Mavzu: diqqat, idrok, xotira va kasbga yo’llash masalalari

I D R O K VA KASBGA YO`LLASH.

• Idrok sezgiga nisbatan murakkab va mazmundor psixik jarayon hisoblanganligi sababli barcha ruhiy holatlar, hodisalar, xususiyatlar, xossalar va inson ongining yaxlit mazmuni, egallangan bilimlar, tajribalar, ko„nikmalar bir davrning o„zida namoyon bo„ladi, aks ettirishda ishtirok etadi.
• Narsa yoki hodisalarning sezgi a ’zolariga bevosita ta ’siri jarayonida kishi ongida uning aks etishi idrok deb ataladi.
• Idrok etish jarayonida alohida holdagi sezgilarning tartibga solinishi hamda narsa va voqea-hodisalarning yaxlit obrazlarga birlashuvi yuz beradi.

Kasb xodimlari faoliyatida idrok kasbiy faoliyat uchun muhim ahamiyat kasb etadigan hodisa, holat, obyektlardan predmetli ravishda kerakli narsalarni ajratib olib, yaxlit holda ongida aks ettirish, oddiy shaxs ko’ra olmaydigan holatlardagi narsalarni tez va oson ilg’ash jarayonidir. Yaxshi rivojlanmagan kasbiy idrok xodimda illyuzion (noto’g’ri) idrok qilish xususiyatini shakllantiradi.

• Kasb xodimlari faoliyatida idrok kasbiy faoliyat uchun muhim ahamiyat kasb etadigan hodisa, holat, obyektlardan predmetli ravishda kerakli narsalarni ajratib olib, yaxlit holda ongida aks ettirish, oddiy shaxs ko’ra olmaydigan holatlardagi narsalarni tez va oson ilg’ash jarayonidir. Yaxshi rivojlanmagan kasbiy idrok xodimda illyuzion (noto’g’ri) idrok qilish xususiyatini shakllantiradi.

Idrok jarayoni ikki xil bo'ladi: ixtiyoriy va beixtiyoriy idrok. Oldindan belgilangan maqsadga qarab muayyan bir oyu'yektni idrok qilish ixtiyoriy deb ataladi. Bemor holati bilan tanishish, kasallik tarixi varaqasiga kiritilgan vrach ko'rsatmalarini qarab chiqish, bemor shikoyatlarini tinglash ixtiyoriy idrokka misol bo'la oladi. Muayyan bir ob'yektni oldindan maqsad qilib olmasdan va maxsus tanlanmasdan, kuch sarf etmasdan idrok qilish jarayoni beixtiyoriy idrok deb ataladi. Bunday idrok jarayonlari diqqatimizni beixtiyor o'ziga jalb qiladi. Masalan: uzoqda kelayotgan shoshilinch yordam mashinasi, palatadan to'satdan chinqirgan ovozni eshitamiz.

• Idrok jarayoni ikki xil bo'ladi: ixtiyoriy va beixtiyoriy idrok. Oldindan belgilangan maqsadga qarab muayyan bir oyu'yektni idrok qilish ixtiyoriy deb ataladi. Bemor holati bilan tanishish, kasallik tarixi varaqasiga kiritilgan vrach ko'rsatmalarini qarab chiqish, bemor shikoyatlarini tinglash ixtiyoriy idrokka misol bo'la oladi. Muayyan bir ob'yektni oldindan maqsad qilib olmasdan va maxsus tanlanmasdan, kuch sarf etmasdan idrok qilish jarayoni beixtiyoriy idrok deb ataladi. Bunday idrok jarayonlari diqqatimizni beixtiyor o'ziga jalb qiladi. Masalan: uzoqda kelayotgan shoshilinch yordam mashinasi, palatadan to'satdan chinqirgan ovozni eshitamiz.