Mavzu: Chaqaloqlar va bolalar kasalliklari. Tug’ma anomaliyalar. Muddatdan oldin tug’ilgan chaqaloqlardagi buzilishlar Homila umumiy shishi

---

Mavzu:
Chaqaloqlar va bolalar kasalliklari. Tug’ma anomaliyalar. Muddatdan oldin 
tug’ilgan chaqaloqlardagi buzilishlar Homila umumiy shishi
 
Prenatal patologiya – urug‟lanishdan boshlab tug‟ilgungancha davrdagi patologik 
jarayonlarni o‟z ichiga oladi.
Prenatal davrning davom etishi xomiladorlikning 280 kuni yoki 40 xaftasi xisoblanadi va 
bu davr bolaning tug‟ilishi bilan tugaydi.
Jinsiy hujayralarning (gameta) etilishidan boshlab, xomilaning tug‟ilishigacha o‟tgan 
davrdagi rivojlanish 2ta davrga bo‟linadi: 
- Progenez davriga 
-Kimatogenez davriga 
Progenez davrida gametalar etiladi (tuxum hujayralar va spermatozoidlar) va 
urug‟lanishgacha bo‟lgan vaqtni o‟z ichiga oladi. Bu davrda gematalarning patologiyasi - 
gametopatiya deyiladi. 
Kimatogenez davri – urug‟lanish zigota xosil bo‟lishidan boshlanib, tug‟ilgungacha 
bo‟lgan davrini o‟z ichiga oladi. 3ta davrga bo‟linadi: 

Blastogenez - urug‟lanishdan boshlanib, 15-kuni tugaydi. Bu davrda
tuxumning maydalanishi, embrion va trofoblastlarning ajralishi bilan tugaydi. 

Embriogenez davri - 16-kunidan boshlab- 75- kungacha davom etadi. 
Asosiy organogenez amalga oshadi, amnion va xorion xosil bo‟ladi. 

Fetogenez davri - 76-kunidan 280 kunigacha davom etadi. Xomila 
to‟qimalari differenstiallanadi va etiladi. Yo‟ldosh xosil bo‟ladi, bu davr 
xomilaning tug‟ilishi bilan tugaydi.
Fetogenez 2 davrga bo‟linadi: 
-erta fetal davri (76-180 xomiladorlik kuni) 
- kechki fetal davri(181-280 xomiladorlik kuni) 
Oxirida etilmagan xomila yashash qobiliyatiga ega bo‟ladi. 
Kechki fetal davrida xomilaning etilishi yo‟ldoshning qarishi kuzatiladi. Kimatogenez 
davriga kimatopatiya to‟g‟ri keladi. 
Ontogenez jarayoni bu individual organizm rivojlanishi. Tug‟ilgandan boshlab, to 
o‟lguncha bo‟lgan vaqtni o‟z ichiga oladi.
Gametopatiya erkak va ayol gametalarining xamma turlarining zararlanishini o‟z ichiga 
oladi (tuxum hujayrasi va spermatoziod). Gametalarning asosiy patologiyasi xomila
rivolanishining buzilishida asosiy rol o‟ynovchi mutastiyadir. Gametopatiyaga olib keluvchi 
shikastlantiruvchi omil jinsiy hujayralarning paydo bo‟lishi, shikastlanish va etilish vaqtida 
ta‟sir qilishi mumkin. Mutastiya bu naslni tuzilmalarining o‟zgarishi, qaysi darajada 
buzilganligiga qarab genli, xromasomali va genomli bo‟lishi mumkin.