Mavzu haqida talabakarga tushuncha berish bilim,ko'nikma,malakalarini oshirish. Turli XIL nutq buzilishlarini logopedik tekshirish xususiyatlari

3. Duduqlanishda logopedik tekshirish xususiyatlari

Duduqliklarni tekshirish keng qamrovli bo'lishi va quyidagilarni o'z ichiga olishi kerak:1) duduqlangan bolani psixologik-pedagogik o'rganish (tarbiyachi, o'qituvchi, psixolog va boshqa mutaxassislar tomonidan tuzilgan tavsifnomalar);

2) duduqlanayotgan bolani logopedik tadqiq qilish (duduqlanishning nutqi holati, uning shaxs, motorika xususiyatlari,);

3) tibbiy ko'rik natijalarini tahlil qilish (duduqlanishning somatik, nevrologik va ruhiy holati).

Anamnezga oid ma'lumotlarni to'plashda quyidagilar ko'rsatilishi kerak:

A) anamnez kimning so'zlaridan to'planmoqda: ota-onalar yoki duduqlanishning o'zi,

B) ota-onalar yoki yaqin qarindoshlar duduqlanganmi,

C) etakchi qo'lni tanlash vaqti, qayta o'qitish borligi,

D) ijtimoiy muhit (bola qayerda tarbiyalangani - mexr uyida, bolalar bog'chasida, uyda onasi, buvisi bilan),

E) nutq muhitining xususiyatlari: duduqlanish yoki boshqa nutq patologiyasi bo'lgan odamlar bilan aloqalar; bilingvizm mavjud bo'lganda - qaysi til aloqada ustunlik qiladi,

E) duduqlanishning rivojlanishi:

- Duduqlanish paydo bo'lgan yosh.

- duduqlanishning taxmin qilingan sabablari va tabiati (o'tkir, psixogen, hech qanday sababsiz va boshqalar).

- Mutizm davri mavjudligi.

- Duduqlanish qanday davom etadi: nutqda u doimo mavjudmi yoki yo'qmi.

- Qanday sharoitlarda nutq sifati yaxshilanadi/yomonlashadi.

- duduqlanish boshlanganidan beri bolaning fe'l-atvori o'zgarganmi, u qanday ifodalangan (ishtaha holati, uxlash, kayfiyat, injiqliklar paydo bo'lishi, negativizm, qo'rquv, enurez va boshqalar).

- bolaning nutqidagi nuqsonga munosabati.

- duduqlanish boshlanganidan beri bolaning fe'l-atvori o'zgarganmi, u qanday ifodalangan (ishtaha holati, uxlash, kayfiyat, injiqliklar paydo bo'lishi, negativizm, qo'rquv, enurez va boshqalar).- bolaning nutqidagi nuqsonga munosabati.- Nutqdagi nuqsonni bartaraf etish bo'yicha qanday choralar ko'rildi (shifokor tomonidan davolanishi, logopedik mashg'ulotlarga qatnashishi, sog'liqni saqlash yoki  xalq ta'limi tizimining maxsus muassasalariga qatnaganligi).

- Davolash va o'qitishning davomiyligi va samaradorligi.

G) Oiladagi psixologik muhit, munosabatlar xususiyati:

- oilada tez-tez nizolar bo'ladimi

- bolani haddan tashqari erkalatish va aksincha, haddan tashqari qattiq, tez o'zgaruvchan muomala; taassurotlar bilan ortiqcha yuklash (kinoteatr, teatr, sirkga tashrif buyurish, televizion dasturlarni uzoq vaqt davomida tomosha qilishga ruxsat berilishi va hokazo).

- oila a'zolarining duduqlanishdagi nutq nuqsoniga munosabati (befarqlik, hamdardlik, duduqlanishga boshqalarning e'tiborini doimiy ravishda qaratish, duduqlanuvchining nutqiga juda yuqori  talablarni qo'yish va boshqalar).

 Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun quyidagi qo'shimcha ma'lumotlar talab qilinadi:

- Duduqlanayotgan bolaning xarakterida tashvishlanish/havotirlanish xususiyatlari bormi?

- Bolaning xatti-harakatlarida yig'loqlik, asabiylashish, injiqlik (ya'ni hissiy turg'unsizlik) qayd etiladimi?

- Bolada qo'rquv, qo'rqoqlik xususiyati bormi?

- bolaning o'yin faoliyatining rivojlanish darajasi.

- bolaning ma'lum o'yinlarga moyilligi.

- Bola o'yinlardagi harakatlariga izoh beradimi yoki indamay o'ynaydimi.

- yolg'iz yoki bolalar guruhida o'ynashni afzal ko'radi.

- Duduqlanish o'zi bilan o'zi/tengdoshlari bilan o'yinda namoyon qiladimi?

- Duduqlanish qanday davom etmoqda (u yoshga qarab og'irlashdimi yoki oldingisiga qaraganda kamroq paydo bo'ladimi).