Mavzu: Fosfor oksidlari, fosfat kislota tuzlari. Fosfat kislota ishlab chiqarish. Mineral o'g'itlar Reja: Fosfor oksidlari

Faqat bir yo'nalishda boradigan va reaksiyaga kirishayotgan boshlang'ich moddalar oxirgi mahsulotlarga to'liq aylanadigan reaksiyalar qaytmas reaksiyalar deyiladi.
Bunday reaksiyaga kaliy xloratning (bertole tuzining) qizdirilganda parchalanishini misol qilib keltirsa bo'ladi.
2KC1O₃=2KC1 + 3O₂T
Kaliy xloratning hammasi kaliy xlorid bilan kislorodga aylan-gandan keyingina reaksiya to'xtaydi. Qaytmas reaksiyalar unchalik ko'p emas. Ko'pchilik reaksiyalar qaytar bo'ladi.
Bir vaqtning o'zida bir-biriga qarama-qarshi boradigan reaksiyalar qaytar reaksiyalar deyiladi.
Qaytar reaksiyalarning tenglamalarida chap va o'ng qismlari orasida qarama-qarshi tomonlarga yo'nalgan ikkita strelka qo'yiladi. Bunday reaksiyalarga vodorod bilan azotdan ammiak sintez qilish misol bo'la oladi:
3/2H,+ l/2N₂ Ј NH₃, Л/У=-46,2 kJ/mol
Reaksiyaga kirishayotgan moddalar Tarkibiga kiruvchi atomlar-ning oksidlanish darajasining o'zgarishiga qarab atomlarning oksidlanish darajasi o'zgarmaydigan reaksiyalar va oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari bo'ladi. Atomlarning oksidlanish darajasi o'zgarishi bilan boradigan reaksiyalar oksidlanish-qaytarilish reak­siyalari deb aytiladi.
Xulosa qilib aytganda, kimyoviy reaksiyalar quyidagilarga, ya'ni:
Birikish, ajralish, o'rin olish, almashinish, ekzotermik va en-dotermik, qaytar va qaytmas, oksidlanish va qaytarilish reaksiya-lariga bo'linadi.


Xulaosa
Metallar sirtiga elektroliz yo'li bilan hosil qilingan qoplamalar qalinligi bir xil, puxta bo'lib, uzoq vaqt xizmat qiladi; bundan tashqari, bu usul bilan istalgan shakldagi buyumni qoplash mumkin. Amaliy elektrokimyoning bu tarmog'i galvanostegiya deyiladi. Galvanik qoplamlar korroziyalanishdan saqlashdan tashqari ba'zan buyumlarga chiroyli tashqi ko'rinish baxsh etadi.
Elektrokimyoning mohiyati jihatidan galvanostegiyaga yaqin yana bir tarmog'i galvanoplastika deyiladi. Bu turli xil buyumlardan aniq metall nusxalar olishdir. Galvanoplastika yordamida bosmaxona klishelari, grammplastinkalar tayyorlanadi, turli xil buyumlar metallashtiriladi. Elektrolizdan ko'pchilik metallarni—ishqoriy metallar, ishqoriy-yer metalJari, aluminiy, lantanoidlar va boshqalarni olish uchun, shunin­gdek, ba'zi metallarni aralashmalardan tozalash uchun foydalaniladi.