Мавзу: эпидемия ва ахлоқ. Оитс- глобал муаммо сифатида

12-МАВЗУ: ЭПИДЕМИЯ ВА АХЛОҚ. ОИТС- ГЛОБАЛ МУАММО СИФАТИДА.



1.ОИВ инфекцияси билан зарарланган, наркология касалликлари ҳолатларида беморларга тиббий ёрдам кўрсатишнинг аҳлоқий-ҳуқуқий жиҳатлари.
2.«Спидофобия» ва тиббиёт ахлоқи талаблари. Пациент автонмияси контекстида ОИВ скрининг .
3.ОИТС – ятрогения сифатида.
4.ОИТС ва тиббиёт ходимларининг касбий хавфи.

ОИТС - глобал муаммо сифатида
ОИВ инфекцияси ва ОИТС эпидемияси тиббиёт илми ва амалиёти учун, ривожланган ва камбағал мамлакатларда соғлиқни сақлашни ташкил қилиш, қонунчилик ва биоэтика учун глобал муаммо бўлиб чиқди. Ушбу касалликнинг келиб чиқиши ва унинг тўсатдан пайдо бўлиши ҳали фан томонидан тўлиқ ўрганилмаган. ОИВ келиб чиқишининг озми-кўпми асосли версияларидан бири Африкада маймунларнинг иммунитет танқислиги вирусидан бир қатор мутациялар натижасида пайдо бўлганлигини айтади.
СПИД - орттирилган инсон иммунитет танқислиги синдроми; бу танадаги ОИВ инфекциясини ривожланишининг якуний босқичи. Биринчи марта ОИТС билан касалланиш 1981 йилда АҚШда қайд этилган. Кўп ўтмай, ушбу патологияни келтириб чиқарадиган вирус ҳам ажратилди. ОИТСга чалинган одамлар иммунитет тизимининг жуда заифлашиши натижасида юзага келадиган турли хил жиддий касалликлардан вафот этадилар. ХХ асрнинг 80-йилларга келиб. юқумли касалликлар (ҳеч бўлмаганда ривожланган мамлакатларда) энди асосий хавфни келтириб чиқармади ва янги, шунингдек, даволаниб бўлмайдиган касалликнинг кашф этилиши умуман ажабланарли бўлди. Янги эпидемиянинг кўлами ажойиб эди. ХХI асрнинг бошларига келиб. ОИВ инфекцияси бутун дунёга тарқалди, яъни. пандемияга айланди. Фақатгина Қўшма Штатларда, турли хил ҳисоб-китобларга кўра, бу вақтга қадар 900 мингга яқин юқтирган; аммо дунёдаги энг ёмон вазият Африканинг Саҳрои шарқида бўлди.
ОИТСга қарши курашнинг дастлабки муаммолари
ОИТСга қарши курашнинг дастлабки босқичини эпидемиянинг биринчи ўн йиллиги билан боғлаш мумкин, яони. 80-йиллар ХХ аср Ушбу босқичда янги эпидемиянинг асосий хусусиятлари ва ушбу касаллик билан боғлиқ янги глобал таҳдидлар аниқланди. Ушбу босқичнинг асосий муаммолари қуйидагиларни ўз ичига олади.

• 
  1. Янги касалликка қарши курашиш учун шошилинч чораларни ишлаб чиқиш зарурати. Номаълум ва даволаниб бўлмайдиган касаллик туфайли жамиятда хавотирнинг кучайиши тиббий (диагностика, профилактика, даволаш усулларини излаш) ва ташкилий таркиб бўйича тадбирларни фаол излашга туртки берди.
  
• 
  2. ОИВ инфекциясининг ўзига хос хусусиятини унинг эпидемиологик хусусиятлари билан боғлиқлигини англаш. Касаллик танадаги суюқлик орқали юқиши аниқланди. Юқтиришнинг асосий йўллари жинсий, инструментал (иноекция ва бошқа тиббий манипуляциялар орқали), қон қуйиш, ҳомиладор ёки эмизикли онадан болага; шунингдек, тиббиёт ходимлари ОИВ билан касалланган одамнинг қони ва бошқа суюқликлари билан алоқа қилиш орқали юқтиришлари мумкин. Ушбу хусусиятлар эпидемияни, асосан, назорат остига олиш мумкинлигини кўрсатди.
  

Бундан ташқари, асосий хавф гуруҳлари, авваламбор, жамиятнинг маргинал қатламлари эканлиги аниқланди: гиёҳванд моддаларни укол қилиш; гомосексуал гуруҳлар; фоҳишабозлик билан шуғулланадиган шахслар. Буларнинг барчаси хавфнинг асосий манбалари , ҳам юқиш йўллари, ҳам юқумли касалликлар тарқалишига нисбатан қатоий ва қатоий чоралар тўғрисида хулоса чиқаришни таклиф қилди .

• 
  3. ОИТС фобияси. Натижада, камситиш ва камситиш янги касалликнинг доимий ҳамроҳига айланди. ОИВ билан касалланганлар жамиятда ниҳоятда салбий қабул қилинган. "Айбдор - жабрланувчи" нуқтаи назаридан фикрлашнинг маолум бир тури пайдо бўлди. Маргиналлаштирилган гуруҳлар хайрихоҳликсиз қабул қилинди, чунки жиноятчилар уларнинг ҳаёт тарзини жазолайдилар. Шу билан бирга, бегуноҳ қурбонлар ҳам бўлган, масалан, оналаридан юқтирган болалар ёки қон қуйиш орқали юқтирилган одамлар; лекин улар ҳам уларни рад этишди. Жамиятда ваҳима қўрқуви ва ОИВ ёки ОИТС билан касалланган одамларни - ОИТС-фобияни рад этиш шаклланди. Эпидемиянинг дастлабки босқичида тез-тез учрайдиган ҳолатлар, шу жумладан, ОИВ билан касалланган одамларга нисбатан зўравонлик ҳаракатлари.
  
• 
  4. ОИВни мажбурий текшириш муаммоси. 1985 йилдан бошлаб инсон танасида ОИВ инфекциясини ташхислаш усуллари (антикор тести) мавжуд бўлди. Дарҳол жамиятдаги барча одамларни ёки катта аҳолини мажбурий синовдан ўтказиш зарурати тўғрисида қизғин баҳс-мунозаралар пайдо бўлди. Бундай чора-тадбирнинг муаммоси, шунингдек, шахсга ОИВ-ташувчисини аниқлаш жуда катта маонавий зарардан бошқа нарса келтирмагани билан боғлиқ эди, чунки ОИВга қарши терапевтик воситалар ҳали ҳам мавжуд эмас эди.
  

Вазият 1987 йилда, биринчи антивирал препарат - азидотимидин (АЗТ) пайдо бўлганидан бери ўзгаришни бошлади. Бу тест синовлари ОИВ билан касалланганларга фойда келтириши мумкинлигига ишониш учун асос яратди (спесифик терапияни эрта бошлаш, шунингдек коморбидияларнинг олдини олиш шаклида). Бундан ташқари, 1990-йилларда. Аниқланишича, АЗТ онадан ҳомилага юқиш хавфини камайтиради.
