Mavzu: Go'za dalalaridagi begona o'tlarga qarshi kurashish choralari Reja: I. Kirish II. Asosiy qism

Jag'-jag', achambiti - butgullilar oilasiga kiruvchi, bo'yi 10 sm, ba’zan 70 sm keladigan bir yoki bir qancha poyaga ega bo'lgan bir yillik o'tdir.
Kuzgi begona o'tlar. Bu o'tlarning urug'i kuzda unib chiqadi.
Ulaming maysasi yaxshi o'sishi va rivojlanishi uchun kuzgi, qishki davrdagi past harorat zamr. Kuzgi begona o'tlarning urug'i qaysi vaqtda unib chiqishidan qat’iy nazar, faqat kelgusi yili poya, gul, meva va urug' beradi. Bularga yovvoyi supurgi, yaltirbosh, qoramiq kabi o'tlar kiradi.
Ikki yillik begona o'tlar. Ayrim o'tlarning o'sishi, rivojlanishi va urug' hosil qilishi uchun 2 yil zamr. Bu biologik guruhdagi begona o'tlarning urug'i bahorda, yozda unib chiqsa bir qish, kuzda unib chiqsa ikki qish qishlaydi.
Ikki yillik begona o'tlarga qashqarbeda, sigirquyruq, sariq yovvoyi beda, lattatikan, oq karrak, sutcho'p, yovvoyi sabzi kabi o'simliklar kiradi.
Ko'p yillik begona o'tlar. Bu biologik guruhdagi begona o'tlar turli xil oilaga mansub bo' lib, 322 tumi tashkil etadi. Ko'p yillik begona o'tlar generativ (uiug'idan) va vegetativ (ildizpoya, ildiz kurtaklaridan) usulda ko'payadi.
K o'p yillik begona o'tlar: o'qildizlilar, popuk ildizlilar, ildiz- poyalilar, ildizbachkililar, tugunakildizlilar, piyozlilar va sudralib o'suvchilarga boiinadi.
O‘qildizli ko‘p yillik begona o‘tlarga otquloq, sachratqi, oqquray, kampirchopon, qoqio‘t, izen, erman va boshqalar kiradi.
Popuk ildizlilarga bir nechta ko‘p yillik o‘simliklar mansub bo'lib, vegetativ usulda ko‘payish uchun ulaming maxsus organlari yo‘q.
Shuning uchun bu guruhga kiruvchi begona o‘tlar faqat urug'dan ко ‘ pay ad i. Bularga zuptumm, bargizub va boshqalar kiradi. lldizpoyali ko‘p yillik begona o'tlarga g‘umay, ajriq, qamish, salomalaykum, dala qirqbo‘g‘imi, achchiq miya, oq miya kabi o'tlar kiradi
Ildizbachkililarga - qo‘ypechak, yantoq, kakra, qizilmiya, bo‘ztikan kabi o‘tlar kiradi.Tuganakildizli begona o‘tlaming juda qisqargan asosiy o‘q ildizi boladi, bulardan tuganak shaklida qo‘shimcha ildizlar chiqadi. Bulaiga qirqbo‘g‘im, salomalaykum va hokazolar kiradi.
Piyozli ko‘p yillik begona o‘tlar: anzur piyoz, gulpiyoz, qumpiyoz, cho‘chqapiyoz, otashak piyoz, tog‘ piyoz, dasht piyoz.
Sudralib o‘suvchi o‘tlarga ayiqtovon, tugmabosh, quyono‘t, olmoso't va boshqalar kiradi.
Bu ko‘p yillik begona o‘tlardan ildizpoyalilar va ildizbachkililar ekinlar orasida tarqalgan ashaddiy begona o‘tlar hisoblanadi. Ularni yo‘qotish ancha qiyin, chunki ildizidagi har bir kurtakdan yangi o'simta hosil qiladi.
Gumay — boshoqdoshlar oilasiga kiradi. Hamma ekinlar orasida o‘sadi. May-iyun oylarida gullaydi, iyul-oktabrda hosil tugadi.
Poyasining bo‘yi 1,5 m gacha yetadi, past tomonidan shoxlaydi.