Mavzu: Biznes huquqi munosabatlarida javobgarlik

O`zbekiston Respublikasi manfaatlariga xilof ravishda bitim to’zish natijasida ko`p miqdorda zarar yetkazish jinoyatning zaruriy belgisi hisoblanadi. Ko`p miqdordagi zararni aniqlashda «zarar» tushunchasi jinoyatkorona qilmishdan ko`rilgan zararnigina o`z ichiga olishini nazarda tutmoq lozim. Zarar miqdorini aniqlashda O`zbekiston Respublikasining manfaatlariga xilof ravishda bitim to’zish tufayli boy berilgan naf etiborga olinmaydi. Ammo bitim to’zish davlat manfaatlariga ko`p miqdorda zarar yetkazilishiga sabab bo`lsagina, qilmish O`zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 175-moddasi bilan javobgar qilishga asos bo`ladi.

• O`zbekiston Respublikasi manfaatlariga xilof ravishda bitim to’zish natijasida ko`p miqdorda zarar yetkazish jinoyatning zaruriy belgisi hisoblanadi. Ko`p miqdordagi zararni aniqlashda «zarar» tushunchasi jinoyatkorona qilmishdan ko`rilgan zararnigina o`z ichiga olishini nazarda tutmoq lozim. Zarar miqdorini aniqlashda O`zbekiston Respublikasining manfaatlariga xilof ravishda bitim to’zish tufayli boy berilgan naf etiborga olinmaydi. Ammo bitim to’zish davlat manfaatlariga ko`p miqdorda zarar yetkazilishiga sabab bo`lsagina, qilmish O`zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 175-moddasi bilan javobgar qilishga asos bo`ladi.

Soxta tadbirkorlik uchun jinoiy javobgarlik. Soxta tadbirkorlik jinoyati korxonalar yoki boshqa tadbirkorlik faoliyati bilan shug`ullanuvchi to’zilmaning qonunda, o`z Ustavida belgilangan faoliyatini taminlovchi ijtimoiy munosabatlardan kelib chiqadi. Soxta tadbirkorlik tadbirkorlik faoliyati g`oyasiga tajovo’z qiladi. Ushbu jinoyatning ijtimoiy xavfliligi shundaki, soxta tadbirkorlik nafaqat iqtisodiyot asoslariga, tadbirkorlik faoliyati g`oyasining o`ziga ham tajovo’z qiladi, “odamlarning bozorga va uning boshqacha xo`jalik yuritish usullaridan afzalligiga bo`lgan ishonchiga putur yetkazadi”2.

• Soxta tadbirkorlik uchun jinoiy javobgarlik. Soxta tadbirkorlik jinoyati korxonalar yoki boshqa tadbirkorlik faoliyati bilan shug`ullanuvchi to’zilmaning qonunda, o`z Ustavida belgilangan faoliyatini taminlovchi ijtimoiy munosabatlardan kelib chiqadi. Soxta tadbirkorlik tadbirkorlik faoliyati g`oyasiga tajovo’z qiladi. Ushbu jinoyatning ijtimoiy xavfliligi shundaki, soxta tadbirkorlik nafaqat iqtisodiyot asoslariga, tadbirkorlik faoliyati g`oyasining o`ziga ham tajovo’z qiladi, “odamlarning bozorga va uning boshqacha xo`jalik yuritish usullaridan afzalligiga bo`lgan ishonchiga putur yetkazadi”2.