Mavzu: Bir bosh bo‘lakli gaplar

Kesim ergash gapli qo‘shma gaplar-

bosh gap tarkibidagi kesim vazifasida qo‘llangan ko‘rsatish olmoshining ma`nosini izohlab keluvchi ergash gap .

Kesim ergash gap bosh gapga ko‘rsatish olmoshi tarkibidagi –ki yuklamasi

yordamida bog‘lanadi . –ki yuklamasi bosh gapning kesimi tarkibida keladi .

M : Qizig‘i shundaki , shu ko‘rinishiga ovozi muloyim edi .

Toleim shulki , jahonda bir guliston tanladim .

Buning natijasi shu bo‘ldiki , To‘laganning qanshariga musht tushdi .

Kesim ergash gapli qo‘shma gapni sodda gapga aylantirsak , ergash gap

butunisicha sodda gapning kesimi bo‘lib keladi .

M : Vatanni sevishimning boisi sho‘qi , u mening kindik qonim to‘kilgan muqaddas zamin . – Vatanni sevishimning boisi u mening kindik qonim to‘kilgan zamin ekanligi .

Maslahatim shulki , bugun o‘zga bir go‘shaga chekining .- Maslahatim bugun o‘zga bir go‘shaga chekining .

Test savollari:

.Bog‘lovchi vositalarisiz bog‘langan qo‘shma gapni toping

Aqllilar ko‘p, aql ishlatadigan oz.

dononi sharmanda qildim-ku, dedi.

G‘ururga berilmish maqtanchoq nodon.

S. fanning ibtidosi-aql, aqlning ibtidosi esa sabr-toqatdir.

kitob,inson undan foydalana bilar ekan, beqiyos kuchdir.

2. teng bog‘lovchilarning turlari qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan.

6ta B) 5ta C) 3ta D) 2ta

3. Nisbiy so‘zli qo‘shma gapni toping.

Mana bahor nishonasi hidla sog‘ingandirsan.

Binafsha qo‘ldan qo‘lga o‘tdi.

S. Kech kirib keluvchilarning oyog‘i uzilishi bilan , u ko‘chaga chiqdi.

D.Kimki ajdodlar yaratgan boyliklarni bilmasa, demak u nafosatdan bebahra yashagan.

4.Qo‘shma gap oxirida undov belgisi qo‘yish haqidagi to‘g‘ri ko‘rsatmani aniqlang.

Qo‘shma gap tarkibidagi barcha gap undov bo‘lsa.

Qo‘shma gap tarkibida undov ishtirok etsaG‘

S. Qo‘shma gap bosh bo‘laklari undov bilan ifodalansa.

D. Qo‘shma gap tarkibidagi sodda gaplarning biri undov gap bo‘lsa.

5. Pitorik so‘roq gapda berilgan to‘g‘ri ta’rifni aniqlang.

So‘roq mazmunini bildirgan gap.

Mazmunidan tasdiq, ma’lum xabar mazmuni aniqlanib turadigan so‘roq gaplar.

S. So‘roq gaplar kuchli his-hayajon bilan aytilsa.

D.Gapning oxirida so‘roq belgisi ishlatiladigan gaplar.

6.Kengaygan birikma qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan.

Ega, kesim. B) To‘ldiruvchi, hol,aniqlovchi.

S. Kesim,ega,to‘ldiruvchi,yol,aniqlovchi. D. ega,hol,kesim.

7.Murakkab qo‘shma gap to‘gri ko‘rsatilgan qatorni toping.

Oqsaqol o‘tirdi,kotib unga choy uzatdi va o‘zi Xolmurod bergan qog‘ozni o‘qimoqcihi bo‘ldi.

Kech kuz kelishi bilan sovuq boshlandi. S. Bahor qushlari uchib kela boshladi.

D.Yangi maktab binosi qurilgach, barcha o‘quvcyilar maktabga qatnay boshlashdi.

8. Zidlov bog‘lovchilari qatnashgan qatorni toping.

Ammo,lekin,biroq. B) Kim,qanday,shunday.

Bahor,yer,kuz,qish. D) Havo,bulut,suv.

9.Qaysi qatordagi bog‘lovchilarda ko‘tarinrilik kitobiy uslub bo‘yog‘i mavjud.

A.Ammo,lekin,biroq. B.Zero,zeroki,zotan.

S.Chunki, shuning ucyun. D.-ham-ham, goh..goh.

10.Qaysi gapda ega sifat bilan ifodalangan

A.undan yoqimli va shirin hid kelardi

B.Iste`dodli adib ko‘p nasriy va dramatik asarlar yozdi

S,Soddalik kamtarlik alomati

.D.Ubiz bilan ketishi lozim

E.Bahor keldi