Мавзу: I гурухнинг асосий гурухчаси элементлари бўлими мавзусини ўқитиш методикаси

Mavzu: I- guruhning asosiy guruhchasi elеmеntlari bo`limi mavzusini o`qitish metodikasi

Reja:

• Reja:
• 1. Umumiy xarakteristika
• 2. Litiy olinishi, xossalari, birikmalari.
• 3. Natriy, olinishi, xossalari, birikmalari.
• 4. Kaliy, olinishi, xossalari, birikmalari.
• 5. Rubidiy va seziyning olinishi, xossalari.

Muammoli savollar

• 1.Natriy va kaliyning turmushda ishlatiladigan qanday birikmalarini bilasiz?
• 2. “Suvsiz soda”, “kristall soda”, “ichimlik soda”, “kaustik soda”lar haqida nimalarni bilasiz? Ularning bir-biridan farqlari nimada?

Davriy sistemaning birinchi gruppa s-elementlariga litiy-Li, natriy-Na, kaliy-K, rubidiy-Rb, seziy-Cs va fransiy-Fr lar kiradi.

• Davriy sistemaning birinchi gruppa s-elementlariga litiy-Li, natriy-Na, kaliy-K, rubidiy-Rb, seziy-Cs va fransiy-Fr lar kiradi.
• Bu elementlarning oksidlanish darajasi +1ga teng.
• Bu elementlarning atomlari uzining tashki elektron qavatidagi yagona elektronini osonlik bilan beradi. Shu sababli ular kuchli kaytaruvchilardir. Ularning kaytaruvchilik xossalari litiydan fransiyga tomon kuchayib boradi, fransiy eng kuchli kaytaruvchidir. Buning sababi, fransiyning atomi barcha ishqoriy metallarning atomlariga qaraganda kattaligidir.
• Ishqoriy metallar suv bilan reaksiyaga kirishib asos va vodorod xosil qiladi. Bu asosning formulasi umumiy qilib EQON- xolida yoziladi. Bular kuchli asos bulib suvda yaxshi eriydi va ishqorlar deyi ladi. Ularning kuchli asos bulishiga va suvda yaxshi erishiga sabab nimau - degan savolga-ishqoriy metall ionlarining zaryadi kichik va radiusi katta, deb javob beramiz.

Ishqoriy metallar juda yengil, yumshoq, litiydan boshqalari pichoq bilan oson kesiladi. Hamma metallarga nisbatan reaksiyaga kirish qobiliyatlari eng kuchli.

Shu sababli havoda juda tez kumushdek yaltiroqligini yo’qotadi. Rubidiy va seziy havoda o’z-o’zidan alangalanadi. Ishqoriy metallar suv bilan juda kuchli va ekzotermik jarayon bilan reaksiyaga kirishadi:

• Shu sababli havoda juda tez kumushdek yaltiroqligini yo’qotadi. Rubidiy va seziy havoda o’z-o’zidan alangalanadi. Ishqoriy metallar suv bilan juda kuchli va ekzotermik jarayon bilan reaksiyaga kirishadi:
• 2 Li + 2H2O = 2LiON + H2 ↑ reaksiya kuchli boradi
• 2Na + 2H2O = 2NaON + H2↑ reaksiya shiddatli boradi
• 2K + 2H2O = 2KON + H2↑ ajralib chiqayotgan H2 ↑ alangalanadi
• 2Rb + 2H2O = 2RbOH + H2 ↑ reaksiya portlash bilan boradi.
• 2Cs +2H2O = 2CsOH +H2 ↑ reaksiya portlash bilan boradi
• Ishqoriy metallar havoda va namlikda juda tez reaksiyaga kirishganliklari uchun ular kerosinostida yoki parafin moyida saqlanadilar.