda jadal rivojlandi, chunki unda boshidanoq umumiy qullikka qul bo'lgan dehqonlar va aristokratiya o'rtasida kurash avj oldi. Boshqa xalqlar ichida u zodagonlarning g‘alabasi bilan yakunlangan, qadimgi yunonlar orasida demolar (xalq) nafaqat erkinlikni himoya qilgan, balki siyosiy tenglikka ham erishgan. Buning sabablari hunarmandchilik va savdoning jadal rivojlanishidadir. Demolarning savdogar va hunarmand elitasi tezda boyib ketdi va iqtisodiy jihatdan yer egalari zodagonlaridan kuchliroq bo'ldi. Demosning savdo va hunarmandchilik qismining kuchi va yer egalari zodagonlarining chekinishi o'rtasidagi qarama-qarshiliklar VI asr oxiriga kelib yunon jamiyati rivojlanishining harakatlantiruvchi bahorini tashkil etdi. Miloddan avvalgi NS. demolar foydasiga hal qilindi.