Mavzu: Eritmalarning kristallanishi. Isitish, suyuqliklarni sovitish va bug'ni kondensasiyalanishi

Mavhum qaynash qatlamli kristalizator. Bunday kristalizatorlar katta ochlchamli bir xil shakldagi kristallar olish uchun ishlatiladi. Mavhum qaynash qatlamli kristalizatorlarda kristallanish jarayoni eritma bir qismining bug`latilishi yoki eritmaning sovitilishi bilan olib boriladi. Mavhum qaynash qatlamli bug`latuvchi kristallizatorning tuzilishi 33.3-rasmda kochrsatilgan. Bu qurilma qobiq quvurli sovitkich va sirkulyatsiya qiluvchi nasosdan iborat. Uzluksiz sochriluvchi quvur orqali berilayotgan eritma qisman kristallardan ajralgan suyuqlik oqimi bilan aralashadi. Bu oqimning miqdori dastlabki berilayotgan eritmaning miqdoriga nisbatan bir necha marta kochp bochlganligi uchun aralashgan eritmaning konsentratsiyasi va harorati kam ochzgaradi. Shu sababli sirkulyatsiyali nasos orqali aralashgan eritmani sovitkichga uzatib sovitilganda, eritma kamroq tochyinadi. Sochngra eritma qurilmaning pastki qismiga berilib, kelayotgan issiqlik oqimi bilan qurilmadagi kristallar qaynab, tochyingan eritma hisobiga kristallar kattalashadi. Ochz tarkibida juda mayda kristallarni ushlagan, qisman kristallardan ajralgan suyuqlik qoldig`i uzluksiz sochruvchi quvurga tushib, berilayotgan eritma bilan aralashib yana nasos orqali uzatiladi va sikl qaytadan takrorlanadi. Hosil bochlgan kristall mahsulotlari qurilmaning pastki qismidan ajratib olinadi. Sovitkichga kirayotgan va chiqayotgan suyuqlikning kerakli haroratini hosil qilish maqsadida qochshimcha sirkulyatsiya konturidan foydalaniladi.
Kochp pogO`nali vakuum-kristallizator. Sanoatda kochp miqdordagi kristallar olish uchun kochp pogO`nali kristalizatorlar ishlatiladi. Bunda bir necha qurilma ketma-ket ulanib, vakuumning miqdori qurilmalarning soniga qarab asta-sekin oshib boradi (33.4-rasm). Har qaysi qurilma uchun ikkilamchi bug`larni kondensatsiyalashga alohida yuzali kondensatorlar ochrnatiladi.


33.4-rasm. Kochp pogO`nali vakuum-kristalizator:
1 — issiq quyiqlashtirilgan eritmaning kirishi; 2 — suspenziyaning bir pogO`nadan ikkinchisiga ochtishi; 3 — mahsulotning chiqishi; 4 — qurilma (pogO`na); 5 — ikkilamchi bug`; 6 — kondensat; 7 — yuzali kondensator;
8, 9 — sovituvchi suyuqlikning kirishi va chiqishi.
Kondensatorlar sovituvchi suvning oqim yochnalishiga qarab ketma-ket ulanadi. Issiq quyiltirilgan eritma uzluksiz ravishda birinchi qurilmaga berilib, qisman bug`latiladi va vakuum hisobiga sovitiladi. Rasmda vakuum hosil qilish qurilmasi kochrsatilmagan. Birmuncha sovitish natijasida kristallar hosil bochlgan tochyingan eritma, keyingi qurilmalarda kochproq vakuum bochlgam uchun ularga ochz-ochzidan oqib tushadi. Kristall mahsulotlari oxirgi qurilmadan barometrik quvur yordamida tortib olinadi. PogO`nalar soni 15 ta gacha bochladi, har bir pogO`nadagi haroratlar farqi 4-5⁰C, kristallarning ochlchami esa 0,2-0,25 mm.