Мавзу: Эмпирик тадқиқот методлари

Мавзу: Эмпирик тадқиқот методлари
Эмпирик тадқиқот методлари. Кузатиш. Экспрермент. Ажратиш. Бирлаштириш. Туркмлаш.
Академик Ж. Тулинов фикрича, эмприк тадқиқот жараёни уч босқичдан иборат.
I – босқич
II – босқич
III – босқич
Эмпирик тадқиқотнинг биринчи босқичи; бу босқичда аввало тадқиқот ва жой юзасидан кузатув ва тажриба ўтказиш назарда тутилади. Тажриба натижалари илмий тушунчалар, махсус терминлар ёки математик формулалар тарзда ифодаланади. уларниниг чинлиги қайта тажриба ўтказиш орқали аниқланади.
Эмпирик тадқиқотнинг иккиинчи босқичи; бу босқичда тадқиқот объектга хос хосса хислатларни, объектив алоқа ва муносабатларни аниқлаш уларни муайян гурухларга ажратиш ва туркумлашга қаратилган. бу босқичда ажратиш бирлаштириш туркумлаш тизимга солиш методларидан фойдаланилади. Ажратиш бирлаштириш турли фанларда ўзига хос намоён бўлади. масалан Химяда туркумлаш сифат ва тахлилга асосланади. Биологияда усимликлар ва хайвонлар; Гиялогияда минираллар,; Тилшиносликда; морфологик, сентактик, фонетик,талил каби, туркумлаш турлари мавжуд. Туркумлаш барча сохаларда илмий изланишларнинг мухум томонини ташкил этади.
Эмпирик тадқиқотнинг учунчи босқичида нарса ходисалар орасидаги ички алоқа ва муносабатлар аниқланади. бу босқичда илмий ндуксия методидан фойдаланилади. бу метод ўрганилаётган объектга хос сабабий алоқа муносабатларни аниқлашга қаратилган. нарса ходисалардаги умумийлик муайян ўхшашлик у ёки бу томонларнинг умумга хослиги тўғрисида фикирнинг шакилланишига олиб келади.
Назарий тадқиқот методлари фикрий экспримент.
Назарий тадқиқотнинг ҳам босқичма босқич амалга оширилади.
Назарий тадқиқотнинг биринчи босқичи: бу босқичда фкрий экспремент методки қўллаш орқали янгича илмий билимга асос бўладиган билим – оламнинг илмий манзараси деганда ўрганилаётган объект хақидаги дастлабки назарий билимлар тушунчалар тамойиллар тахминлар назарда тутилади. оламнинг илмий манзарасининг асосини тушунчалар ташкил этади.