Mavzu: Elеmеntlar Davriy sistеmasi va Davriy qonuni

Mavzu: METALLARNING TABIATDA TARQALISHI, OLINISHI VA ISHLATILISHI.
Darsning maqsadi:
1. Ta`limiy maqsad: Metallarning tabiatda tarqalishi, olinishi va ishlatilishi haqida bilim ko`nikma va malaka berish;
2. Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarga mavzuda keltirilgan misollar asosida nutqini oshirish va tarbiya berish;
3. Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni ongini tafakkurini o`stirish dunyoviy bilimlarini rivojlantirish.
4. Kompitensiya elementlari: Fanga oid kompitensiya - 1) Kimyoviy jarayon ,hodisalarni kuzatish, tushunish va tushuntirish 2) Element va hodisalarni kimyoviy tilda ifodalay olish. 3)Kimyoviy tajribalar o’tkazish va amaliyotda qo’llash. Umumiy kompitensiya- 1)Kommunikativ kompitensiya, 2) Axborotlar bilan ishlash kompitensiyasi, 3) O’zini o’zi rivojlantirish kompitensiyasi, 4) Ijtimoiy faol fuqarolik kompitensiyasi, 5) Milliy va umummadaniy kompitensiya, 6) Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo’lish hamda foydalanish kompitensiyasi.
Dasrning turi: an`anaviy . Amaliy.
Darsning usuli: ma`ruza darsi. Savol- javob
Darsning jihozi: Elementlar davriy jadval. Kodaskop. Ko`rgazmali materillar , darsga
oid sladlar kimyoviy moddalar to`plami va darslik
Darsning tashkiliy qismi:

1.O`quvchilar bilan salomlashish. 2.O`quvchilarning davomatni aniqlash.

3.O`quvchilar bilan siyosiy daqiqa. 4. O`tilgan mavzuni so`rash.
Yangi darsning bayoni.
Ishlatilishi. Metallar xalq xo`jaligining barcha sohalarida ishlatiladi. Inson hayotiy faoliyati uchun foydalanish darajasi bo`yicha metallar oldingi o`rinlarda turadi. 8-rasmda oddiy yoritish lampochkasida ishlatiladigan metallar ko`rsatilgan. Ishlatilish sohasiga qarab, metallar shartli ravishda qora va rangli metailarga bo`lingan.
Qora metallar - temir va uni qayta ishlashning asosiy mahsulotlari cho`yan va po`latlardir.
Rangli metallar - temirdan boshqa metallar va ularni qayta ishlangan mahsulotlaridir.Rangli metallar temir zichligiga(7874 kg/m³) nisbatan zichligining katta va kichikligiga Yengil metallar (litiy, natriy, kaliy, kalsiy, aluminiy, magniy, titan, rux,surma va b.). Og`ir metallar (texnetsiy, kadmiy, nikel, simob, qalay, qo`rg`oshin, mis,kobalt va b.). Tashqi ta'sirlarga chidamli va zargarlik, ziynat buyumlari tayyorlash uchun ishlatilishiga Nodir metallar (kumus keskin farqlanuvchi ayrim xossalariga (yarim o`tkazuvchanligi, radioaktivligi, yuqori haroratda suyuqlanishiga) qarab H2 oltin, platina, radiy, palladiy va b.) Tabiatda kam tarqalgani (siyrak-yer elementlari), boshqa metallardan
Noyob metallar (aktinoidlar, lantanoidlar, molibden, volfram, vanadiy, niobiy, tantal, radiy, toriy va b.)-kabi tiplarga bo`linadi.Indiy va kumush nurni yaxshi aks ettirganligi uchun projektor va reflektorlar tayyorlashda ishlatiladi.Qadimgi vaqtlarda asl metallar: oltin va kumush hamda misdan to`lov vositalari bo`lgan pul birliklari tayyorlanib, turmushda ishlatilgan. O`zbekistonda hozirgi kunda 40 ta qimmatbaho metall konlari qidiribj topilgan.