Mavzu: Dinning tarixiy shakllari va taraqiyot bosqichlari Reja: 1Diniy ong va uning shakilanish xususiyatlari. ”Milliy din” tushunchasi, uning moxiyati

Yahudiy marosimlari va bayramlari.
Peysax (Pasxa) bayrami
SHabuot (SHevuot) bayrami
xatna qilish
Yangi tug‘ilgan o‘g‘il bolalar sakkizinchi kuni xatna qilinadi
Bu bayram xristianlarning
pasxasidan farqli o‘laroq,
yahudiylarning Misrdagi qullikdan
qutulib chiqqanlari munosabati
bilan nishonlanadi. Qadimiy
yahudiylarda Pasxa deb qo‘zichoq
go‘shti va vinodan iborat kechki
ovqatga aytilgan. Xudo Misrdagi
yahudiy bo‘lmagan go‘daklarni
qirib tashlashga qaror qilganda
ular o‘z uylarining peshtoqini
o‘sha qoni bilan bo‘yab o‘zlarini
yahudiy ekanliklarini bildirganlar.
Bu bayram dastlab
dehqonchilik
bayrami bo‘lgan, keyinchalik
Sinay tog‘ida Musoga Xudo
tomonidan Toraning berilishini
nishonlab o‘tkaziladigan
bayramga aylangan. U
yahudiylarning kalendari
bo‘yicha Sivona oyining
6-,7-kunlari nishonlanadi.
Konfutsiylik
Konfutsiychilik
Qadimgi Xitoyda Lao-Szi falsafiy
ta’limoti bilan deyarli bir davrda
Kun-Szi (Konfutsiy - miloddan
avvalgi 551-479)ning falsafiy ta’limoti
ham paydo bo‘ldi. Konfutsiy –
Qadimgi Xitoy faylasufi va pedagogi,
Konfutsiychilikning asoschisi.
Konfutsiy, garchi, samoni oliy ruhiy
qudrat, ajdodlarga qurbonlik
keltirishni ularni e’zozlashning
asosiy ifodasi deb bilsa ham,
o‘z ta’limotida osmon sirlari
muammolarini deyarli tilga olmagan
hamda ruhlar va narigi dunyo kabi
tushunchalarga kam e’tibor bergan.
Konfutsiyning falsafiy va axloqiy
g‘oyalari markazida inson, uning
aqliy va ma’naviy qiyofasi, olamdagi
hamda jamiyatdagi o‘rni, vazifasi
muammolari turadi.
Konfutsiyning falsafiy ta’limoti keyinchalik Xitoyda hukmron dinlarning biriga aylangan va Konfutsiychilik deb nom olgan dinning asosi bo‘ldi. (milodning boshlarida). Konfutsiychilik manbai - Konfutsiy izdoshlari yozgan «Lung-YUy» (Suhbatlar va mulohazalar, miloddan oldingi VI asr) kitobidir. Konfutsiychilik Lao-Szi ta’limotidan tubdan farq qiladi. U jamiyatni ijtimoiy larzalardan asrab qolishga intilgan feodal amaldorlarning qarashlari va manfaatlarini himoya qilgan. Konfutsiychilikning maqsadi - xalqni mavjud tartib-qoidalarni hurmat qilish ruhida tarbiyalashdir. Bu din aqidasiga ko‘ra, jamiyatda osmondan yuborilgan «Jeng» (Insonparvarlik) qonuni amal qiladi. Bu qonunni o‘rganib olish uchun inson «Li»ga, ya’ni ijtimoiy axloq normalariga, qoidalariga, an’anaviy marosimlarga amal qilishi, o‘zining jamiyatdagi darajasiga qarab ish tutishi zarur.
Konfutsiychilikda ijtimoiy-axloqiy masala alohida o‘rin egallaydi. SHu ma’noda Konfutsiy ta’limotini inson xatti-harakati hayoti me’yorlari haqidagi ta’limot deyishi ham mumkin edi. Insonlar o‘rtasidagi hayot tarzi an’anaviy besh munosabatdan iboratligi qayd etilgan

• davlat boshlig‘i bilan amaldorlar o‘rtasidagi munosabat;
• ota-onalar bilan farzandlar o‘rtasidagi munosabat;
• er bilan xotin o‘rtasidagi munosabat;
• katta va kichik aka-ukalar o‘rtasidagi munosabat;
• do‘st-birodarlar o‘rtasidagi munosabat.

O‘g‘il ota-onasi oldida quyidagi
beshta vazifani bajarish shart
edi:

• har doim ota-onani to‘la

hurmat qilish;

• ularga eng suyukli taomni

keltirish;

• ular betob bo‘lib qolganlarida

chuqur qayg‘urish;

• ular vafot etganlarida yurak-

yurakdan achinish;

• ular xotirasiga tantanali

ravishda qurbonliklar qilish.