Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

Dinning gnoseologik ildiziga aloqador va barcha tarixiy davrlarda
takrorlanib turadigan xususiyatlar quyidagilardan iborat:
a) bilishning subektiv jihatlarini absolutlashtirish (lotinchada – voqelik bilan
bog‘lanmagan narsa, nisbatsizlik, so‘zsiz degan ma’nolarni anglatadi), ya’ni
bo‘rttirib ko‘rsatish;
b) abstrakt (lotincha
abstratio
– diqqatni chetga tortish degan ma’noni
anglatadi), ya’ni tafakkur;
v) tafakkurning umumlashtirish qobiliyati.
3) dinning ruhiy ildizi. Dinning vujudga kelishida kishining bilish faoliyatiga
bog‘liq jarayonlar bilan birga uning hissiyoti, kayfiyati va kechinmalari ham
ishtirok etadi. Diniy tasavvurlar dastlab kishilarning his- tuyg‘ulari orqali vujudga
keladi. 
Dinning ruhiy ildizi individual va ijtimoiy ruhiyatlarga bo‘linadi. Individual
ruhiyatga shaxsiy iztirob, g‘am-tashvish, o‘limdan qo‘rqish, yolg‘izlik, muhabbat,
mehr-shafqat, minnatdorlik singari ijobiy va salbiy kechinmalarni misol keltirish
mumkin.
Ijtimoiy ruhiyatga guruhlar va jamiyatlarga xos voqeliklar – ijtimoiy fikr,
ommaviy qo‘rqish hissi, taqlid, an’ana va urf-odat kabilarni misol keltirish mumkin.
Dinning ruhiy ildizlari deganda diniy g‘oyalarni qayta ishlab chiqarilishi va
o‘zlashtirilishiga qulay shart-sharoitlar yaratadigan jamiyatlar, guruhlar va
individlarning ruhiy holati, jarayonlari va mexanizmlari tushuniladi.
Ruhiy kechinmalar insonga xos xususiyatdir. Ularsiz inson yashay olmaydi.
Odam o‘zining ijobiy va salbiy his-tuyg‘ularini boshqarishga harakat qiladi, lekin

---

ruhiyat turli obektiv va subektiv shart-sharoitlarga bog‘liqligi, murakkabligi sababli
ularni barqarorlashtiradigan kuchga ehtiyoj sezadi. Din ana shunday kuch vazifasini
bajarishi mumkin.

---