Муҳокамалар натижалари, шунингдек, янги илмий кашфиётлар ОИВ тестини ўтказиш муаммосига нисбатан ўзига хос муросага айланди. Жамият ОИВни ихтиёрий равишда текширишни рағбатлантира бошлади . Бироқ, кўплаб мамлакатлар маолум гуруҳлар учун мажбурий тестларни жорий қилишни бошладилар (масалан, ҳомиладор аёллар ва қон донорлари). Шу билан бирга, тест синовлари беморнинг ҳуқуқларига эҳтиёткорлик билан риоя қилиш ва биринчи навбатда, тегишли маолумотларга эга бўлиши керак.
5. Шахс ва жамият манфаатлари ўртасидаги ахлоқий зиддият. Янги ва даволаниб бўлмайдиган юқумли касалликнинг пайдо бўлиши аслида беморларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, беморларнинг автономияларини ҳурмат қилиш, ихтиёрий розилик ва ҳ.к.лар билан мавжуд бўлган бутун биоэтика индивидуал тизимига қийинчилик туғдирди.
Шундай қилиб, ихтиёрий (мажбурий) тест синовларидан ташқари, бу янги ОИВ ҳолатларини мажбурий рўйхатдан ўтказиш, эпидемиологик текширувлар (алоқалар занжирларини аниқлаш), ОИВ билан касалланган одамларнинг жинсий шерикларини хабардор қилиш ва ҳк. Муаммоларни ўз ичига олади. Буларнинг барчаси муқаррар равишда шахсий ҳуқуқ ва эркинликларни бузган. ОИВ эпидемиясининг ўзига хос хусусиятларини, шу жумладан юқтирган одамларнинг нисбатан кўплигини, шунингдек касалликнинг узоқ муддатли асемптоматик хусусиятини ҳисобга олган ҳолда, оммавий мажбурлаш чоралари замонавий жамиятда инсон ҳуқуқларининг кенг бузилишига олиб келиши мумкинлиги тобора кўпроқ англаб этилмоқда. Бундан ташқари, бундай мажбурлаш чоралари соф эпидемиологик фойда келтириши, жамиятдаги айрим гуруҳларни камситиши ва ОИТС фобиясини кучайтириши ноаниқ бўлиб қолди. Дастлабки босқичда бундай чоралар зарурлиги тўғрисида кўплаб мунозаралар бўлиб ўтди, натижада улар муроса эчимларига олиб келди (турли мамлакатларда турли хил тафсилотлар билан). Кўп муаммолар ҳал қилинмаган бўлиб қолмоқда, аммо умуман олганда, тушунчалар ОИВ билан касалланган одамларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш фойдасига ўзгаришни бошлади.
Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг ОИВ / ОИТС (УНАИДС) бўйича Қўшма Дастури - БМТда ихтисослашган тузилма ташкил этилди. УНАИДС стратегияси ҳозирда амалга оширила бошланди. Ушбу стратегия ОИВ инфексиясининг олдини олиш, даволаш, парвариш қилиш ва қўллаб-қувватлашга умумий кириш учун мамлакат томонидан белгиланган мақсадларга эришиш йўлидаги глобал тараққиётни кучайтиришга, ОИВ тарқалишини тўхтатиш ва тўхтатиш ва эришишга ҳисса қўшишга қаратилган. 2015 йилгача Мингйиллик ривожланиш мақсадлари. Дастурни мувофиқлаштирувчи кенгаши томонидан 2010 йил декабр ойида қабул қилинган ушбу стратегия янги глобал шароитда ОИВга қарши курашни назарда тутади. ОИТСга қарши кураш узоқ муддатли сармоядир ва стратегиянинг ўзи ОИВ профилактикасида инқилобни амалга оширишга, даволашнинг кейинги босқичини тезлаштиришга, парвариш қилиш ва қўллаб-қувватлашга ҳамда инсон ҳуқуқлари ва гендер тенглигини ҳимоя қилишни таъминлайди.
Биоэтиканинг кўплаб аноанавий тамойиллари ва меъёрлари кўпинча кучлилиги аниқ ОИВ инфекциясига мос равишда синовдан ўтказилади.
Бу энг қадимги принципга тегишли "Аввало - зарар қилманг!". Илгари, беморга етказилиши мумкин бўлган тиббий контекст кўриб чиқилган. Хусусан, зарарнинг ушбу шакли беморга ёрдам кўрсатмасликдир. ОИВ инфекцияси дунёнинг кўплаб мамлакатларидаги шифокорларнинг ОИВ билан касалланган одамларга ёрдам кўрсатишдан бош тортишининг кескин муаммоларини келтириб чиқарди. Тиббий ходимларни бундай рад етишнинг этакчи сабаби уларнинг шахсий хавфсизлиги. Ушбу муаммо ҳали етарли эчимини топмаган.
ОИВ / ОИТС ҳолатида "Яхшилик қилинг!" Тамойилини амалга оширишда муаммо юзага келади. Гап шундаки, ОИВ инфексиясининг тарқалиши тиббиёт ходимининг касбий тафаккурида ўзига хос бифуркацияни келтириб чиқаради. Муайян клиник вазиятда "Яхшилик қилинг!" Тамойилини амалга ошириш. нафақат ОИВ инфекциясини юқтирганларга қаратилган. Бу эрда шифокорнинг профессионал тафаккури нафақат даволанишга қаратилган, балки у беморнинг атрофини ташкил этадиган одамларда ОИВ инфексиясининг зарур профилактикаси масалаларини қамраб олади. Маълум бўлишича, "Яхшилик қилинг!" ОИВ инфекцияси ҳолатида, масалан, жарроҳлик амалиётида бўлгани каби, нафақат битта беморнинг ҳаёти ва соғлиғи, балки уни амалга оширишнинг кўплаб обоектларини ўз ичига олади. Бундай ҳолда, тиббиёт ходимининг фаол фойдаси, шунингдек, бошқа одамларнинг ҳаёти ва соғлиғини сақлашга йўналтирилган бўлиши керак. Бу "Яхшилик қилинг!" Тамойилига амал қилиш зарурлигини англайдиган тиббиёт ходимининг ички можаросини келтириб чиқарадиган биргина томон. ОИВ / ОИТСнинг ахлоқий ва ахлоқий муаммоларининг яна бир муҳим жиҳати мавжуд. Бу ОИВ билан касалланган ва ОИТС билан касалланган беморларга ёрдам кўрсатиш мақсадга мувофиқлиги тўғрисида. Шуни таъкидлаш керакки, бу савол нафақат ОИТСни даволаш ҳозирги вақтда керакли натижага олиб келмаслигини профессионал равишда биладиган тиббиёт мутахассислари орасида пайдо бўлади. Бу савол суғуртачилар, иқтисодчилар ва ниҳоят, жамоатчилик вакиллари томонидан кўтарилмоқда.
Шу муносабат билан ОИВ билан касалланган ва ОИТС билан касалланганларга нисбатан одил судлов принципини амалга ошириш тўғрисида савол туғилади. ОИВ ва ОИТС билан касалланганларга нисбатан адолатли муносабатнинг ҳуқуқий ва ахлоқий жиҳатларини таъкидлаш муҳимдир. Юридик (расмий) аспектда ушбу тоифадаги беморлар, халқаро ҳуқуқ ва миллий қонунчиликка мувофиқ, бошқа фуқароларга нисбатан соғлиқни сақлаш ва тиббий ёрдамга нисбатан тенг ҳуқуқларга эга. Ахлоқий (мазмунли) жиҳатидан ҳар бир бошқа одам сингари ОИВ билан касалланган ва ОИТСга чалинган ҳар бир беморни тан олишга асосланган тенглик ҳақида гап кетганда, уларнинг даоволари ва интилишларида ягона, алмаштириб бўлмайдиган, битмас-туганмас, биз адолат тамойилининг сўзсиз амалга оширилишининг муаммоли моҳиятини баён қилишимиз керак. Тиббиёт ҳамжамиятида ОИВ билан касалланган ва ОИТСга чалинган беморларнинг шахсиятига табақалаштирилган ёндашув мавжуд. Бу, биринчи навбатда, ОИВ билан касалланганлар контингентининг ўзига хос хусусияти билан боғлиқ.
ОИВ инфекциясини юқтириш хавфи юқори бўлган бир неча гуруҳ мавжуд: 1) гомосексуаллар ва бисексуаллар; 2) вена ичига гиёҳванд моддаларни истеъмол қилишдан фойдаланадиган гиёҳвандлар; 3) фоҳишалар; 4) вақти-вақти билан қон қуйиладиган беморлар ва шахслар. ОИВ билан касалланганлар орасида аноанавий равишда салбий ижтимоий баҳони келтириб чиқарадиган турмуш тарзини бошқаришини ҳисобга олсак, соғлиқни сақлаш ходимлари кўпинча ОИТС Қозонга "ноўрин хатти-ҳаракатлар" каби туюлади . Ушбу тўпламнинг, соғлиқни сақлаш мутахассислари кўпинча ахлоқий cон яратади, турли хавф гуруҳлари, ҳар хил даволаш беморларга бошлади флиcц. Беморларнинг бундай фарқланиши адолат тамойилига зид эканлиги аниқ.
ОИВ / ОИТС ҳолатида беморнинг автономиясини ҳурмат қилиш принципини амалга оширишнинг биоэтик муаммолари мавжуд. ОИВ билан касалланган бемор ва ОИТСга чалинган беморнинг автономияси доираси унинг ҳаракатлари ва натижаларига таъсир қилувчи бир қатор ташқи шароитлар билан чекланган. Ушбу ташқи ҳолат, биринчи навбатда, беморнинг мумкин бўлган ижтимоий хавфидир. Шунинг учун бемор ва шифокорнинг ахлоқий танлови, шубҳасиз, ушбу ижтимоий хавфни англаш билан белгиланади. ОИВ билан касалланган ва ОИТСга чалинган беморларнинг ўзини тутиш эркинлиги даражаси юқори даражадаги ахлоқий ва ҳуқуқий (шу жумладан жиноий) жавобгарлик билан чекланган. Ниҳоят, касалликнинг маълум бир босқичида оғир жисмоний ва руҳий ҳолат туфайли ОИТС билан касалланган бемор автоном ҳаракат қила олмайди.
Бундай клиник вазиятларда инсон қадр-қиммати принципини амалга ошириш масаласи пайдо бўлади. Хусусан, агон ҳолатида бўлган ОИТС касалларига тиббий ёрдам кўрсатиш билан боғлиқ ахлоқий муаммо мавжуд. ОИТС билан касалланганларга нисбатан клиник синовларни ўтказишда классик ёндашувлардан қай даражада четга чиқиш мумкин? Маълумки, клиник текширувларда классик режим билан плацебо қабул қиладиган беморлар гуруҳи бўлиши керак. ОИТСга чалинган беморлар учун тестдан ўтган беморларнинг маълум бир қисми назарий жиҳатдан уларнинг умр кўриш давомийлигига таъсир қилиши мумкин бўлган даволаниш умидини йўқотишини англатиши мумкин . Шу муносабат билан ЖССТ синов иштирокчилари гуруҳларини танлаш муаммосини туғдиради Баъзи мамлакатларда, шу сабабли, бу бир изланишларимни ўтказиш рухсат этилади нинг юқумли ҲИВ- учун самарали даволаш дори таолим плацебо фойдаланиш ҳолда.
ОИТСни даволашда янги тиббий технологиялардан фойдаланиш нуқтаи назаридан яхлитлик принципини амалга ошириш муаммоси пайдо бўлиши мумкин. Ушбу муаммо шу пайтгача ОИВ / ОИТС тиббиётнинг яхши ўрганилмаган соҳаси бўлиб қолаётганлиги билан боғлиқ. Шу сабабли, ушбу йўналишдаги илмий тадқиқотлар сони эришилган ижобий ёки нисбатан ижобий амалий натижалар сонидан сезиларли даражада ошиб кетади. Бирон бир илмий изланишлар ОИТСни даволаш учун янги гипотетик жиҳатдан жуда самарали тиббий технологияни яратилишига олиб келишини истисно этмаслик мумкин, аммо ундан клиник амалиётда фойдаланиш шахснинг танаси ва ақлий яхлитлигига потенциал хавф туғдиради. Шубҳасизки, ҳар қандай ҳолатда ҳам бундай тиббий технологиядан фойдаланиш хавфи асосланиши керак.
ОИВ билан касалланган ва ОИТС билан касалланган беморларга нисбатан заифлик принципига риоя қилиш муаммоси пайдо бўлади. БМТнинг 2001 йил 27 июндаги декларациясида аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларига устувор эътибор берилиши кераклиги аниқланган. Шу билан бирга, заифликни камайтириш учун аёлларнинг имкониятларини кенгайтириш ниҳоятда муҳим эканлиги таъкидланди. Декларация барча мамлакатларда шахсларни ОИВ инфексиясига мойил бўлган омилларни, шу жумладан ривожланмаганлик, иқтисодий ишончсизлик, қашшоқлик, аёлларнинг ваколатларини етишмаслиги, маълумоцизлиги, ижтимоий четга чиқиш, саводсизлик, камситиш каби омилларни аниқлаш ва уларни ҳал қилишни бошлаш учун стратегия, сиёсат ва дастурларни яратишга чақиради. , ўзини ҳимоя қилиш учун маълумот ва / ёки товарларнинг етишмаслиги, аёллар, қизлар ва ўғил болаларни жинсий эксплуатация қилишнинг барча турлари, шу жумладан тижорат мақсадларида; бу каби стратегиялар, сиёсат ва дастурлар эпидемиянинг гендер жиҳатидан келиб чиқиб, заифликни камайтириш бўйича кўриладиган чораларни белгилаши керак. Декларацияда оиланинг заифлигини камайтиришда, хусусан, болаларнинг таолими ва ҳаётий йўналишидаги аҳамиятини тан оладиган ва болаларнинг заифлигини камайтиришга қаратилган маданий, диний ва ахлоқий омилларни ҳисобга олган ҳолда стратегияни, сиёсат ва дастурларни ишлаб чиқиш ва / ёки кучайтиришга алоҳида эътибор қаратилган. ёшлар томонидан: қизлар ва ўғил болалар учун бошланғич ва ўрта маълумотларга, шу жумладан ўспиринлар учун ОИВ / ОИТС дастурларига киришни таъминлаш; хавфсиз муҳитни таъминлаш, айниқса ёш қизлар учун; ёшларга мўлжалланган юқори сифатли ахборот хизматларини, жинсий соғлиқни сақлаш бўйича таълим ва маслаҳатларни кенгайтириш; репродуктив ва жинсий саломатликни мустаҳкамлаш; ОИВ / ОИТСни олдини олиш ва парвариш қилиш дастурларини иложи борича режалаштириш, амалга ошириш ва баҳолашга оилалар ва ёшларни жалб қилиш.
Кейинги биоэтик муаммолар ОИВ / ОИТС билан касалланганларни даволаш ва мониторинг қилиш жараёнида ҳақиқат қоидаларига риоя қилиш билан боғлиқ.
Замонавий тиббиётда ОИВ инфекцияси ва ОИТСга қарши тура оладиган етарлича жиддий далиллар мавжуд эмаслиги сабабли, тиббиёт ходими бу соҳадаги билимларини танқидий баҳолаши ва беморга мавжуд маълумотлар тўғрисида ҳақиқатан ҳам хабар бериши шарт. Психологик нуқтаи назардан, ОИТС билан касалланган беморлар, қоида тариқасида, касалликнинг нохуш оқибати муқаррарлигини билишини эсдан чиқармаслик керак, шунинг учун улар ҳар қандай маълумотга, айниқса, янги дори воситаларидан фойдаланишга нисбатан жуда сезгир. Шундай қилиб, бошланғич босқичида янги хорижий дорилар - "ОИВ протеаз инҳибитöрлери" нинг пайдо бўлиши, даволаш учун йилига камида 20000 доллар сарфланганлиги, беморларни ушбу дорилар гуруҳи тўғрисида хабардор қилишнинг ахлоқий муаммосига олиб келди. Муаммо шундаки, ҳар бир бемор ушбу дориларни сотиб олишга қодир эмас.
Шахсий ва жамоат манфаатлари тўқнашуви тўғрисидаги юқоридаги материал ОИВ билан касалланган ва ОИТС билан касалланганларга нисбатан шахсий ҳаёт ва махфийлик қоидаларига риоя қилиш муаммосини баён қилишга имкон беради.
Шуни таъкидлаш керакки, ушбу масала бўйича суд қарорлари энг кенг доирада бўлиши мумкин: қатъи й риоя қилишдан тортиб тиббиёт сирига, уни тўлиқ ошкор қилишга қадар. Шубҳасизки, ўта қарама-қарши ҳукмлар учун аргументлар тизими шахс ёки жамият манфаатларининг устуворлигини тан олишга боғлиқ равишда қурилган. Махфийлик нуқтаи назаридан турли хил қарашларни қўллаб-қувватловчилар фақат битта нарсага келишадилар, биринчи навбатда беморнинг ўзи бошқа одамларга унинг касаллиги тўғрисида хабар беришини ва бошқаларнинг соғлиғига зарар этказиши мумкин бўлган барча ҳаракатларни тўхтатишини таъминлаш керак.
Замонавий рус наркологиясининг ахлоқий жиҳатлари, жамоат ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ташкилотлари босими остида, ўн йилдан кўпроқ вақт олдин мажбурий даволаш амалиётини бекор қилгани, афюн гиёҳвандлиги муаммоси пайдо бўлиши шароитида сезиларли даражада кенгайди. 
Бугунги кунда ушбу соҳада биомедикал ахлоқ қоидалари ва тиббий қонунчиликнинг қуйидаги долзарб масалаларини таъкидлаш мумкин: 1) "хабардор розилик" тамойилини амалга ошириш муаммоси; 2) беморни даволаш ва реабилитация дастурларига киритиш шарти сифатида "психоактив моддаларни ишлатишдан бир босқичда воз кечиш" тамойилининг мавжудлиги; 3) гиёҳвандлик касалликларини даволашда "пуллик анонимлик" тамойилининг мавжудлиги; 4) илмий жиҳатдан асоссиз техникани (масалан, стереотоксик мия жарроҳлиги, "қамчилаш"), беморнинг мифологик тафаккурини ва иррационал қўрқувни шакллантиришга асосланган техникани ("кодлаш" деб номланган) қўллаш муаммоси; 5) неоморалистик ёндашув; 6) деб номланган тақиқ. "Ўзгартиришни қўллаб-қувватлаш терапияси". Рўйхатда келтирилган муаммоларнинг охиргиси бошқаларнинг ажралмас қисмидир. Юқоридагиларни ҳисобга олган ҳолда, наркологиянинг барча ахлоқий муаммоларини таҳлил қилиш ўринли кўринади.
"Ахборотлашган розилик" тамойилини амалга ошириш муаммоси шундаки, алкоголли ичимликлар ёки гиёҳвандликка чалинган бемор унга тиббий дори-дармон билан даволаниш жараёнида ёки терапияни танлаш тўғрисида онгли ва масоулиятли қарор қабул қилиши учун зарур бўлган барча ҳажмдаги маълумотларни ололмайди ёки уни бузилган шаклда қабул қилади. ... Бу, биринчи навбатда, деб аталмиш амалиётига тааллуқлидир. "Кодлаш", агар беморнинг хабардор розилиги шифокорга ушбу техниканинг моҳияти (механизмлари) тўғрисида ёлғон маълумотлар беришига асосланган бўлса. Беморга унга "опиоид рецепторларини тўсиб қўядиган модда юборилади" ёки "унинг мияси фаолияти ўзгаради, бу психоактив моддага бўлган иштиёқни йўқ қилади" ёки "дозани кодлаш" содир бўлади ёки "касалликнинг онг ости тасвири йўқ қилинади" деб хабар берилади. ". Бундай ҳолларда хабардор қилинган розиликни амалга ошириш беморнинг ўз розилигини тасдиқловчи ҳужжатни имзолашидан иборат бўлиб, у режимни ихтиёрий равишда бузганлиги ва спиртли ичимликлар (гиёҳванд моддалар) дозасини олган тақдирда унинг соғлиғи ёмонлашиши ёки ўлим хавфи остида бўлиши мумкин. Олимлар ушбу услубни психотерапевтик таъсир билан асослашмоқда, бу беморнинг психоактив моддаларни ишлатишдан қўрқишидан келиб чиқади. Дарҳақиқат, беморга хавф туғдирмайди ва шунинг учун мутахассис уни қасддан адаштиради. Ахлоқий сабабларга кўра ва илмий бўлмаганлиги сабабли, ушбу услуб жаҳон гиёҳвандлик ҳамжамияти томонидан тақиқланган. Россия наркологиясининг асосий терапевтик тамойилларидан бири бу "психоактив моддаларни ишлатишдан бош тортиш" тамойилидир. Унинг моҳияти шундан иборатки, беморнинг олдига шарт қўйилади, унинг бажарилиши унга таклиф қилинадиган расмий тиббиёт ҳажмига бевосита таъсир қилади ва касалхонага ётқизиш ва беморни реабилитация дастурларига киритиш учун ҳал қилувчи омил ҳисобланади. Ушбу ҳолат даволашни тайинлашдан олдин ҳар қандай психоактив моддаларни ишлатишдан мустақил равишда рад етиш ҳисобланади. Масаланинг ахлоқий томони, терапияни бошлашдан олдин беморнинг симптомдан (психоактив моддаларга патологик тортишиш) халос бўлиши учун шифокор талаблари қанчалик оқилона деб ҳисобланиши мумкин. Ушбу ҳолатни психоактив моддаларга жалб қилишни "зарарли одат" ёки "ахлоқий нуқсон" деб ҳисоблайдиган гиёҳванд терапевтларининг позицияси белгилайди, деб тахмин қилиш мумкин, бу ирода кучи билан бартараф этилиши мумкин, чунки шу йўл билан улар "истиқболсиз беморлар" дан фарқ қилади. даволаниш учун мотивация етишмаслиги. Парадокс пайдо бўлади: агар бемор мустақил равишда гиёҳванд моддалар ёки спиртли ичимликларга бўлган патологик истакни энгиб чиқа олса, у ҳолда шифокорнинг кейинги вазифаси нимада? Бошқа бирон бир тиббиёт ихтисосида беморлар учун бундай талаб мавжуд эмас. Масалан, шизофрения билан оғриган беморни касалхонага ётқизилишидан олдин унинг олдига қўйилган шарт - таъсир кучининг "ўз-ўзидан" алданишидан халос бўлиш, энг яхши ҳолатда ҳазил сифатида қабул қилинади.
Замонавий рус наркологиясининг яна бир ахлоқий жиҳати - бу муаммо деб аталмиш. "Пуллик махфийлик". Амалдаги кўрсатмаларга мувофиқ, алкоголизм ёки гиёҳвандликка чалинган, гиёҳвандликни рўйхатдан ўтказмасдан, аноним равишда даволаниш истагини билдирган бемор, яширинлигидан бош тортган тақдирда унга бепул берилиши мумкин бўлган терапия учун пул тўлаши шарт. Саволнинг ахлоқий томони шундаки, терапиянинг анонимлиги ва унинг тўлови ўртасидаги боғлиқликни биотиббиёт ахлоқ қоидаларига мувофиқ деб ҳисоблаш мумкинми.
Шубҳасиз, беморга жисмоний (оғриқли) таъсир кўрсатишга асосланган гиёҳванд моддаларни даволаш амалиёти, бунга асосланиб бўлишидан қатъи назар, ҳам биоэтика, ҳам тиббий қонунчилик меъёрлари доирасидан чиқиб кетган деб тан олиниши керак. Замонавий рус наркологиясининг энг кескин ва ахлоқий жиҳатдан зиддиятли мавзуларидан бири бу деб номланган нарсаларни тақиқлаш масаласидир. ўрнини босувчи терапия. Ўрнини босувчи терапия - бу опиоид агонистлари (бир хил фармакологик гуруҳга мансуб гиёҳванд моддалар аналоглари) бўлган руҳий ҳолати билан тасдиқланган қатъи й белгиланган дозаларда тиббий назорат остида тиббий муассасаларда опиоидга қарамлик (героин гиёҳвандлиги) билан касалланган беморларни тайинлаш. Ушбу турдаги даволашнинг мақсади беморнинг руҳий (наркологик) ҳолатини нормаллаштириш, гиёҳвандлик воситаларига бўлган патологик истакни этиопатогенетик жиҳатдан асосли равишда бартараф етиш, дозани ошириб юбориш ва ўлим хавфини камайтириш, ноқонуний ("кўча") гиёҳванд моддаларни истеъмол қилишни камайтириш ёки тўлиқ тўхтатиш, беморнинг эҳтиёж билан боғлиқ жиноий фаолиятини камайтиришдир. гиёҳванд моддаларни сотиб олиш учун маблаг оолиш, шунингдек, даволанишга риоя қилишни шакллантириш орқали ОИВнинг олдини олиш. Ўрнини босувчи терапия дастурлари учун танланишнинг сабаби беморнинг опиоидга қарамликдан қутулишга бўлган аввалги уринишларида такрорий муваффақияцизлик, коморбид патологиянинг мавжудлиги (биринчи навбатда ОИВ инфекцияси), 18-21 ёшдан катта ёш, шунингдек ихтиёрийлик ва хабардор розилик. Метадон ва бупренорфин энг кўп ишлатиладиган алмаштириш терапияси ҳисобланади.
Ўз ўрнини босувчи терапияни турли жиҳатлари бўйича кўриб чиқиш мумкин: тиббий, ҳуқуқий, ижтимоий, иқтисодий ва ахлоқий. Тиббий жиҳатнинг асоси бу ҳеч қандай эотирозларга сабаб бўлмаган ва кўплаб илмий тадқиқотлар билан тасдиқланган ушбу турдаги терапиянинг илмий асосланганлигидир. Юридик жиҳатлар доирасида алмаштириш терапияси процедураларини қонунчиликда тартибга солиш, бир томондан гиёҳванд моддалар айланишини тартибга солувчи меъёрларга риоя қилиш, бошқа томондан наркологик ёрдамни кўрсатиш муаммоли бўлиб қолди. Россияда ушбу контекстдаги қонунчиликнинг номувофиқлиги муаммоси ушбу партиялар фаолиятининг мақсадлари қарама-қарши бўлиб чиққанда, наркологик ҳамжамият ва Наркотик моддаларни ноқонуний айланишини назорат қилиш федерал хизмати ўртасида тўқнашувга олиб келди. Ушбу муаммонинг ижтимоий жиҳати жамият учун хавф / хавфсизлик тушунчаларига асосланиб даволашни жорий етиш ва мавжудлигини, шунингдек фойда / мақсадга мувофиқлик тушунчаларига асосланади. Агар ушбу дастурда қатнашиш нархини аноанавий усуллар билан даволаш билан (стационар, амбулатория шароитида, реабилитация марказларида), шунингдек, қамоқхонада бўлганларни сақлаш учун зарур бўлган маблағлар билан таққосласак, у ушбу техникани иқтисодий жиҳатдан фойдали деб ҳисоблайдиган иқтисодий жиҳатлар билан бирлашиши мумкин. гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиш билан боғлиқ жиноий хатти-ҳаракатлар билан.
Ўз ўрнини босувчи терапияни қўллашнинг ахлоқий жиҳати алоҳида ўрин тутади. Ушбу техникани тақиқлаш зарурлигини муҳокама қилишда кўпинча у биринчи ўринда туради, айнан у мунозарада мухолифлар томонидан қўлланилади (социологик тадқиқотга кўра (Менделевич, 2004), респондентларнинг бешдан бири ва наркологларнинг тўртдан бири мавжуд бўлиш ҳуқуқида алмаштириш терапиясини рад етишади. унинг "ахлоқсизлиги"). Ушбу мавзу бўйича мунозаранинг моҳияти ахлоқий ва ахлоқсиз деб ҳисобланадиган нарсадир. Ўз ўрнини босувчи терапия мухолифларининг фикрига кўра, ахлоқий доирадан ташқарига чиқарадиган бир қатор туб ахлоқий муаммолар мавжуд. Биринчидан, бу "касаллик давом этаётганини англаб (касалликка қарамлик) даволашдан бош тортиш" ахлоқий баҳолашга ишора қилади. Иккинчидан, "одамга бошқаларни рад қилиши ва бошқалар учун хавфли бўлмаслиги учун битта дори таклиф қилиш" ахлоқий рухсатига. Учинчидан, "зарарни камайтириш" дастурлари (шу жумладан, алмаштириш терапияси) мафкураси ҳар қандай тиббий ёндашувга қараганда гиёҳванд моддалар истеъмолчиларига / гиёҳвандларга нисбатан "ҳурматли" муносабатни эолон қилади "деган тезисга.
Шуни таъкидлаш керакки, алмаштириш терапиясига қарши илгари сурилган кўплаб далиллар ушбу техниканинг моҳияти тўғрисида нотўғри тушунчага асосланган. Шундай қилиб, ўрнини босувчи терапия орқали гиёҳвандликни даволаш (таъсир соғлиғини тўлиқ тиклаш ва гиёҳванд моддаларни истеъмол қилишни тарк етиш) мақсади асосий аҳамиятга эга эмас, чунки уни ушбу турдаги терапия тарафдорлари опиоидга қарам бўлган кўпчилик беморлар учун утопик деб ҳисоблашади (бу кўплаб тадқиқотлар ва соғлом фикрлар билан тасдиқланган) ). Опиоидга қарамлик сурункали касаллик эканлиги ва уни алмаштириш терапиясининг мақсади "беморларга барча психоактив моддаларни ишлатишни тўхтатиш ... ёки, ҳеч бўлмаганда, истеъмол қилинадиган психоактив моддаларнинг частотаси ва миқдорини сезиларли даражада камайтириш ва / ёки томир орқали юборишни ташлашдир" деб эолон қилади. ... Таъсир, аслида иккита мақсад қўйилади: максимал мақсад ва минимал мақсад. Ва, агар бирига эришиб бўлмайдиган бўлса, унда бошқасига эришишга ҳаракат қилишади. Шу сабабли, ўрнини босувчи терапиянинг ахлоқсиз қўлланилишини ("касаллик давом этаётганини англаб, уни даволашдан бош тортиш (гиёҳвандлик)" ни рад этган аргумент нотўғри, чунки алмаштириш терапияси даволашдан бош тортиш эмас. У паллиатив ёрдам гуруҳига кириши мумкин. Баъзи ҳолларда, беморга опиоидларни қўллашдан босқичма-босқич (ва бир босқичли эмас) рад етиш ва сўзнинг тўғри маоносида даволаш таклиф этилганда. Бизнинг фикримизча, бундай ёрдамдан воз кечиш ахлоқ доирасига кирмайди. Биомедикал ахлоқнинг асосий талабларидан бири бу барча беморларга беғараз ёрдам беришдир. Рус наркологиясида касаллик туфайли тўлиқ "психоактив моддаларни рад етиш" тамойилининг мавжудлиги, бу ахлоқий позицияни бузади. Бемор, шифокор арсеналида ўрнини босувчи терапия мавжуд бўлмаганда, аслида даволанишдан бош тортади (абстиненцияни тежаш, "ҳаёт сифати" ва бошқаларни яхшилаш). Парадоксал - бу алмаштириш терапиясининг мухолифлари, унинг ахлоқсизлигини асослашда, "шифокор билан даволанадиган, алмаштириш терапияси дастурларида қатнашадиган беморлар, аслида касал бўлиб қолишларини давом эттиради ва бу шифокор уларга уларга кўрсатадиган ёрдамни таклиф қилмайди. гиёҳвандликка қарши даволаш ". Агар биз ушбу позицияни эгалласак, унда барча паллиатив ёрдамни ахлоқий (аниқроғи, псевдоетик) позициядан маҳрум қилиш керак.
Алмаштириш терапияси ахлоққа зид, чунки "одамга битта дори таклиф қилиш, у бошқалардан воз кечиши ва бошқалар учун хавфли бўлиб қолиши учун" ахлоқсиздир. Бемор томонидан жиноий йўл билан олинган гиёҳванд моддасини қонуний дори билан алмаштириш (таркибида таркибида гиёҳванд моддалар бўлса ҳам) бундай терапиянинг мақсадларидан бири ва ягона усулдан йироқдир. Бундан ташқари, беморнинг "ҳаёт сифатини" яхшилаш, дозани ошириб юбориш, ўз жонига қасд қилиш ҳаракати ва ўлим хавфини камайтириш каби инсонпарвар мақсадлар мавжуд. Рўйхатда келтирилган мақсадлар, шубҳасиз, шифокор томонидан алмаштириш терапиясини танлашда муҳим аҳамиятга эга, Биомедикал ахлоқ доирасидан ташқарида деб бўлмайди.
Ажабланарли ва парадоксал - бу алмаштириш терапиясини ахлоқсиз деб топишга уриниш, чунки унинг доирасида "бошқа тиббий ёндашувларга қараганда беморларга нисбатан кўпроқ ҳурматли муносабат билдирилган". Савол туғилади: тиббий гуманизмнинг ортиқча миқдорини (агар иложи бўлса) ахлоқсиз деб ҳисоблаш мумкинми? Бундан ташқари, нима учун бошқа мутахассислар шифокорлари (алмаштириш терапиясининг мухолифлари ишонганидек) ўз беморларига нисбатан бир хил ҳурмат билан муносабатда бўлмасликлари аниқ эмас. Эҳтимол, муаммо наркологик профилга эга бўлган беморларга бўлган муносабатда эмас, кейинчалик уни стандарт деб тан олиш мумкин, балки тиббиётнинг бошқа барча соҳаларида беморга нисбатан аноанавий муносабатда бўладими?
Маълумки, ҳозирги кунда дунёда 1 миллионга яқин бемор ўрнини босувчи парваришлаш терапиясидан ўтмоқда. Европа Иттифоқида бундай беморлар сонини 1993 йилдаги 73 400 дан 2004 йилда 450 000 кишига етказиш тенденцияси мавжуд. Таъсир, ўн бир йил ичида ушбу терапия тури 6 баробардан кўпроқ ошди. Вақт ўтиши билан | ва тажриба тўплаш, шифокорларнинг беморлар учун янада юмшоқ режимларни яратиш истагини инобатга олган ҳолда ўрнини босувчи терапия моделларини ўзгартирмоқда. Наркология оламида бупренорфин дастурларининг кенгайишининг сабабларидан бири бу метадон лойиҳаларидан кўнгли қолиш эмас, балки беморни даволаш марказларига "боғлаб қўйиш" эҳтиёжидан қочиш, ҳар куни шифокорга мурожаат қилиш амалиётини бекор қилишдир. Яна бир замонавий тенденция - бу умумий амалиёт шифокорларини жалб қилиш орқали алмаштириш терапиясини даволаш учун дори-дармонларни тайинлаш имконияти берилган мутахассислар доирасининг кенгайиши.
Сўнгги йилларда ушбу даволаш усулини энг фаол жорий этаётган мамлакатлар Эрон ва Хитойдир. 2003 йилда дастурларни жорий этган ушбу мамлакатлар Соғлиқни сақлаш вазирликларининг расмий маълумотларига кўра, ўрнини босувчи парваришлаш терапиясини олган беморлар сонининг кўпайиши 500 дан 1000% гача. 2008 йилга келиб (худди шу маълумотларга кўра) беморлар сони Хитойда 350 мингга, Эронда 150 мингга кўпайиши кутилмоқда.
Собиқ СССР мамлакатларининг аксарият қисмида (Литва, Латвия, Эстония, Украина, Қирғизистон, Молдова, Озарбайжон) расмий тиббиёт ёрдамида алмаштириш терапиясини олиш имконияти билан таъминланган беморлар сонининг кўпайиши кузатилмоқда. Собиқ СССРнинг бошқа мамлакатларида (Белоруссия, Грузия, Арманистон, Ўзбекистон) аллақачон ҳуқуқий имкониятлар мавжуд ва ушбу дастурларни амалга ошириш учун қонунчилик ҳужжатлари қабул қилинган. Ҳозирги вақтда ушбу мамлакатларда гиёҳванд моддаларни даволаш тизимида ўрнини босувчи даволаш терапиясининг ўрни ва ролини аниқлаш бўйича учувчи тадқиқотлар олиб борилмоқда.
ОИВ / ОИТС билан касалланишнинг барқарор ўсиш тенденциясини ҳисобга олган ҳолда, Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Гиёҳвандлик ва жиноятчилик бўйича бошқармаси (УНОДC) ва Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг ОИВ / ОИТС (УНАИДС) бўйича қўшма дастури билан биргаликда бир қатор тадқиқотлар ва алмаштириш терапиясининг самарадорлигини таҳлил қилиш натижасида ўнлаб тасодифий экспериментлар асосида 2003 йилда расмий баёнот (лавозим) эолон қилинди. Унда ўрнини босувчи даволаш терапияси гиёҳвандликни даволаш ва ОИВ / ОИТСнинг олдини олишнинг энг самарали усулларидан бири деб номланган. 2005 йилда метадон ва бупренорфин ЖССТнинг муҳим дори-дармонлари рўйхатига киритилган бўлиб, унга "... барча мамлакатларда соғлиқни сақлашнинг минимал стандартларини таъминлаш учун зарур бўлган дорилар ..." киради ва улар "... мавжуд бўлиши керак доимий равишда, етарли миқдордаги ва жамият мумкин бўлган нархларда ... ".
Мамлакат қулаганидан кейин тегишли қонунлар қабул қилинди ва уларнинг пайдо бўлиши (1990 йилларда) гиёҳвандликнинг юқори даражасини, аноанавий даволаш усулларининг паст самарадорлигини ва уколли гиёҳванд моддалар орасида ОИВ / ОИТСнинг кенг тарқалишини бартараф етиш зарурати билан оқланди. Барча мамлакатлардаги алмаштиришни қўллаб-қувватлаш терапияси дастурлари қўшимча даволаш усули сифатида опиоидга боғлиқ беморларга дори-дармонларни даволаш тизимига киритилган ва ҳеч бир мамлакатда дастурларнинг қисқаришига олиб келмаган. Аммо, ҳозирги кунга қадар чет элда уларнинг тез-тез ва қандай ҳолатларда ёрдам сўраш кераклиги, ушбу дастурларда сарфланадиган вақт чеклови бўлиши керакми, қандай дозадаги дори-дармонларни мақбул деб ҳисоблаш кераклиги ҳақида мунозаралар мавжуд. Ушбу мамлакатларнинг тиббий муҳитида ўрнини босувчи даволаш терапиясининг ахлоқий томони тўғрисида тортишувлар узоқ вақт тўхтади. Опиоидга қарамлик учун алмаштиришни даволаш терапияси (героинга қарамлик) энг ахлоқий жиҳатдан асосли ва инсонпарвар усуллардан бири сифатида қаралиши мумкин. Ва унинг тақиқланиши биомедикал ахлоқ қоидалари ва тиббий қонунчиликни бузиш ҳисобланади.
Шундай қилиб, ўрнини босувчи терапияни наркологиянинг ўзига хос масаласи сифатида кўриб чиқиб, биомедикал ахлоқнинг асосий принциплари - автономия, адолат, "Зарар етказманг" тамойилидан келиб чиқиб, биомедикал ахлоқий гиёҳвандликнинг ҳақиқий назарияси ва амалиётини таҳлил қилиш ва баҳолашдан қочмаслик керак, деб таъкидлаш мумкин. ... Шуни ҳисобга олиш керакки, наркология психиатриянинг бир қисми бўлганлиги сабабли, шизофрения, невроз ёки ақлий заифлашган беморга бўлган муносабатдан фарқли ўлароқ, гиёҳвандликка (алкоголизм ёки гиёҳвандликка қарши) нисбатан "ноаниқ" муносабат асосида турли хил принциплар ва бошқа ахлоқий қоидаларни қўллайди. ... Юқорида айтилганларнинг барчаси тиббий доираларда мунозарани кучайтириш ва биологик тиббий ахлоқ ва тиббий қонунчиликнинг янги қоидаларини наркологияда мавжуд вазиятнинг ўзига хос хусусиятлари ва хусусиятлари контекстида ишлаб чиқиш зарурлигини тақозо этади.
