|
Interaktiv doska
Zamonaviy kompyuter tehnologiyalarining yana bir yutug’i shundan iboratki, internet tizimidan erkin foydalanaolishligi bo’lsa ikkinchidan videokonfrensiyalarlarni oddiy markerli doskalardagi ma’lumotlarni interaktiv doskalar bilan bog’lay olishligidadir. SMART tehnologiyasi asosida ishlab chiqarilayotgan interaktiv doskalar qo’yidagi qulayliklarni foydalanuvchilarga tag’dim etmoqda. Yani ikki qavatli setkaga ega bo’lgan yuqori tasvirlarni katta 33 ekran ko’rinishida nomoyish eta oladigan, ekran bo’ylab nuqtalar soni 2000*2000 ko’rinishida joylashtirilgan bo’lib bu nimoish etilayotgan tasvirning barcha imkoniatlarini nomoish etib beradi. Interaktiv doskalar o’z navbatida ikki hil ko’rinishda ishlab chiqariladi: to’g’ri va teskari proeksiyali. Interaktiv doskalarning ohirgi variantlari loyihasi proeksion televizor ko’rinishida ishlab chiqilgan bo’lib bunda proektorlar doskaning orqa tamonida joylashgan bo’ladi, bu esa tushuntirish ishlarini olib boruvchining ko’ziga nur tushushidan saqlaydi. Mahsus dasturlar asosida fayllar o’chirilib, so’ngra albom ko’rinishida ma’lumotlarning saqlanishini amalga oshiradi. Bundan tashqari foydalanuvchilar tomonidan tayyorlangan materiallar yoki rasmlar oldindan nomoyish etilish hususiyatlari mavjud. Doskaning pastki qismida joylashgan tugmalardan birini bosish evaziga, klaviatura yordamida kerakli tasvirlarni chaqirib olish mumkin bo’ladi, virtual holatda joylashgan tugmalar yordamida matnlar yozish imkoniyati ham mavjud. Shuni alohida takidlash lozimki interaktiv doskaning ishlash tizimini, kompyuter oldindan bilishi kerak, buning sababi shundaki tasvir doskaning qaysi joyiga yo’naltirilishi va shu nuqtadan tasvirni uzatishni mu’ltiproektor yordamida amalga oshiradi. Interaktiv doskalar asosan uch hildagi ranglar bilan ishlash uchun mo’ljallangan bo’lib, foydalanuvchi nur taralayotgan nuqtaga rang belgisining birontasini o’rnatishi bilan doska shu rangda tasvirlarni ko’rsatib beradi.
Interfaol elektron doskalar
Elektron interfaol doska (Interactive whiteboar) bu-ta`lim berishning zamonaviy vositasi bo`lim, kompyuter va proektordan iborat majmua tarkibida ishlaydi. Bu vositalar orqali yangi pedagogic uslublari: “tarmoqlar”, “blits-uyin”, “intervyu”, - grafikli organazeylar, slaytlar, video – tarmoqlardan foydalanish mumkin.
Ta’lim sohasidagi qo’llanilayotgan ilg’or axborot texnologiyalarining asosiylaridan biri — interfaol elektron doskalari hisoblanadi. Bu mo’jiza doskalar zamonaviy texnologiyalar rivojlanishining eng yuqori cho’qqilaridan hisoblanadi. Ular oddiy markerli doskalar kabi ko’rinishga ega bo’lib, ularda yozilayotgan har bir matn, grafik ko’rinish, chizma, jadval kabilar daqiqalarda tez kompyuter ekranida paydo bo’ladi. elektron doskalarning asosiy afzalliklari quyidagilar:
- ma’lumotni tahrirlash ko’lamining kengligi;
- natijalardan nusxa olish, elektron pochta orqali jo’natish, saqlash imkoniyatlarining mavjudligi;
- matn, tovush, animatsiya, grafikalardan birgalikda foydalanish imkoniyatining kengligi;
- virtual auditoriya yaratish imkonida namoyon bo’ladi.
Yozib olingan ma’lumotlar fayl ko’rinishida saqlanadi va oddiy printerda chop etilishi mumkin. Interfaol elektron doskada yozilgan matn va grafik ko’rinishlar rangli markerlar bilan shakllantirilishi hamda printer rangli bo’lgan hollarda chop etiladigan nusxalar ham rangli bo’lishi mumkin. Ranglardan foydalanish ma’lumotlarni ajratish va uni samarali qabul qilishga imkon beradi.
Interfaol elektron doskalar aqliy hujumlar uchun ajoyib vositadir. Unda yozilgan axborotlarni, nafaqat muhokama qilish davrida xotirada saqlanadi, balki uni ketma-ket tiklash imkonini ham yaratadi.
Bu doskalar bilan birgalikda, taklif etiladigan dasturiy ta’minotlar, bir vaqtning o’zida bir necha shaharlarda, joylarda seminar o’tkazish va sezilarli darajada auditoriyani geografik jihatdan kengaytirishga imkon yaratadi. Seminar tinglovchilari o’zlarining monitorlarida uzatiladigan axborotlarni o’qish yoki jamoa holda muhokama qilishlari uchun uni katta ekranda namoyish etish mumk
Sensorli elektron doska Markerlar yordamida har xil foydalanuvchi interfeysini chaqirib oladigan, hajm jihatidan katta bo’lgan sensor ekrandir. Ular klassik taqdimotlarda yuqori texnologiyalar imkoniyatlari bilan birgalikda, barcha imkoniyatlardan foydalanishga sharoit yaratadi. Interfaol elektron doskalarga ulangan multimedia-proyektorlar multimediali muhitda ishlash uchun, axborotlarni internet orqali, magnitofon, kom-pyuter, DVD-disklar, flesh xotira yoki videokameralar bilan taqdimot tipida namoyish qilish uchun sharoit yaratadi.
Birinchi sinfda ona tilini o`qitish o`quvchilarning lug`at boyligini oshirish, og`zaki va yozma nutqini rivojlantirish (ya`ni to`g`ri o`qish va yozish)ga, fonetika, leksika, so`z yasalishi, grammatikaga oid bilimlarni o`rganish uchun zamin yaratishga xizmat qilmog`i lozim. Ona tili darslarida o`quvchilar “Tovushlar va harflar”, “Bo`g`in” “So`z ma`nosi”, (“Shaxs va narsani bildirgan so`zlar”, “Belgini bildirgan so`zlar”, “Harakatni bildirgan so`zlar”, “Sanoq va tartibni bildirgan so`zlar”) “Nutq va gap” kabi bo`limlar asosida tilga oid elementar bilimlarni egallaydilar. Bunda, asosan, grammatik tushunchalarni amaliy o`rgatishga e`tibor qaratilgan. O`quvchi mashq matnini o`qish va yozish jarayonida grammatik tushuncha va qoidalarni amaliy bajarib boradi va keyingi sinflarda bu qoida va tushunchalarni nazariy o`rganishga zamin yaratadi.
O`quvchilarni xatboshini idrok qilishga, xatboshidan yoza olishga o`rgatish, ona tili darslarini birinchi kunidayoq bu ko`nikmani mustahkamlab borish talab qilinadi. O`quvchilar bilimini nazorat qilish maqsadida ta`limiy, keyinroq o`quvchilar saviyasiga mos tekshirish dektantlari o`tkazish rejalashtirilgan. Diktant yozdirilgach, uni, albatta tekshirib, o`quvchilar yo`l qo`ygan kamchilik va xatolar aniqlanadi, xatolar guruhlarga ajratiladi va yo`l qo`yilgan xatolarni to`g`irlashga, ayrim xatolarning oldini olishga yordam beradigan mashqlar tayyorlanadi;keyini ona-tili darsining ikkinchi qismidan 20 daqiqa vaqt (ayrim hollarda bir dars) ajratib, diktant tahlili va xatolar ustida ishlash mashg`uloti o`tkaziladi. Dasturga ko`ra 1-2-sinflarda o`quvchilar yozgan mashqlarning barchasi tekshirilishi zarur. Aks holda darslarning samarasi bo`lmaydi.
Boshlang`ich ta`lim bosqichiga davlat va jamiyat tomonidan qo`yiladigan talabda ta`lim sohalari bo`yicha o`zaro muvofiqlik, mutanosiblik, uyg`unlik to`la ta`minlangan bo`lmog`i kerak. Shu jihatdan boshlang`ich ta`lim standartini belgilash ta`lim jarayonining tarkibini va xuddi shu tarkib komponentlarining mazmunini modernizatsiyalash, boshlang`ich ta`lim jarayonida yangi, zamonaviy pedagogik texnologiyani qo`llash imkonini beradi.
Tilning o‘ziga xos nafosatini o‘quvchilarga yetkazish, his qildirish, sezish va
undan oqilona foydalanish maqsadida hozirda ona tili ta’limida an’anaviy usullardan
tashqari zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalardan unumli foydalanilmoqda. Keyingi yillarda breynrayting, breynstorming, aqliy hujum, bumerang, blits-so‘rov, klaster, keys-stadi, germenektiv suhbat kabi turli tuman metodlar paydo bo‘ldi . Shunday usullardan biri kakografiyadir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
