Мавзу: Bug‘doy genetik tadqiqotlar ob’ekti

Ун шудринг касаллигига чидамлиги 6 та ген Rm 1—Rm 6 генлар билан бошқарилиши аниқланган.

• Ун шудринг касаллигига чидамлиги 6 та ген Rm 1—Rm 6 генлар билан бошқарилиши аниқланган.
• Буғдойнинг қаттиқ коракуя касаллигига чидамлилик Vt генлари билан назорат қилинади. Бу генларнинг хар хил навларга тегишли бўлган 10 дан ортиқ генлари иденфикация қилинган (Bt1—Vt10).
• Зараркунандаларга чидамлилик- Gessen –пашшасида ўрганилган. Бу пашшанинг хар хил расаларида чидамлилик 6 ta N1, H2,…, N6 генлар томонидан назорат қилиши аниқланган.
• Дурагай некрози- Бунда ўсимлик баргининг учидан бошлаб қурий бошлайди ва пояга боради. Натижада ўсимлик нобуд бўлади. Некроз иккита доминант комплементар ген— Ne1 ва Ne2 ҳамда уларнинг w, mis кўп аллеллари томонидан назорат қилади. Бу ҳодисада ген ингибитор ва ген модификатор иштирок этиши аниқланган.
• Ер юзида барга буғдой генотипларида некроз буйида қуйидаги генотипларга бўлинган:
• 1) Ne1 Ne1 ne2 ne2;
• 2) ne1 ne1 Ne2 Ne2;
• 3) ne1 ne1 ne2 ne2.
• Барча буғдой турларининг 26,25% биринчи, 25,25 % — иккинчи ва 48,5% — учинчи гуруҳларга таълиқлидир. F2 да 9:7 нисбатда ажралиш содир бўлади.
• Хлороз .Дурагайларниенг биринчи авлодида содир бўлади ўсимлик сариқ рангга киради ва нобуд бўлиши ҳам мумкин. Хлороз Ch1 ва Ch2 доминант комплементар генлар билан бошқарилади.
• Дурагайларда паканалик ходисаси.- Биринчим авлод дурагайларида кузатилади Уларнинг пояси калта бўлади. Бу ходиса 2D (XX), 2V (XIII) va 4B (VIII) хромосомаларда D1, D2 ва Dz генларнинг назорати билан юзга келади.
• Генларнинг плейотроп таъсири. Масалан, буғдойда спелта симон генларнинг бўлиши бошоқнинг узун, ингичка, синувчан ёки буғдой донидаги бошоқчаларнинг янгилиши қийинлашига олиб келади.

1. Буғдой ўсимлигида бошоғининг қилтаноқсиз бўлишлиги С қилтатаноқли бўлишлиги с устидан, бошоғининг қизил бўлиши Д оқ бўлиши д устидан ва бўйининг узун бўлиши К калта бўлишлиги к устидан тўлиқ доминантлик қилади.

• 1. Буғдой ўсимлигида бошоғининг қилтаноқсиз бўлишлиги С қилтатаноқли бўлишлиги с устидан, бошоғининг қизил бўлиши Д оқ бўлиши д устидан ва бўйининг узун бўлиши К калта бўлишлиги к устидан тўлиқ доминантлик қилади.
• Қуйидаги генотипга эга бўлган буғдой ўсимликларини чатиштиришдан олинган кейинги авлод ўсимликларининг генотипи ва фенотипини аниқланг:
• 1) СсДдКК х ссддкк; 2) СсДдКк х ссддкк;
• 3) СсДдкк х ссддКк; 4) СсДдКк х СсДдКк. 2.
• 2.Қилтаноқсиз, қизил бошоқли ва узун бўйли буғдой ўсимликлари қилтаноқли, оқ бошоқли ва калта бўйли ўсимликлар билан чатиштирилганда F1 да олинган ўсимликларнинг хаммаси қилтаноқсиз, қизил бошоқли ва узун бўйли бўлган. F1 ўсимликларидан уруғ йигиб олиниб, иккинчи йили экилганда улардан униб чиққан ўсимликларнинг 27 қисми қилтаноқсиз, қизил бошоқли ва узун бўйли, 9 қисми қилтаноқсиз, қизил бошоқли ва калта бўйли, 9 қисми қилтаноқсиз, оқ бошоқли ва узун бўйли, 9 қисми қилтаноқли, қизил бошоқли ва узун бўйли, 3 қисми қилтаноқсиз, оқ бошоқли ва калта бўйли, 3 қисми қилтаноқли, қизил бошоқли калта бўйли, 3 қисми қилтаноқсиз, оқ бошоқли ва узун бўйли, 1 қисми қилтаноқсиз, оқ бошоқли ва калта бўйли бўлган. F1 ва F2 ўсимликларининг генотипини аниқланг хамда F2 да олинган натижага асосланиб, ўрганилаётган белгиларнинг ирсийланиш қонуниятини тушунтириб беринг.