Mavzu: bog’larda uchraydigan qushlar

Darsning jihozi: tabiatni muhofaza qilishga bag’ishlangan eisponatlar,hayvonlar, qushlar va o’simliklar tasvirlangan ko’rgazmali qurollar.
Darsning turi: aqliy hujum savol javob. O’qituvchi oldin o’tilganlarni mustahkamlab, “Bog’larda uchraydigan qushlar” mavzusi bo’yich suhbat o’tkazadi, ushbu darsni quyidagicha rejalashtiradi: interfaol usul yordamida o’quvchilar bilimlar mustahkmlanadi
Darsning borishi:
1. Quyidagi savollar yordamida o’quvchilarning “Bog’larda uchraydigan qushlar”mavzusini o’zlashtirishlariga erishish
Savollar:

1. 
   Zararkunanda hasharotlarga qarshi kurashishda bizga qanday qushlar yordam beradi?
   
2. 
   Qaysi qushlar ko’pincha bog’larda yashaydi va zararkunanda hasharotlarni qiradi.?
   
3. 
   Mavzuga oid Markaziy Osiyolik allomalarning ekologik qarashlari bilan tanishmisiz ?
   

“Bog’larda uchraydigan qushlar” mavzusi bo’yicha “Bilimdon” metodi yordamida o’qitish.
Sinf o’quvchilari uchta guruhga bo’linadi va ularga nom qo’yiladi. Yozuv taxtasi ham uch qismga ajratiladi. Eng yuqoriga “Bilimdon ” deb yozilgach, birinchi bandning yuqori qismiga “Bilaman”,ikkinchi bandning yuqori qismiga “Bilishni xohlayman”, uchinchi bandning yuqori qismiga “Bilib oldim” degan so’zlar yoziladi.
So’ngra o’qituvchi o’quvchilardan mavzu –yuzasidan qanday ma’lumotlarga ega bo’lganliklari so’raydi va bildirilgan fikrlarning to’g’risini “Bilaman” nomli bandga yozib qo’yadi. Ushbu harakat guruhlar tomonidan fikrlar to’la bayon etilganga qadar davom etadi. Maskur jarayonda guruhlarning barcha a’zolari faol ishtirok etishlariga ahamiyat berish, o’quvchilar tomonidan bildirilayotgan noto’g’ri fikrlar ham imkor etilmasligi zarur (chunki bunday harakat o’quvchilarning faolligiga salbiy ta’sir ko’rsatadi).
Keyingi bosqichda o’qituvchi o’quvchilardan yangi mavzu bo’yicha qanday ma’lumotlarni o’zlashtirish istagida ekanligini so’raydi va ularni o’ylashga, fikrlashga da’vat etadi. Navbati bilan guruh vakillaridan fikrlarini so’raldi. O’quvchilar tomonidan bildirilgan tushunchalar “Bilishni xohlayman” nomni ustunga yozib boriladi.
So’ngi bosqichda o’quvchilarga o’qituvchi “Bog’larda uchraydigan qushlar ” mavzusiga oid tayyorlangan matnlarni tarqatadi. Ushbu matn bilan tanishib chiqqandan so’ng, ularning fikr yuritishlari natijasi bo’yicha mavzuga oid yana qanday materiallarni o’zlashtirish lozimligi aniqlanadi. O’quvchilarning xulosalari asosida bildirgan fikrlari “Bilib oldim” nomli ustunga yozib boriladi. “Bog’larda uchraydigan qushlar” mavzusiga oid matnlar namunasi:
1-matn: Buyuk bobomiz Abu Rayhon Beruniy o’zining ilmiy ekalogik qarashlarida “Qushlarning tog’lardan pastliklarga, tekisliklarga tushishi, chumolilarning o’z inlariga berkina olishlari hayvonning sovishidan dalolat beradi”,degan ma’lumotni bergan .
2-matn: Alloma Alisher Navoiy chodirga uycha qurgan musichaning uyasi buzulmasligi uchun bog’da o’z chodirini qoldirib, mulozimlariga: “Musicha bola ochguncha siz shu yerda qoling. U bolalarini uchurib ketgach, keyin chodirni yig’ishtirib borursiz”, deb tayinlaganlar. Ulus ham jonivorlarga g’amxo’rlik qilishda ustoz yo’lidan brogan.
3-matn: Bog’ o’simliklariga ham huddi dala va poliz ekinlaridagi kabi hashoratlar zarar yetkazadi. Bazi hashoratlar o’simliklarning bariglarini esa, ikkinchilari gulini, uchunchilari mevasini yeydi.Po’stloqxo’r qo’ng’izlar ham bor, ular o’simluiklarning po’tlog’ini zararlantiradi.