Mavzu: Hujayra va to'qima. Moddalar va energiya almashinuvi. Endokrin tizim. Reja

Davosi. Epidemik parotitda davo qilishning spesifik vositalari yo'q. Davolash asosan simptomatik usulda olib boriladi. Kasallik yengil o'tayotganda bemorni o'rniga yotqizib, tegishli rejimga amal qilish zarur. Bolaga tez-tez suyuqlik beriladi, og'zini 2 % li natriy gidrokarbonat eritmasi bilan chayiladi. Ovqatni iliq, suyuq holda berish lozim. Kattalashib turgan bezlar sohasini issiq qilib bog'lab qo’yish, sollyuks lampasi bilan isitish. UVCh terapiya buyuriladi. Og’riqni qoldirish, isitmani tushirish maqsadida aspirin, analgin tayinlanadi. Meningitning belgilari kuchayganda, orqa miya kanali punksiya qilinadi. Pankreatit belgilari aniqlanganda bemorga 1-2 kun suv-choy parhezi buyurilib, venaga glyukoza eritmalari Ringer eritmasi albumin, zardob o'mini bosadigan suyuqliklar yuboriladi. Orxitda bemor yotib davolanishi 1-2 hafta mobaynida malhamli bog'lam qo’yish tavsiya qilinadi. Og'ir hollarda 4-5 kun qortikosteroid gormonlar buyuriladi.

Profilaktikasi. Kasallikka chalingan bemorlar 9-10 kungacha uyda boshqalardan ajratib qo'yiladi. Kasalga yaqin yurgan bolalar 21 kungacha kuzatib turiladi. Bunday bolalarga 1-3 ml globulin yuboriladi.

Mamlakatimizda bolalarni Epidemik parotitga qarshi emlash 15-18 oylik bolalarga o'tkaziladi Bunda 0,5 ml miqdorda teri ostiga parotitga qarshi tirik lekin kuchsizlantirilgan vaksina yuboriladi.

QIZAMIQ
Qizamiq- o'tkir yuqumli kasallik bo'lib, nafas yo'llarining kataral yallig'lanishi, badan terisida qizgish dog'simon-papulyoz toshmalarning toshishi va umumiy intoksikasiya alomatlari bilan ifodalanadi.

Etiologiyasi. Qizamiq kasalligini filtrlanuvchi viruslar qo'zg'atadi. U tashqi muhitga chidamsiz, quyosh nurining ultrabinafsha nurlari ta'sirida tezda nobud bo'ladi.

Epidemiologiyasi. Qizamiqda kasallik manbai qizamiq bilan kasallangan bemor hisoblanadi. Bemor kasallikning boshlang'ich (kataral) davrida va toshma toshishi davrining dastlabki kunlarida o'ta yuqumli bo'ladi.

Kassallik havo-tomchi yo'li bilan yuqadi. Qizamiq virusi bemor yo'talganda, aksirganda va gaplashganda havo tomchilari orqali sog’lom odamga yuqadi. Virus havo orqali tarqaganligi uchun tez orada ancha masofaga tarqalishi mumkin. Qizamiq asosan bir yoshdan 6 yoshgacha bo'lgan bolalar kasallanadi. Uch oylikkacha bolalarga ona organizmidan o'tgan immun moddalar hisobiga qizamiq yuqmasligi mumkin. Uch oydan 8 oygacha bo'lgan

bolalarda esa ona suti orqali o'tgan immun tanachalar hisobiga immunitet xosil bo'lganligi sababli qizamiq kasalligi yuqmaydi. Kasallik ko'pincha qish-kuz oylarida uchraydi. Kasallikdan keyin bola organizmida kuchli va barqaror turg'un immunitet hosil bo'ladi.