Mavzu: Byudjet nazoratini o'tkazishning usullari Reja Kirish

Mavzu: Byudjet nazoratini o'tkazishning usullari
Reja
Kirish
1. Moliyaviy nazoratning iqtisodiy mohiyati va uning tashkiliy asoslari
2. Davlat byudjeti ijrosini amalga oshirishda byudjet nazoratining o’rni va usullari
3. Byudjet nazorati faoliyatini rejalashtirish va ularni o’tkazishning xususiyatlari.


Xulosa


Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati


KIRISH
Mamlakatimizda barcha sohalarni qamrab olgan holda amalga oshirib kelinayotgan strategik islohotlar o’z samarasini bermoqda. Jumladan, byudjet tizimida ham istiqbolli islohotlarning amalga oshirilayotganligi mazkur sohada normativ-huquqiy bazani yanada takomillashtirish, xorij tajribasini chuqur o’rgangan holda milliy iqtisodiyotimizga xalqaro standartlar talablarini joriy etishni taqozo etmoqda.
Davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoyev mamlakatimizda inson qadrini ulugʻlash, odamlar hayotini yaxshilash bosh maqsad etib belgilangani, bu tamoyillar byudjetni shakllantirishda ham bosh mezon boʻlishi zarurligini taʼkidladi.
Shu bois 2022-yilga moʻljallangan davlat byudjeti loyihasida, avvalo, ijtimoiy yoʻnalishlarga katta eʼtibor qaratilgan. Xususan, taʼlim va tibbiyot tizimiga 58 trillion soʻm ajratilishi koʻzda tutilgan.
Prezidentimiz bu mablaqqa qoʻshimcha tarzda yana 12 trillion soʻm ajratish taklifini bildirdi. Chunki hududlardagi ehtiyoj va aholi talabidan kelib chiqib, kelgusi yilda 55 ta yangi dastur amalga oshirilishi belgilangan.
Jumladan, chekka joylarda 1 ming 600 ta bolalar bogʻchasi tashkil etish, Milliy taʼlim dasturi doirasida 40 ta yangi maktab qurish va 235 tasini taʼmirlash, darsliklarni yangilash hamda kompyuter sinflari ochish kabi koʻplab chora-tadbirlar moʻljallangan.
Oliy taʼlim tizimida ham vazifalar koʻp. Xususan, bakalavr yoʻnalishida davlat grantlari, magistratura va doktoranturaga qabullar sonini oshirish, davlat-xususiy sheriklik asosida yotoqxonalar qurishga subsidiya berish hamda 80 mingdan ortiq talabalar ijara xarajatlarining bir qismini qoplash koʻzda tutilgan.

Tibbiyotning birlamchi boʻgʻinini rivojlantirish hamda hududlarda yuqori texnologik tibbiy xizmatlarni joriy etishga kelgusi yilda jami 8 trillion soʻm ajratilishi moʻljallanmoqda. Shundan 1 trillion soʻmi onkogematologiya, endokrinologiya, buyrak va jigarni koʻchirish kabi dasturlarga yoʻnaltiriladi. Koronavirusga qarshi emlanganlar sonini 17 million nafarga yetkazish, ehtiyojmand aholiga ixtisoslashgan tibbiy xizmatlar uchun ham zarur mablagʻ ajratiladi.

Prezidentimiz muallim va shifokorlarning oylik ish haqini bosqichma-bosqich oshirish zarurligini taʼkidlab, buning uchun qoʻshimcha mablagʻ yoʻnaltirishni taklif qildi.
Davlat byudjeti loyihasida hududlar infratuzilmasini yaxshilash masalalariga ham keng oʻrin berilgan. Uy-joylar va ijtimoiy obyektlar qurish, mahallalarni obod etish chora-tadbirlari uchun 26 trillion soʻm ajratilishi rejalashtirilgan.
– Bu sohalarga shu kungacha bunday katta mablagʻ berilmagan. Endi buni tartibli, samarali tarzda joy-joyiga yetkazish kerak. Shuning uchun har bir dastur boʻyicha ajratiladigan mablagʻlarni maqsadli koʻrsatkichlar bilan bogʻlagan holda, elektron nazorat tizimini joriy etish lozim, – dedi Shavkat Mirziyoyev.
Byudjet tizimida moliyaviy nazoratni kuchaytirish masalasiga alohida toʻxtalib oʻtildi. Buning uchun temir intizom bilan, davlat xaridlari tizimida oshkoralikni kuchaytirish zarurligi qayd etildi.
Moliya vazirligiga kelgusi 2022-yil 1-yanvardan tenderlarni inson omilisiz oʻtkazish tizimini joriy qilish vazifasi qoʻyildi. Shuningdek, barcha byudjet tashkilotlari buxgalteriyasini toʻliq raqamlashtirish, davlat xaridlari boʻyicha hisob-kitoblarni elektron hisob-faktura orqali amalga oshirish yuzasidan topshiriqlar berildi.
Davlatimiz rahbari byudjet loyihasini mahalliy kengashlar, tadbirkorlar va aholi bilan muhokama qilish, ularning takliflarini Oliy Majlisga muhokamaga kiritish lozimligini taʼkidladi.¹ Shundan kelib chiqib aytish mumkinki, davlat moliyasini boshqarish, byudjet intizomini ta’minlanishi, davlat byudjeti mablag’larining shakllantirilishi hamda samarali va maqsadli sarflanishida buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobot tizimi alohida ahamiyat kasb etadi.
Byudjet tizimi ko’p tarmoqli bo’lib, unda byudjet tizimi byudjetlari alohida ahamiyatga ega. Byudjet hisobi byudjet tizimi byudjetlarini ijro etishda hisobga olinadigan, pulda ifodalangan aktivlar va majburiyatlarning, shuningdek mazkur aktivlar va majburiyatlarni o’zgartiruvchi operatsiyalarning holati to’g’risidagi axborotni to’plash, ro’yxatdan o’tkazish va umumlashtirishning tartibga solingan tizimidir.
Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida moliyaviy nazoratning mohiyati va yangicha talqini shundan iborat bo’lishi lozimki, uning yordamida birinchidan, davlat muassasalari tomonidan o’z moliyaviy faoliyatlarini huquqiy me’yorlarga rioya etilishini kuzatib borishlari; ikkinchidan, amalga oshirilayotgan moliyaviy xarajatlarning iqtisodiy asoslanganligi va samaradorligini, ushbu xarajatlarning byudjet tashkilotlari oldida turgan vazifalarga muvofiq kelishini tekshirish orqali ta’minlashdan iborat.