Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари



Download 2,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet133/333
Sana02.03.2022
Hajmi2,63 Mb.
#478825
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   333
Bog'liq
Ìàâçó Ôàëñàôà ôàíèíèíã ïðåäìåòè, ìà=ñàäè, âàçèôàëàðè âà ìóàì

alollik.
Halollik vijdon, adolat va burch kabi axloqshunoslik mezoniy tushunchalari bilan
bog’liq, insoning o’zgaga munosabati o’ziga munosabatidek sof, pokiza bo’lishini talab qilidigan
axloqiy me’yordir. Dastavval u diniy tushuncha sifatida vujudga kelib, har bir musulmonning
yemak–ichmagi, jinsiy va iqtisodiy xatti–harakatlari sifatini belgilab beruvchi shar’iy me’yor bo’lib
amal qilgan, uning ziddi – harom diniy nuqtayi nazardan salbiy hisoblangan xatti–harakatlarga
nisbatan qo’llanilgan. M., bismil qilingan hayvon yo parranda go’shti – halol, o’laksa go’shti –
harom, nikohdagi jinsiy aloqa – halol, zino – harom, mehnat haqi – halol, o’g’rilik bilan topilgan
mol – harom v.h.
Ko’rib o’tganimizdek, har bir diniy e’tiqodning asosida axloqiylik yotadi va u ko’p hollarda
ibodatdan baland qo’yilgan: solih bandalar, «Qur’on»da aytilganidek, eng avvalo go’zal axloq
egalaridir. SHu boisdan keyinchalik halollik nisbatan tor shar’iy qobiqdan chiqib, asta–sekinlik
bilan shaxs hayotidagi eng qamrovli axloqiy me’yorga aylandi, teran ma’naviylik kasb etgani holda,
kundalik hayotdagi insoniylikni belgilaydigan umuminsoniy fazilat bo’lib qoldi. M., hozirgi kunda
ixtisoslashgan mehnat taqsimotining takomillashuvi, ilm–fan taraqqiyotining yuksalishi natijasida
biz kasbiy halollik, ilmiy halollik, iqtisodiy halollik v.b. haqida gapirishimiz mumkin.
Rostgo’ylik.
Rostgo’ylik yoki to’g’ri so’zlilik insonning haqiqatga intilishi bilan bog’liq,
haqiqat esa doimo sinfiylik–tabaqaviylik, partiyaviylik–mafkuraviylik va tarixiylik–davriylikdan
yuqori turadi. Haqiqatning ifodaviy shakllaridan biri rostgo’ylikdir. Demak, rostgo’ylik – insonning
keyinchalik kasb etgan – o’z ongiga, ruhiga singdirgan, ijtimoiy–hayotiy, davriy–tajribaviy
xususiyat emas, balki uning mohiyatida berilgan fazilat. M., yaqinda tili chiqqan yosh go’dakni
olaylik. U nima desangiz ishonadi, o’zi nimaiki desa – rost gapiradi («Aldagani bola yaxshi» degan
maqolni eslang). Go’dakning soddaligidan, ishonuvchanligidan, to’g’risini aytishidan biz – kattalar
kulamiz; lekin haqiqat ustidan, rostgo’ylik ustidan kulayotganimizni o’ylab ham ko’rmaymiz.
Go’dak kattarib, «aqli kirib» borgani sari atrof–muhitda yolg’on mavjud ekanligini, rost gapirsa yo
kulgi bo’lishi, yo jazo olishi mumkinligini anglab yetadi va asta–sekin yolg’onga o’rgana
boshlaydi, dastlabki maishiy yolg’on ijtimoiy bosqichga ko’tariladi. Endi xususiy yoki guruhiy
manfaatdorlikni ta’minlovchi yolg’on atrofdagi voqelikning hamrohiga aylanadi. Insonni bu
yo’ldan faqat yuksak ma’naviylik, birinchi galda axloqiy tarbiya qutqaradi. Ezgulik, nomus, or,
qadr–qimmat, insonparvarlik, halollik, insof nima ekanini tushunib yetgan kishigina rostgo’y bo’la
oladi.

Download 2,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   333




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish