Беморнинг автономиясини ҳурмат қилиш принципи контекстида ОИВни текшириш ва скрининг қилиш.
Скрининг - бу юқори тезликда ўтказилган тестлар ёрдамида тан олинмаган касалланиш ҳолатларини аниқлаш. Синов ва скрининг оммавий амалиётида ферментларнинг иммуноассай усуллари кўпинча қўлланилади, бу ҳам нотўғри ижобий, ҳам нотўғри салбий натижаларни бериши мумкин.
Ушбу тестлар донорлик қонини ўрганиш мақсадида ишлаб чиқилган ва шунинг учун юқори сезувчанликка эга, ҳатто уларни ўрганишда юзага келадиган хато ҳам ижобий натижа беради. Бундай ҳолатда қонни йўқ қилиш керак, ва донорнинг ўзи назорат синовларидан ўтади. Нотўғри салбий натижалар ОИВ инфекциясининг инкубация даври 1-3 ойга боғлиқ. Ушбу даврда одам вирусларни ташувчиси бўлиб, уни ОИВга қарши антителлар текшируви аниқламайди.
Ҳар бир инсон ОИВ антикорлари бўйича текширувдан ўтиши керак. Синов ихтиёрий ва мажбурий бўлиши мумкин. Ихтиёрий равишда ўтказиладиган аноним тестларда бемор рақам остида рўйхатдан ўтказилади ва ҳужжат манзили ҳам, беморнинг фамилияси ҳам киритилмайди. Махфий тестларда беморнинг шахсияти беморнинг тиббий карталарида акс этади.
ОИВ-тести беморга тестдан олдин ҳам, ундан кейин ҳам маслаҳат бериш билан бирга бўлиши керак. Касалларнинг этарли маълумотлари энг яхши психотерапия бўлади.
Беморларга тест натижалари тўғрисида фақат ижобий тест натижалари тасдиқлангандан сўнг хабар берилади. Бу 1998 йилда Ригада содир бўлган каби фожиали ҳодисаларни олдини олиш учун қилинган: эр-хотин, улардан бирининг ижобий синов натижалари тўғрисида билиб, ўз жонига қасд қилишди; Ўлимдан кейин ОИВ инфекциясини ўрганиш топилмади.
ОИВни мажбурий текшируви ва текшируви жуда мунозарали масаладир. 1985 йилдан бери АҚШда армияда мажбурий синовлар жорий этилди. Баози штатларда ОИТСни текшириш никоҳдан олдин мажбурий ҳисобланади ва 1997 йилдан бери Ню-Ёрк штати барча янги туғилган чақалоқлар учун ОИВни мажбурий текширувини бошлади.
Кўпгина чет эллик мутахассисларнинг фикрига кўра, ОИВ инфексиясини мажбурий текшириш амалиёти нафақат инсон ҳуқуқларини бузади, балки эпидемиянинг тарқалишига тўсиқ сифатида самарасиз бўлиб чиқади ва шунинг учун уни амалга ошириш чекланган бўлиши керак.
Мамлакатимизда "епидемиологик текширув усули" кенг қўлланилмоқда. Эпидемиологик текширув - ҳар бир юқтириш ҳолатида инфекция манбасини аниқлаш, иложи бўлса, юқтиришнинг бутун "занжири" ни тиклаш ва шу билан бирга инфекция тарқалишининг олдини олиш чораларини кўриш. Қонунга кўра, фақат қон, биологик суюқликлар, органлар ва тўқималарнинг донорлари, шунингдек, айрим касбларнинг вакиллари ОИТСга қарши мажбурий текширувдан ўтказилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |