Mavzu: Elektromexanik sistemalarda yuklama momenti va kuchini hisoblash

Mavzu: Elektromexanik sistemalarda yuklama momenti va kuchini hisoblash

Бундай услуб ҳисоблаш ишларини ва электр юритма ҳаракати таҳлилини бир мунча мураккаблаштиради.

Ишларни осонлаштириш учун моментларни, кучларни, инерция моментларини ва массаларни бир тезликка келтирилади. Одатда электр юритгич тезлигига келтирилади.
Буни электр юритма ва кўтариш қурилма-электромеханик тизими мисолида кўриб чиқиш мумкин.

1-расм. Тизимнинг кинематик схемаси

Моменларни ва кучларни бир тезликка келтириш.
Ушбу масалани ечиш учун тизимнинг кинематик схемаси ва қуйидаги кўрсатгичлар миқдори берилган бўлиши керак:
-Ишчи механизм ўқидаги статик момент
-Келтириш тезлиги
-Узатма поғоналаридаги тезликлар
ёки узатиш сонлари
-Узатма поғоналарида Ф.И.К
-Чизиқли ҳаракатланувчи қисмнинг статик кучи F- H
-Чизиқли ҳаракатланувчи қисмнинг тезлиги
-Барабан диаметри
Моментларни ва кучларни бир тезликдан бошқа тезликка келтириш тизимдаги энергиялар балансига асосан амалга оширилади, оралиқ узатмалардаги қувватларнинг йўқотилиши, Ф.И.К киритиш билан ҳисобга олинади.


Моментларни келтириш қуйидаги формулалар орқали амалга оширилади.
- Юритма юритгич ҳолатида ишласа:
Нм (3)
-Юритма тормоз ҳолатида ишласа:
Нм (4)
Кучларни келтириш қуйидаги формулалар орқали бажарилади.
-Юритма юритгич ҳолатида ишласа:
Нм (5)
-Юритма тормоз ҳолатида ишласа:
Нм (6)
Баъзан айланма ҳаракатдан чизиқли ҳаракатга келтириш зарурати туғилади. Бундай ҳолларда қуйидаги формулалардан фойдаланилади.
-Юритма юритгич ҳолатида ишласа:
Н (7)
-Юритма тормоз ҳолатида ишласа:
Н (8)
Агар юритманинг тезлиги берилмаган бўлса, у қуйидаги формулалар орқали аниқланади:
(9)
(10)
Инерция моментлари ва массаларни бир тезликка келтириш.
Ушбу масалани ечиш учун тизимнинг кинематик схемаси ва қуйидаги кўрсатгичлар миқдорлари берилган бўлиши керак.
-Тизимни ташкил қилувчи айланма ҳаракатланувчи барча қисмларнинг инерция моментлари
-Айланиш тезликлари
-Узатиш сонлари
-Узатма поғоналаридаги ф.и.к
-Чизиқли ҳаракатланувчи қисмлар массалари
-Чизиқли ҳаракат тезлиги
Инерция моментлари ва массаларни бир тезликка келтириш, берилган аниқ тизимни бир массали эквивалент тизимга алмаштиришга ва улардаги кинематик энергиялар тенглигига асосан бажарилади ва қуйидаги формула билан ифодаланади:
² (11)
Амалда кўпинча инерция моменти J ўрнига, силташ моменти GD²дан фойдаланилади. Бу кўрсатгичларнинг бир-бири билан эканлигини ҳисобга олинса, (11) ифода қуйидаги кўринишга эга бўлади:
(12)
Баъзида, масалан кўтариш қурилмаларида тизимдаги ҳаракатланувчи қисмларнинг инерция моментларини чизиқли тезликка келтириш қулай ҳисобланади.
Бунда келтириш формуласи қуйидагича ифодаланади:
(13)
Миқдорларни СИ системасидаги ўлчов бирлигига (Нм²)
ўтказиш учун 9,81 га кўпайтириш лозим.
1- мисол. Кучларни ва моментларни бир тезликка келтириш.
Чизмада (1-расм) кинематик схемаси келтирилган кўтариш қурилмаси юритгичининг ўқидаги статик момент, қуввати ва айланиш тезлиги аниқлансин.
Дастлабки маълумотлар:
m_ю=1000кг – кўтарилаётган юкнинг вазни
m_и=200кг – идишнинг вазни
к₁=8 –редукторнинг биринчи поғонасидаги узатиш сони
к₂=5 – редукторнинг иккинчи поғонасидаги узатиш сони
η₁=η₂=0.92- редуктор поғоналарининг Ф.И.К
v=0,7 м/сек- юкни кўтариш тўғри чизиқли тезлиги
Д_б=0.8м- барабаннинг диаметри
Мисолни ечиш:
Барабанга таъсир этувчи оғирлик кучи
F_б=mg=(m_ю+m_и)g=(1000+200)9.8=11760 Н
бу ерда: m=(m_ю+m_и)g – идиш билан юкнинг вазни йиғиндиси
Барабан ўқидаги статик момент

Юритгич ўқига келтирилган статик момент

Барабаннинг бурчак тезлиги

Юритгичнинг бурчак тезлиги

Белгиланган тезлик билан юкни кўтариш учун керакли бўлган юритгичнинг қуввати

Юритгичнинг айланиш тезлиги

Юқорида аниқланган қийматга асосан маълумотномадан юритгичнинг русуми танланади
АК71-8-фаза роторли асинхрон юритгич Р=10 кВт; n_н=700 айл/мин; U_н=380 В.