Mavzu: Boshlang'ich sinf o'quvchilarining tasavvuri rivojlanishiga nutq nuqsonlarining ta'siri Mundarija Kirish I- bob. Tasavvur rivojlanishining ilmiy pedagogik va psixologik adabiyotlarda yoritilishi

sh, j tovushlari – shipillaydigan undosh tovushlar qatoriga kiradi.

2. 
   Affrikatalar: s, ch.
   
3. 
   Sonor tovushlar: l, r (hosil bо‘lish usuliga kо‘ra – portlovchi- sirg‘aluvchilar).
   

3. 
   Jarangli va jarangsiz undosh tovushlar. Ular odatda jarangli-jarangsiz juftliklarni hosil qiladilar va korreksion-logopedik ishda ularning differensiatsiyasiga katta e’tibor qaratiladi. Hosil bо‘lish о‘rniga kо‘ra ular quyidagicha guruhlanadi:
   

• 
  lab-lab va lab-tish undosh tovushlar: b-p, b’-p’ v-f, v’-f’;
  
• 
  til oldi undosh tovushlar: d-t, d’-t’;
  
• 
  til о‘rta va til orqa undosh tovushlar: y, k-k’, g-g‘, x-x’;
  

Tovushlar talaffuzining tekshirish natijalari quyidagicha belgilanadi:

• 
  mexanizmlar bо‘yicha: dislaliya, yengil shakldagi dizartriya;
  
• 
  shakliga kо‘ra: motor, sensor, aralash:
  
• 
  dislaliyaning yuzaga chiqishiga kо‘ra: sigmatizm, rotatsizm, lambdatsizm, yotatsizm, kappatsizm, jaranglatish va yumshatish nuqsonlari.
  

Tovushlar talaffuzidagi nuqsonlarni biz ularning xususiyatiga kо‘ra quyidagi guruhlarga ajratdik:

• 
  tovush yо‘qligi;
  
• 
  tovushlarning almashtirilishi;
  
• 
  tovushlarning nutqda mustahkam emasligi (ya’ni bunda tovush ba’zi sо‘zlarda tо‘g‘ri talaffuz etiladi, ba’zida esa boshqa tovushlar bilan almashtirib yuboriladi);
  
• 
  tovushning umuman buzib talaffuz etilishi.
  

Tekshirish uchun material bо‘lib xizmat qilgan hamda barcha tekshirilayotgan tovushlar qatnashgan sо‘zlarni ifodalovchi maxsus tanlangan predmetli rasmlar: ham ta’limiy, ham tarbiyaviy ahamiyatga ega bо‘ladi; rasmda tasvirlangan suratga nisbatan qiziqishni va ijobiy ehtirosli munosabat uyg‘otadi; hayotiy vaziyatlarni aks ettiradi.