Mavzu ijtimoiy ishda tizimlar nazariyasi

 
4.2. Tadqiqot metodologiyasi, tashkillashtirilishi va usullari
. Ishning bu qismida 
tadqiqotning metodologik jihatdan yondoshuvi ochib beriladi. Masalan, ijtimoiy 
ishda metodologiya sifatida alohida ehtiyojli farzandi bor oilalar bilan ishlashda 
kuchli tomonlar nazariyasi yoki oilaviy zo’ravonlik muammosi tahliliga tizimli 
yondoshuv xizmat qiladi.
Bu bob yoki paragrafda (ishning tuzilishiga qarab) tadqiqot muammosi, 
uning maqsadi, faraz va vazifalari, tadqiqot ishtirokchilari Kirish qismiga 
qaraganda aniq va batafsilroq keltiriladi.
Tadqiqot dasturi yoki uni tashkillashtirilishi tavsifi keltiriladi. Masalan, 
tadqiqot maqsadiga, ya’ni bolalarga nisbatan shafqatsiz munosabatning oldini 
olishda ota-onalik ko’nikmalarini rivojlantirish bo’yicha kurslarning rolini 
o’rganishda – ota-onalar uchun kurslar tashkillashtirilishi, kurslar yakunida esa 
mazkur oilalarda munosabat tarzining o’zgarganligini kuzatilishi ta’kidlanadi.
Shu qismda usullar va tadqiqot metodikalarining tavsifi va ularni 
tanlanilishining asoslanadi, natijalarni qayta ishlash asosida olingan ma’lumotlar 
va ularning tahlili keltiriladi.
odatda, mazkur qism 2 ta paragrafdan iborat bo’lgan alohida bobni tashkil 
etadi. Bunda birinchisi tadqiqot metodologiyasi va uning tashkillashtirilishiga 
(ishtirokchilari haqidagi ma’lumotni ham ko’rsatgan holda) baғishlansa, 
ikkinchisida esa tadqiqot usullari va metodikalari haqida ma’lumot beriladi.
4.3. Tadqiqot natijalari, ularning tahlili va muhokamasi ham 
bir necha 
paragrafdan iborat
 
alohida bobda keltiriladi. Ko’pincha bu bob “Empirik 
(eksperimental) tadqiqot natijalari” deb nomlanadi. Paragraflarning miqdori, fikrlar 
bayon etilishi ketma-ketligi va mantiqi tadqiqot mavzusi va belgilangan rejaga 

---

boғliq amalga oshiriladi. Ishning mazkur qismida sxemalar, grafik va jadvallardan 
foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Mazkur bob tadqiqot davomida olingan barcha natijalar borasidagi 
ma’lumotlarni, uning tadqiqotchilar tomonidan muhokamasi va interpretatsiyasini 
aks ettiradi. Natijalarning muhokamasi shu jumladan ularning tanqidiy tahlilini 
ham nazarda tutadi. Birinchidan, natijalarning belgilangan maqsad, faraz va 
vazifalariga muvofiq kelishi, ikkinchidan esa boshqa tadqiqotchilar tomonidan 
olingan ma’lumotlarga mosligi muhokamasini o’z ichiga oladi.
Mazkur bobni rasmiylashtirishda shuni unutmaslik lozimki, tadqiqotda 
belgilangan maqsad har doim ham kutilgan natijani beravermaydi, salbiy natija 
ham aniq bir ilmiy qimmatga ega bo’lishi mumkin. Bundan kelib chiqib shuni 
ta’kidlash joizki, olingan ma’lumotlarni maqsadga, tadqiqot farazi va vazifalariga 
muvofiq keladigan qilib o’zgartirishning aslo xojati yo’q. olingan ma’lumotlarni 
ochiq-oydinlik bilan tavsiflab berilishi hamda muhokama etilishi tadqiqot 
muallifining ilmiy kompetentlikka egaligidan dalolat beradi.
 
5. Xulosalar
Ishning yakunlari “Xulosalar” qismida beriladi. Xulosalar asoslangan hamda 
aniq va qisqa qilib bayon etilgan bo’lishi lozim. Ҳar bir xulosa raqamlanadi. 
Xulosalarda tadqiqotning asosiy natijalari hamda unda aniqlangan qonuniyatlar 
tavsifi beriladi. Xulosalar maqsad, faraz xolatlari va tadqiqot vazifalariga mos 
ravishda berilishi lozim.
6. YAkuniy xulosalar. 
“YAkuniy xulosalar”da bajarilgan tadqiqotning qisqacha 
tavsifi 
beriladi, 
ishda 
belgilangan 
farazning 
isbotlanganligi 
yoki 
isbotlanmaganligini ko’rsatgan holda umumiy baho beriladi. YAkuniy xulosalar 
matni tadqiqot maqsadi va vazifalari bilan aniq boғlangan bo’lishi zarur. Bu 
qismda ish yakunlanib, olingan natijalar asosida taklif va tavsiyalar bayon etiladi, 
kelgusidagi tadqiqotlarning istiqbollari belgilanadi.

