Мавзу: Эгилишда уринма кучланиш

Эгилган балкаларнинг кесимларида уринма кучланишларнинг пайдо бўлишига қаноат ҳосил қилингандан кейин уларнинг миқдори ва кесим юзаси бўйича тақсимланиш қонунларини аниқлашга киришамиз. Бунинг учун эни у қадар кенг бўлмаган тўғри тўртбурчак кесимли оддий балкани кўриб чиқамиз (27–шакл, а). Бу масалани текширишда қуйидагн икки гипотезани қабул қиламиз:

• Эгилган балкаларнинг кесимларида уринма кучланишларнинг пайдо бўлишига қаноат ҳосил қилингандан кейин уларнинг миқдори ва кесим юзаси бўйича тақсимланиш қонунларини аниқлашга киришамиз. Бунинг учун эни у қадар кенг бўлмаган тўғри тўртбурчак кесимли оддий балкани кўриб чиқамиз (27–шакл, а). Бу масалани текширишда қуйидагн икки гипотезани қабул қиламиз:

1) Кўндаланг кесимда ҳосил бўладиган уринма кучланишлар кесувчи кучга параллел йўналган бўладилар. 2) Кўндаланг кесимнинг нейтрал ўқидан тенг масофада турган барча нуқталарнинг уринма кучланишлари тенг, яъни улар кўндаланг кесим эни бўйича текис тақсимланади. Балкадаги х масофада узунлиги dх, эни балка энига тенг бўлган 1, 2, 3, 4 ... п элемент ажратамиз ва бу элементни фазода тасвирлаймиз (27–шакл, б). Бу элемент томонига қуйидаги кучлар таъсир қилади: элементнинг 1,2,2',1' томонида нормал кучланиш ҳосил бўлиб, унинг қиймати (3.1) формуладан аниқланади: (3.1) бунда Мх – биринчи, яъни (1–2) кесимдаги эгувчи момент. Бундан ташқари яна шу кесимга ҳозирча номаълум бўлган уринма кучланиш таъсир қилади. Балканинг эни тор бўлса, уринма кучланиш бу кенгликда текис тақсимланади (2–гипотезага асосан). Бу гипотеза Журавский томонидан айтилган.

Бу уринма кучланиш 1–2 кесимда ҳосил бўладиган кесувчи куч таъсирида қўзғалади. Элементнинг 3 4 4' 3' томонига (3.2) формула билан аниқланадиган нормал кучланиш таъсир қилади:

• Бу уринма кучланиш 1–2 кесимда ҳосил бўладиган кесувчи куч таъсирида қўзғалади. Элементнинг 3 4 4' 3' томонига (3.2) формула билан аниқланадиган нормал кучланиш таъсир қилади:
• (3.2)
• бунда иккинчи, яъни 3–4 кесимдаги эгувчи момент. Бу кесимда ҳам кесувчи кучдан ҳосил бўладигаи уринма кучланиш қўзғалади. Ажратилган элементнинг 3 2 2' 3' томонига фақат уринма кучланиш таъсир этади; бу кучланишнинг қиймати шу элементнинг вертикал томонига таъсир қилган уринма кучланишга тенг бўлиб, унга тескари йўналади (уринма кучланишларнинг жуфтлик қонунига биноан). Энди ажратилган элементга оид мувозанат тенгламасини ёзиш учун, унга таъсир қилган зўриқиш кучларини ҳисоблаб оламиз.