Дастурлаштирилган қарорлар-бу математик амлларни бажаришда қўлланиладиган ҳаракатлар ёки кадамларнинг Маълум кетма-кетлигини амалга ошириш натижасидир. Қоидага кўра муқобил ҳаракатлар сони чегаралангандир ва ташкилот берилган танлов йўналишлар чегарасида бўлиши керак. Масалан, шифохона инспектори ҳамшира ва санитар иш графигини тузганда, беморлар ва уларга хизмат кўрсатувчи ходимлар ўртасидаги маълум мунособатларни ифодаловчи формуладан келиб чиққан ҳолда график тузилади. Агар шифохона қоидаларига битта ҳамшира бешта беморга хизмат кўрсатиши кўрсатилган бўлса, унда қарор автоматик равишда қабул қилинади, яъни 1-этажда 50 та бемор бўлса, уларга 10 та ҳамшира белгиланиши лозим. Шундай қилиб молия бўлими бошлиғидан депозитли сертификат, муниципал облигациялар ёки оддий акциялардаги нақд пул талаб қиладиган бўлса, яъни хозирги вақтда инвистиция капиталига эга катта микдорда фойдани нима ташкил килияпти , бунда танлов алоҳида вариантлар бўйича, оддий ҳисоб-китоблар натижаси бўйича, энг макбўл вариант танланади.
Дастурлашни самарали ташкилий қароралрни қабул қилишда муҳим ёрдамчи восита деб караш мумкин. Қарорлар қандай бўлишини аниқлаб раҳбарият хатолар эҳтимолини камайтиради. Шу билан бир вақтда иқтисод қилинади, маълум вазиятлар содар бўлганда ходимларга янги тўғри процедура ишлаб чиқишнинг хожати колмайди. Раҳбарият қарорларни маълум тартибга такрорланиб турувчи вазиятлардан келиб чиққан ҳолда дастурлашни амалга оширади. Раҳбарга қарор қабул қилишдаги процедуранинг тўғри ва ихтиёрийлигига ўзига ишонч энг муҳим ҳисобланади. Кўриниб турибдики , дастурлаштирилган процедура нотўғри бўлса, унинг ёрдамида қабул қилинган қарорлар самарасиз бўлади, раҳбарият эса ўз ходимлар олдида ҳам, ташкилот ташкарисида ҳам ўз обруини йукотади. Бунинг устига қайси ташкилотда мазкур метод (усул) қўлланилса, дастурланган қарорларни қабул қилишда уларнинг юқори даражада асосланганлигини исботлаш зарурдир.
Самарали ахборот алмашинуви қарор қабул қилиш самарадорлигини оширади.
Дастурлаштирилмаган қарорлар - бу қарорлар маълум бўлмаган сабаблар орқали содир бўладиган янги аниқланган вазиятларда талаб қилинади. Конкрет зарурий кадамлар кетма-кетлигини олдиндан тузиш имкони бўлмаганлиги сабабли раҳбар қарор қабул қилиш учун процедура ишлаб чиқиши шарт. Дастурлаштирилмаган қарорлар турига қўйидагилар киради:
Ташкилот мақсади қандай бўлиши керак;
Маълумотни қандай яхшилаш керак;
Бошқарув бўлинмасини қандай такомиллаштириш керак;
Қўл остидагиларни қизиқтиришни қандай амалга ошириш керак;
Бундай вазиятларнинг ҳар бирида (кўп ҳолларда дастурлаштирилмаган қарорларда) муаммонинг ҳақиқий сабаби хохлаган омиллардан бири бўлиши мумкин. Шу билан бир вақтда раҳбар кўпгина танлаш вариантларига эга бўлади. Амалиётда бошқарув қарорларнинг озроқ қисми дастурлаштирилган ёки дастурлаштирилмаган соф кўринишда бўлади.
Do'stlaringiz bilan baham: |