Mavzu: Bolalarni ifodali o`qishga o`rgatish orqali og`zaki nutqini o`stirish

MAVZU: O’qish darslarida o`quvchilar og’zaki nutqini o’stirish usullari.

Asosiy savollar:

• 1. Nutq va uni o’stirish tushunchasi
• 2. Nutq turlari
• 3. O’quvchilar nutqiga qo’yiladigan talablar
• 4. O’quvchilar nutqini o’stirishning boshqa o’quv fanlari bilan bog’liqligi

Kichik guruhlarga birlashish

• Quvnoqlar

• Zukkolar

• Topqirlar

Savol:

• Nutq nima?
• Nutq- kishi faoliyatining turi, til vositalari (so’z, so’z birikmasi, gap) asosida tafakkurni ishga solishdir. Nutq o’zaro aloqa va xabar, o’z fikrini his-hayajon bilan ifodalash va boshqalarga ta’sir etish vazifasini bajaradi.

Nutqni egallashning qator aspektlari mavjud. Bular:

• 1. Adabiy til me’yorlarini o’zlashtirish. Maktab o’quvchilarni adabiy tilni sodda so’zlashuv tilidan, sheva va jargondan farqlashga o’rgatadi, adabiy tilning badiiy, ilmiy, so’zlashuv variantlari bilan tanishtiradi.
• 2. Jamiyatimizning har bir a’zosi uchun zarur bo’lgan muhim nutq malakalarini, ya’ni o’qish va yozish malakalarini o’zlashtirish. Bu bilan o’quvchilar yozma nutqning xususiyatlarini, uning og’zaki-so’zlashuv nutqidan farqini bilib oladi.
• 3. O’quvchilar nutq madaniyatini takomillashtirish. Til jamiyatdagi eng muhim aloqa vositasidir. Tilning mana shu ijtimoiy ahamiyatidan kelib chiqib, maktabda o’quvchilarning nutq madaniyatiga alohida e’tibor beriladi.

Nutq o’stirishda uch yo’nalish aniq ajratiladi:

• 1) so’z ustida ishlash;
• 2) so’z birikmasi va gap ustida ishlash;
• 3) bog’lanishli nutq ustida ishlash.

• 1-guruh: Tanho, sardor
• 2-guruh: Hakim, navqiron
• 3-guruh: Bandi, sof
• Tanho – YAKKA , YOLG`IZ.
• sardor – BOSHLIQ
• Hakim –tabib
• Navqiron- yosh
• Bandi- asir, tutqin
• Sof – toza, asl.

• 1-guruh:
• Oralaridan qil o`tmaydi
• 2-guruh:
• To`nini teskari kiydi
• 3-guruh:
• Boshi ko`kka yetdi
• Oralaridan qil o`tmaydi –juda inoq
• To`nini teskari kiydi -arazladi
• Boshi ko`kka yetdi –juda xursand bo`ldi

• Mavzu: “Non isi.(Rivoyat)

• Voqea

• Qatnashchilar

• Xulosa

• Yechim

• Muammo

Nutq turlari:

• Ichki va tashqi
• Og`zaki va yozma

O’quvchilar nutqiga qo’yiladigan talablar:

• 1. O’quvchilar nutqi mazmundor bo’lsin
• 2. Nutqda mantiqiylik bo’lsin.
• 3. Nutq aniq bo’lsin.
• 4. Nutq til vositalariga boy bo’lsin.
• 5. Nutq tushunarli bo’lsin.
• 6. Nutq ifodali bo’lsin.
• 7. Nutq to’g’ri bo’lsin.

Klaster metodi asosida tarmoqlang.

• Yozma

• Ravon

• Og`zaki

• Intonatsiya

• Diksiya

• Matn

• Nutq

Klaster metodi asosida tarmoqlang.

• matn

• Nutq

• Tez

• ongli

• ravon

• hikoya

• she’r

• intonatsiya

Nutq o`stirish yo`llari

• O`qigan asarni o`z tilida qayta hikoya qilish
• Rasm asosida hikoyalar tuzish
• Asarni bir qismini eshitish va uni o`z fikrlari asosida yakunlash
• Film, multfilm va teatr tomoshalarini qayta so`zlash
• She’rlar asosida baxru-baytlar o`tkazish
• Ta’limiy o`yinlar o`tkazish…

Gapni tinish belgilari asosida talaffuz qiling.

• Go`zal bahor keldi.
• Go`zal bahor keldi?
• Go`zal bahor keldi!

Guruhlarga savollar:

• Matematika, ona tili , tabiatshunoslik darslari terminlarini to`g`ri talaffuz qilish yo`nalishlari.

E’tiboringiz uchun rahmat!