Шундай қилиб, тиббиёт жамоатчилигининг наркология (хусусан, гиёҳвандлик) муаммоларига бўлган алоҳида муносабати шаклланган фуқаролик стратегияси ва биомедикал ахлоқ стратегиясини инсонпарварлик, адолат ва бемор учун фойда тушунчалари билан бостириш билан боғлиқ деб тахмин қилиш мумкин. Бу профессионал ҳамжамиятда муҳокама ва таҳлил мавзуси бўлиши керак.
«Спидофобия» ва тиббиёт ахлоқи талаблари.
"Спидофобия" - "кансерофобия", сифилофобия ва бошқаларга ўхшаш ижтимоий-психологик ҳодиса. Кўпгина одамларнинг "ОИТС" сўзига муқаррар муносабати - бу қўрқув. Инфекцион, ўлим, ўлим, тиббиёт ва умуман жамиятнинг иктидорсизлик қўрқуви, ОИТСга қарши самарали нарсага қарши тура олмайди. ОИТС фобиясининг парадоксал кўринишларидан бири бу одамлар онгсиз равишда таҳдид тўғрисида "унутиш" мойиллиги, ундан юз ўгиришдир. Бу юқумли касалликнинг масоулияциз, доимо таҳдид солувчи хатти-ҳаракатларида ҳам, давлат идоралари томонидан муаммони паст баҳолашда ҳам намоён бўлади.
ОИВ инфекциясини юқтирганларнинг фикрига кўра, камситиш ва камситилиш, ижтимоий остракизмдан қўрқиш биринчи ўринда туради.
Муҳокама қилинган муаммо билан боғлиқ ҳолда ОИТСни саратон билан солиштириш мақсадга мувофиқдир. Саратон касаллигини одамлар ўлим жазоси сифатида қабул қилишади. Руҳий касаллик ташхиси кўпинча одамни қоралайди. ОИТСга чалинган беморлар, қоида тариқасида, иккаласини ҳам бошдан кечирадилар: даволамаслик, ўлимга маҳкум бўлиш онги, ҳиссий изоляция, жамият томонидан уларга нисбатан душманона муносабат туфайли оғирлашади.
Айтилганлардан, биринчи навбатда, ОИВ инфекцияси ҳолатларида тиббий сирни сақлаш алоҳида аҳамиятга эга эканлиги келиб чиқади.
ОИВ билан касалланган ёки ОИТСга чалинган беморлар билан ишлашда шифокор нафақат клиник ҳақиқат билан, балки ушбу касаллик билан боғлиқ бўлган афсоналар ва хурофотлар билан ҳам шуғулланиши керак, унинг тарқалиши асосан аҳолининг катта қисмининг бехабарлиги билан боғлиқ - у бунга қарши туриш учун этарлича жасоратга эга бўлиши керак. намойишлар.
Ҳар қандай камситишни тақиқлаш халқаро ҳуқуқ нормаси бўлиб, турли халқаро ташкилотлар томонидан қабул қилинган кўплаб ҳужжатларда мавжуд. Шу муносабат билан, WМА-нинг "Женева декларацияси" да мавжуд бўлган шифокорнинг ахлоқий мажбуриятини эсга олиш мумкин: "Мен ўзимнинг вазифам ва менинг беморимнинг бажарилиши ўртасида жинси ёки ёши, касаллиги ёки ногиронлиги, миллати ёки ирқи, жинсий ориентацияси ёки ижтимоий мавқеи масалаларининг туришига йўл қўймайман. ".
1985 йилда Нидерландияда гиёҳвандларга ишлатилган шприц ёки игналарни стерил уколларга алмаштириш амалиёти жорий қилинган. Ушбу дастурнинг эпидемиологик мақсадга мувофиқлиги билан бир қаторда, у камситишга қарши хусусиятга эга эди.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти, WМА ва бошқа ташкилотлар томонидан ОИТС пандемияси кучайиши муносабати билан қабул қилинган биринчи ҳужжатларда ОИВ инфексияси билан касалланган одамларни, шунингдек "хавф гуруҳлари" вакилларини камситмаслик тўғрисида алоҳида таъкидланган талаб марказий ўринлардан бирини эгаллади, чунки ОИВ инфексиясига қарши дискриминация. ва ОИТСга чалинган беморлар нафақат инсон ҳуқуқларини бузади, балки халқ соғлиғининг асосий тамойилларига путур этказади. Бу юқтирган ёки касал бўлган одамда қасос олиш туйғусини қўзғатиши мумкин, бу эса уни юқтиришнинг атайлаб тарқалишига айлантириши мумкин.
Шифокорлар ва бошқа тиббиёт ходимларининг ОИВ билан касалланганларга ёрдам кўрсатишни рад этиши тиббий ахлоқ нуқтаи назаридан энг жиддий муаммо ҳисобланади. "Московский Комсомолец" журналисти аҳолининг ОИТСга бўлган муносабатини текширишга қарор қилгач, у ўзини ОИВ билан касалланган деб таништириб, кимёвий тозалаш, сартарошхона ва хусусий стоматология клиникасига мурожаат қилди. Унга ҳамма жойда хизмат кўрсатиш рад этилган. Бундай рад этиш нафақат тиббий ахлоқ меъёрлари ва ахлоқ меъёрларига, балки қонун талабларига ҳам жавоб бермайди, унда: "Тиббий ёрдамнинг барча турлари клиник кўрсаткичлар бўйича умумий асосда ОИВ билан касалланганлиги аниқланди" "тиббий ёрдам кўрсатадиган ... муассасаларга қабул қилинишига ... рад этишга ... йўл қўйилмайди" ОИВ ва ОИТС билан касалланган одамларга ёрдам беришдан бош тортиш билан бир қаторда, касбий тиббий ахлоқ қоидаларини қўпол равишда бузилиши тегишли ташхисни ошкор қилишдир. Тиббий ходимларнинг бундай хатти-ҳаракатлари камситишни, хушомадгўйликни ва ҳатто вирус ташувчиларга ёки ОИТС билан касалланганларга нисбатан тўғридан-тўғри зўравонликни бошлаганига оид кўплаб мисоллар мавжуд. Шундай қилиб, Элистадаги бир гуруҳ болалардаги нозокомиал ОИВ инфекциясини тергов қилиш пайтида инфекциянинг дастлабки манбаи - бир неча ой олдин вафот этган ва ота-онаси ҳам юқтирган бола аниқланди. Бу факт нафақат шифокорлар ва тергов иштирокчилари, балки бегона шахсларга ҳам маълум бўлди. Шундан сўнг, оила шу қадар четлаштириладики, отаси яширинишга мажбур бўлди ва онаси ОИТСнинг тез ривожланиши натижасида вафот этди.
Кўриб турганимиздек, бу эрдаги шифокор, бир томондан, беморнинг шахсий манфаатлари билан, бошқа томондан, жамоат манфаатлари ўртасида муросага эришишга чақирилган.