Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

11-MAVZU: DIN MADANIYAT FENOMENI
REJA:
1.Din, dinshunoslik, din falsafasi, teologiya tushunchalarning tasnifi.
2.Dinning strukturasi: diniy ong va faoliyat, diniy munosabat.
3.Din paydo bo‘lishining psixologik omillari va sharoitlari.
4.XI asrda davlat va din va diniy munosabat dialektikasi.
5.Diniy tolerantlik va plyuralizm.
 

---

Din
- e’tiqod hamdir, bu esa har bir kishining shaxsiy ishi. Lekin shaxsni har
qanday missioner tashkilotlar ixtiyoriga ham tashlab qo‘yib bo‘lmaydi. Ozod
jamiyatda har bir inson o‘z shaxsiy munosabatini belgilab olishi uchun unga har
tomonlama, boy, xolis-ilmiy axborot zarur. Bunday axborot ko‘p qirrali bo‘lmog‘i,
birovning g‘arazli sharhisiz asl matnlar shaklida bo‘lsa maqsadga muvofiqdir.
Eskirgan ma’lumotlar asosida mutaxassis bo‘lmagan mualliflar tomonidan yozilgan
asarlar hozirgi zamon axborot erkinligi va uning etib kelishi oson bo‘lgan sharoitlarda
o‘quvchilarning ko‘z o‘ngida mazkur mualliflarning obro‘sizlanishiga yoki
o‘quvchini noto‘g‘ri tasavvurga ega bo‘lib qolishiga olib keladi.
Din tabiat, jamiyat, inson va uning ongi, yashashdan maqsadi hamda taqdiri
insoniyatning bevosita qurshab olgan atrof-muhitdan tashqarida bo‘lgan, uni
yaratgan, ayni zamonda insonlarga to‘g‘ri, haqiqiy, odil hayot yo‘lini ko‘rsatadigan
va o‘rgatadigan ilohiy qudratga ishonch va ishonishni ifoda etadigan maslak, qarash,
ta’limotdir.
Din muayyan ta’limotlar, his-tuyg‘ular, toat-ibodatlar va diniy tashkilotlarning
faoliyatlari orqali namoyon bo‘ladi. U olam, hayot yaratilishini tasavvur qilishning
alohida tariqasi, uni idrok etish usuli, olamda insoniyat paydo bo‘lgandan to
bizgacha o‘tgan davrlarni ilohiy tasavvurda aks etishidir. Din komil insonni
tarbiyalashda salmoqli tarbiyalovchi qudratga ega bo‘lgan ma’naviy-axloqiy kuchdir.
Din nima ekanligi turlicha izohlansa-da, umumiy nuqtai nazar shuki, din
ishonmoq tuyg‘usidir. Ishonmoq tuyg‘usi insoniyatning eng teran va eng go‘zal
ruhiy-ma’naviy ehtiyojlaridandir. Dunyoda dini, ishonchi bo‘lmagan xalq yo‘q.
CHunki muayyan xalq dinsiz, e’tiqodsiz, biror-bir narsaga ishonchsiz holda yashay
olmaydi.
XVIII asr va XIX asrning birinchi yarmida tadqiqotchilar tomonidan to‘plangan
nazariy ma’lumotlar gumanitar fanlar sohasida yangi fan-«dinshunoslik» ning
shakllanishiga olib keldi. XIX asrning ikkinchi yarmida dinshunoslik fani falsafa,
antrapologiya, etnografiya, arxeologiya, tilshunoslik, qiyosiy mifologiya va fol’klor
kabi fanlar bilan to‘qnashgan holda jahondagi dinlarni tadqiq qilishga kirishdi.
Dinlar falsafasi, din kelib chiqishi ilmiy-falsafiy o‘rganish, ilmiy tadqiq qilish
asosan XVIII asrning ikkinchi yarmi va XIX asrda jiddiy tus oldi. SHu davrdan
boshlab, Evropa oliy o‘quv yurtlarida bu fan o‘qitila boshlandi. XX asrning ikkinchi
yarmidan boshlab,
«