Mavzu: Fe’l so’z turkumi. Fe’l shakllari

-g‘lы/-gli affiksli sifatdosh ham eski o‘zbek tilining ilk davrlarida keng qo‘llangan bo‘lib, ma’no va funksiyalari bo‘yicha -dachы/-dechi affiksli sifatdoshlarga o‘xshaydi: Kimәrsә maңa rahm qыlmag‘lы yoq (QR). Tushindә kөrdi kim, keligli keldi (NF).

• -adurg‘an/-әdүrgәn affiksli sifatdosh. Bunday sifatdoshlar XV asrdan keyin qo‘llangan: Meni shaydā qыladurg‘an bu kөңүldүr, bu kөңүl, xār-u rasvā qыladurg‘an bu kөңүldүr, bu kөңүl (Lutfiy). Kābuldыn kүch kelәdүrgәn jыhatыdыn sultāng‘a qoshula almaydurlar (Boburnoma).

Ravishdosh formalari

Eski o‘zbek tilida quyidagi affikslar bilan ravishdosh hosil qilingan:

-b(-ыb/-ib,-ub/-үb) affiksli ravishdosh. Qo‘llanishi, ma’no va funksiyalari quyidagicha:

1. SHaxsli fe’ldan anglashilgan ish-harakatning bajarilish holatini ko‘rsatib, ravish holini ifodalaydi. Bunda ravishdosh ifodalagan ish-harakat bilan shaxsli fe’l ifodalagan ish-harakat o‘rtasidagi vaqt munosabati quyidagicha ikki xil bo‘ladi: