Mavzu: Byuk gumanistlar ta’limoti reja: Jismoniy madaniyat to‘g‘risida gumanist ( inson’arvar) lar ta’limoti

4.3. Burjuaziya ideologlarining jismoniy madaniyat haqidagi g‘oyalari Burjuaziya ideologlar o‘rta asr ilohiy qarashlariga qarama-qarshi ularoq, inson shaxsini ulug‘ladilar, insonga uning kuchi va qobilyatiga ishonch bilan qaradilar. Ishonch bo‘lgan qarashlardagi banday o‘zgarish odatda “gumanizm” (insonparvarlik) tayorligi bilan anglatiladi. So‘ngra o‘rta asr davridagi gumanizm ikki asosiy manbadan: qadimgi xalqlar madaniyati va xalq ijodidan oziqlandi. Xalq ijodida kam foydalanilar edi, shuning uchun so‘ngga o‘rish asr davrining gumanizmi asosan qadimgi do‘nyoda yaratilgan nimaniqi bo‘lsa, asosan shuni tiklashdan iborat edi. burjuaziya va feodal aslzodalar esa o‘zlarini narigi dunyo hayotiga emas balki yerdagi hayotdan lazzatlanish uchun tayyorlashga harakat qila boshladilar. O‘rta asrning ozgina badanga topshinishi xis uyg‘otadigan sog‘lom badanga topinish bilan almashtirdi. Bu hol arxitektura, xaykaltaroshlik, rassomlik va adabiyotda o‘z aksini topdi.

Gumanistlar o‘rta asrdagi quruq pedagogikaga qarama-qarshi ularoq, kishini ng faqat aqligina emas, balki tanasining tarbiylashga qaratilgan yangi pedagogikani ilgari surdilar. Ular o‘z hukumronligini o‘rnatish, o‘zoq muddatli sayohatlar qilish, yangi еrlar kashf etish, bu yangi еrlarga ko‘chib kelgan xalqlarni talash va bo‘ysindirishga qodir bo‘lgan uddaburon, jismoniy jihatdan еto‘q burjualarni madaniyatlashni istar edi.

VITTORINO DA FELTRE MAKTABI. (1378-1446 yilar). Italiyada pedagogika sohasida ko‘zga ko‘ringan dastlabki gumanist edi. Vittorino Mantuan huqumdori va uning saroyidagi kishilarning bolalarini tarbiyalab, saroyda yangi tipdagi maktab yaratdi va uning rahbari bo‘ldi. Uning maktabida o‘quvchilarning bilimga qiziqishi, aqliy va jismoniy tarbiyasi har tamonlama rag‘batlantirilar edi. O‘quvchilarni erinchog‘ligi, beadobligi va manmanligi uchun ayovsiz jazolar edilar. Quruq yodlash o‘rnini ko‘rsatma ta’lim metodlari egalladi.

Vittorino o‘quvchilarning sog‘lig‘i va jismoniy kamolati to‘g‘risida ayniqsa ko‘p ghamxo‘rlik qilar edi. u o‘quvchilarni sof havoda harakatli o‘yinlar o‘ynashga o‘rgatar, suvda suzishga va jismoniy mashqlarni bajarishga odatlantirar edi; bu esa o‘quvchilarning jismoniy kuchni, epchilligini va chiroyli qiliqlarini taraqqiy etirar edi. Uning maktabi o‘quv rejasida o‘yinlar qqilichbozlik, harbiy mashqlar, otda yurish va suvda suzish ko‘zga kurinar o‘yinni egallar edi. Vittorino o‘quvchilarning ahloqiy sifatlarini tarbiyalash to‘g‘risida ham ghamg‘o‘rlik qilib, ularda o‘z qadrini bilish to‘yg‘usini,gigena elementlari qoidalariga rioya qilish odatini va xakozalarni hosil qilar edi. Vittorino do Feltre maktabi oqsuyak ota-onalar bolalarini madaniyatlash borasida ilgari tashlagan katta qadam edi.