---

Ijtimoiy ishda olib boriladigan tadqiqotlarning o’ziga xos tomonlarini 
hisobga olgan holda 
YAkuniy xulosalarda
alohida e’tiborni tavsiyalarga qaratish 
mumkin yoki ularni keyingi boshqa alohida paragrafda ajratib ko’rsatish mumkin. 
 
7. Adabiyotlar ro’yxati 
sitata keltirilgan va foydalanilgan manbalarning soniga 
boғliq. Ularni tartiblash bo’yicha talablar oo’YU talablariga boғliq, lekin odatda 
adabiyotlar ro’yxati ikki usulda keltiriladi:

ishda manbalarning ko’rsatilishi ketma-ketligiga muvofiq tarzda;

alfavit tartibida.
Ҳar bir manba uchun mualliflarning familiya va initsiallarini, ishning nomi, 
nashr bo’yicha ma’lumotlarni; jurnalning nomi (agar jarnaldagi maqola bo’lsa) va 
uning beti ko’rsatilgan holda nashrga oid ma’lumotlarni; to’plam nomi va uning 
tahrirchilari yoki tuzuvchilari familiyalari, nashrga oid ma’lumotlarni ko’rsatish 
zarur. Nashrga oid ma’lumotlarga – nashr joyi, nashriyot nomi, nashr yili, betlar 
miqdori kiradi. Manbalar tartibga keltirilib, tartib raqami bilan belgilangan bo’lishi 
kerak – o’zbek tilidagi manbalar, rus tilidagi manbalar, chet tillardagi barcha 
manbalar.
 
Adabiyotlar ro’yxatini rasmiylashtirish qoidalari 
Jurnal maqolalari 

Abdullaxodjaev M. S. , Muxtarova E. X., Nakonechno’y YU. P., Axmedov A. 
X. Faktoro’ riska razvitiya yazvennoy bolezni u deteyG’G’Meditsinskiy jurnal 
Uzbekistana. 1992. № 5. B. 12-15. 

Aleksandrova V. YU., Suslova ye.A., Aleksandrov A.A. Psixologicheskie 
aspekto’ profilaktiki serdechno-sosudisto’x zabolevaniyG’G’Psixol. jurn. 1985. 
T. 6. № 1. B.122-130. 
Kitobdagi maqola yoki Bob 

Bassin F. V. o sovremennom podxode k probleme psixologicheskix faktorov 
bolezniG’G’ Kitob: Rol psixicheskogo faktora v proisxojdenii, techenii i 
lechenii somaticheskix bolezney. Morozov G. V. tahriri ostida - M.: Meditsina, 

---

1972. B. 25-33

Vasserman L.I, Vuks A.YA., Iovlev B.V., Karpova E.B. o psixologicheskoy 
diagnostike tipov otnosheniya k bolezniG’G’ Kitob: Psixologicheskaya 
diagnostika otnosheniya k bolezni pri nervno-psixicheskix i somaticheskix 
zabolevaniyax. L.: Leningr.ilmiy-tadq.psixonevrol.in-t, 1990. B. 8-15. 

Shapatina o.V. Razvitie samootsenki rebenka v sisteme semeyno’x otnosheniy 
G’G’ «Pedagogicheskiy protsess kak kulturnaya deyatelnost» Xalqaro anjumani 
ma’ruzalari tezisi. Samara, 1997. S.153-154. 
Kitob

Vasilyuk F.E. Psixologiya perejivaniya. Analiz preodoleniya kriticheskix 
situatsiy. – M.: Mosk. un-ti nashri, 1984. 156 b.
Internet saytlariga ssilka (havola) 

Familiya I.o. Maqola nomi G’G’ Resurs nomi. URL: 
http:G’G’www
..... 
Resursga murojaat etilgan sana.

Material nomi G’G’ Resurs nomi. URL: 
http:G’G’www
..... Resursga murojaat 
etilgan sana. 
Avtoreferatlar, dissertatsiyalar 

Zotkin N.V. Smo’slopolaganie v situatsii neopredelennosti: Psixol. fanlari 
nomzodligi dis. avtoreferati. M., 2000. - 23 b. 

Po’jikova J.V. Stanovlenie avtonomii lichnosti starsheklassnika v usloviyax 
sotsialno-psixologicheskogo 
treninga: 
Psixol. 
fanlari 
nomzodligi 
dis. 
avtoreferati. M., 1999. - 136 b.