Mavzu: Geografik zonalar bo’yicha tuproq hosil qiluvchi jarayonlar

Mavzu:Geografik zonalar bo’yicha tuproq hosil qiluvchi jarayonlar.

Reja:

Reja:

1.Geografik zonalar.

2.Tuproqning hosil bo’lishi.

Tabiiy geografik zonalar, quruqlikning tabiat zonalari — iqiim omillariga bogʻliq ravishda, asosan, issiqlik bilan namlik miqdori va nisbatiga qarab muayyan tartibda krnuniy almashinib boradigan geografik (landshaft) qobiqning yirik boʻlinmalari. Zonalar almashinuvi ekvatordan qutblarga va okeanlardan materik ichkarisiga tomon yuz beradi. Ular, odatda, kenglik boʻylab choʻzilgan boʻlib, aniq chegaralarga ega emas, astasekin bir-biriga oʻtib boradi.

Tabiiy geografik zonalar, quruqlikning tabiat zonalari — iqiim omillariga bogʻliq ravishda, asosan, issiqlik bilan namlik miqdori va nisbatiga qarab muayyan tartibda krnuniy almashinib boradigan geografik (landshaft) qobiqning yirik boʻlinmalari. Zonalar almashinuvi ekvatordan qutblarga va okeanlardan materik ichkarisiga tomon yuz beradi. Ular, odatda, kenglik boʻylab choʻzilgan boʻlib, aniq chegaralarga ega emas, astasekin bir-biriga oʻtib boradi.

Quyoshning nur energiyasi ekvatordan qutblarga tomon turli miqdorda tushganligidan tra, bugʻlanish, bulutlar, yogʻinlar, relyef va shamollar, nurash va tuproq hosil boʻlish jarayonlari, suv, oʻsimliklar va boshqa zonalar hosil qilgan. Har bir zona uchun uni tashkil etgan tabiat komponentlari va jarayonlari (iklim, gidrologik, geokimyoviy, geomorfologik, tuproq va oʻsimlik qoplami hamda hayvonot dunyosi)ning tipik xususiyatlari xos. Koʻpgina T.g.z.ga uning eng yorqin indikatori — oʻsimlik tipiga qarab nom berilgan (oʻrmon zonasi, dasht zonasi, savanna zonasi va h.k.). Zonalar, oʻz navbatida, nisbatan tor boʻlimlar — tabiiy geografik kichik zonalarga ajratiladi, mas, dasht zonasida quruq va tipik dasht zonasi, moʻʼtadil mintaqa oʻrmonlari zonasida tayga, aralash va keng bargli oʻrmonlar zonasi farq qilinadi. 

• Quyoshning nur energiyasi ekvatordan qutblarga tomon turli miqdorda tushganligidan tra, bugʻlanish, bulutlar, yogʻinlar, relyef va shamollar, nurash va tuproq hosil boʻlish jarayonlari, suv, oʻsimliklar va boshqa zonalar hosil qilgan. Har bir zona uchun uni tashkil etgan tabiat komponentlari va jarayonlari (iklim, gidrologik, geokimyoviy, geomorfologik, tuproq va oʻsimlik qoplami hamda hayvonot dunyosi)ning tipik xususiyatlari xos. Koʻpgina T.g.z.ga uning eng yorqin indikatori — oʻsimlik tipiga qarab nom berilgan (oʻrmon zonasi, dasht zonasi, savanna zonasi va h.k.). Zonalar, oʻz navbatida, nisbatan tor boʻlimlar — tabiiy geografik kichik zonalarga ajratiladi, mas, dasht zonasida quruq va tipik dasht zonasi, moʻʼtadil mintaqa oʻrmonlari zonasida tayga, aralash va keng bargli oʻrmonlar zonasi farq qilinadi.