Mavzu: boshlang`ich sinfda narsaning o'ziga qarab tasvirlash

Nukus davlat pedogogika instituti
Boshlang'ich ta'lim va sport tarbiyaviy ishi fakulteti
"Boshlang'ich sinflarda tasviriy san'atni o'qitish metodikasi" fani
Amaliy mashg'ulot


Mavzu: BOSHLANG`ICH SINFDA NARSANING O'ZIGA QARAB TASVIRLASH


Bajardi:Gaipova Feruza
2-amaliy. Boshlang’ich sinflarda narsanin’ o’ziga qarab tasvirlash

Reja:

1.Loydan haykallar ishlashda alohida-alohida, «yaxlit» va «aralash» ishlov berish usullari

2.Ranglarning murakkab tuslarini hosil - rasmda narsalarni kompozitsiya qonuniyatlariga

3.Dekorativ ishlarda asimmetrik tasvirlarn mustaqil naqsh kompozitsiyasini tuzish


Loydan haykallar ishlash

Haykaltaroshlik - tasviriy san’atning turi. Haykaltaroshlar ijodida odam siymosi.

Qush va hayvonlar tasvirini loy va plastilindan yasash.
Qush va hayvonlar tuzilishi. Qush va hayvonlar ishtirokida mavzuli kompozitsiyalar tuzish.
Odam qomatini loy va plastilindan yasash.
Odam qomatining shakli va tuzilishi. Odam qomatini biror kasb kiyimida tasvirlash.

Haykaltaroshlik - tasviriy san’atning bir turi bo'lib, lotincha «skulpo» so‘zidan olingan bo'lib, qattiq materiallarga «qirqish, kesish, o‘yish, tarashlash» orqali ishlov berish ma’nosini anglatadi.

Haykaltaroshlik ishlov berish usullari hamda makonda ma’lum hajmga ega boigan detallar, shakllar orqali tasvirlanadi. Uning «nafishaykaltaroshlik» turi ham mavjud.

Bu usul haykaltaroshlikda «maishiy plastika» deb ataladi. Nafisi » _ haykaltaroshlik

buyumlari o‘zining nafisligi, kichik o'lchamdaligi bilan ajralib turadi. Uni qo'lga olib ko‘rish mumkin. Nafis haykaltaroshlikda kishining diqqatini o‘ziga tezda jalb qiluvchi materiallardan: chinni, sopol, yog‘och, metall va toshlarning qimmatbaho turlari, fíl suyagi va shu kabilardan foydalaniladi.

Haykaltaroshlikning maktab sharoitida keng tarqalgan turlaridan biri, loy yoki plastilin bilan ishlashdir.

Haykaltaroshlikning bu turidan haykaltaroshlat haykal maketini tayyorlashda, xalq amaliy san’ati ustalari o‘yinchoqlar va mayda plastika tayyorlashda foydalanadilar.

0 ‘zbekistonda turli o‘yinchoqlar ishlaydigan xalq ustalari va kulollardan U.Jo‘raqulov, A.Muxtarov (Samarqand), U.Umarov,A.Hazratqulov, M.Nazrullayev (GMjduvon), B.Boisov, R.Matchonov (Xorazm), K.Turobov, Yu.Ziyomuhamedov, A.Rahmatov, M.Rahimov, R.OriQonov, A.No‘’monov, T.Miraliyev, A. Aminov (Toshkent), T.Tillaxo'jayev (Namangan), A.Xudoynazarov (Kattaqo‘rg‘on),B.Xalilov (Denov), M.Obloqulov (Urgut), aka-uka Hojimirovlar (Andijon), X.Rahimova (Buxoro), Sh.Qalandarov (Xo‘jayli) va boshqa ustalar katta hissa qo‘shganlar.

Tabiiy loydan turli idishlar yasash va ularni tegishli ranglarda bo‘yash 0 ‘zbekistonda juda qadim zamondan rivojlangan. Kulolchilik san’ati buyumlariga lagan, tovoq, choynak, piyola, sopol va chinni idishlar, shuningdek, loydan ishlangan o‘yinchoqlar kiradi.

Barcha kulolchilik ishlari loy yoki plastilinni yaxlit hajmli bo'lagini, yapaloqlashtirib, egib, cho‘zib, silliqlashtirib va hokazo barmoqlar va kaftlar yordamida bajariladi. Badiiy ishlov beriladigan buyumni batartib ishlash uchun maxsus asbob va uskunalardan foydalanadilar, bu - yog‘ochdan yasalgan pichoqlar (stek). Yog‘och pichoqlar (steklar), odatda qo'l bilan ishlov berib bo'lmaydigan mayda qismlarni tarashlashda, qirqish, kesib olishda qo'llaniladi. Bu yog'och pichoqchalaming shakli turli-tuman bo'lib, ortiqcha loy yoki plastilinlami sidirish, qirqib olish, o‘yib ishlov berishda qo'l keladi.

Loy va plastilinni dumalatib ishlov berish, loyni ishga tayyorlash bosqichlarini bajarishda maxsus fanera taglik kerak bo'ladi. Bu esa ish joyning toza bo'lishiga muhim ahamiyatga ega. Loy yoki plastilin faneraga yopishmasligi uchun u lok yoki alif bilan qoplanadi.