Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

FOJIALILIK -
voqelikning eng muhim, chuqur ziddiyat va to‘vnashuvlari
hayot va o‘lim,ozodlik va mutelik, aql va tuyg‘u, qonun va burch shaxsiy va ijtimoiy
munosabatlarni o‘ziga xos tarzda ifoda etuvchi falsafiy tushuncha. San’atdagi
fojealilik haqida fikr yuritganda san’at asarlaridagi fojeali ohanglar, fojeaviylik
san’ati va nihoyat, fojeaviylik san’at turi kabi muammolar alohida mushohada
qilinishi lozim. Har qanday fojea zamirida muayyan fojeali to‘qnashuv, ziddiyat
yotadi. Fojea uslubining umumiy belgilari qatoriga keng umumlashgan intilish,
tafakkur boyligi, soddalik va yaxlitlik, hayajon va ehtiroslarning yuksakligi kabilar
kiradi. Fojea tarixiy davrning burilish paytlarida, eski ijtimoiy aloqalar va
munosabatlar barbod bo‘lib, qarashlar, estetik va axloqiy aqida qoidalar qayta
baholanayotgan sharoitda ravnaq topadi.
KULGILILIK
haqidagi mavjud barcha nazariyalar kulgililikning predmetini
obektiv xususiyat sifatida yoki shaxsning sub’ektiv imkoniyatlari natijasi yohud
sub’ekt va ob’ekt o‘zaro aloqadorligining natijasi sifatida ko‘rib chiqishadi. Mazkur
uchta metodologik yondoshuv kulgililikdagi ko‘pma’nolikning yuzaga kelishiga
sabab bo‘ladi.
Estetik tafakkur tarixida kulgililik bir qadar keng o‘rganilgan. Jumladan,
Aflotun ojiz va layoqaSizlarni kulgili odamlar, deydi. Nodonlik esa insonni kulgili
qiladi. Biroq, kulgililikning mohiyati, uning kelib chiqishi sabablari haqida Aflotun
biror-bir fikrni aytgan emas. Quldorlik tuzumi zodagonlarining namoyondasi bo‘lgan
Aflotun uchun kulgililikning demokratik mohiyati begona edi.
Arastuning fikriga ko‘ra, kulgi ayrim xatoliklar hamda kishilarga ozor
etkazmaydigan va zarar keltirmaydigan hunuklikni keltirib chiqaradi. Insondagi
jahldorlik, suskashlik, qizg‘onchiqlik, subuSizlik, izzattalablik, shuhratparrastlik kabi
illatlar kulgililik uchun ob’ekt bo‘ladi. Aristotel fikricha, kulgi-axloq hududlarini
bezarar buzishdir