Mavzu: biotexnologiyada odam va hayvon hujayralaridan foydalanish

Fosfobakterin ishlab chiqarish. 
Fosfobakterin – 
Bacillus megaterium var. phosphaticum
mikroorganizmi sporalarini saqlovchi bakterial o‘g‘itdir.
Bu bakteriyalar murakkab fosfooorganik birikmalar (nuklein kislotalar, nukleoproteidlar 
16va boshq.) va qiyin o‘zlashtiriladigan mineral fosfatlar (pirofosfatlar, polifosfatlar)ni o‘simlik 
o‘zlashtirishiga qulay holatga aylantirib berish xususiyatiga egadir. Bundan tashqari, biologik 
faol moddalar ishlab chiqaradilar (tiami va boshq.), bular esa o‘simliklar o‘sishini boshqarishda, 

---

ayniqsa dastlabki o‘sish bosqichlarida 17katta ahamiyat kasb etadi. 
Fosfobakterin fosfor o‘g‘itlari o‘rnini egallamaydi va ularsiz ta’sir ham etmaydi. 
Preparatning asosiy samaradorlgi o‘stirish xususiyati bilan belgilanadi. 
Bacillus megaterium 
var. phosphaticum
morfologik xususiyatiga ko‘ra kichik, grammmusbat, aerob spora hosil 
qiluvchi tayoqchalari o‘lchami (1,8-2,0)

(5-6) mkm bo‘ladi. Hujayra 17ita miqdorda fosfor 
birikmalarini saqlaydi. Bu hujayralar dastlab harakatchan 17ita tayoqcha bo‘lib rivojlanishi 
oxirida 0,7

1,2 mkm o‘lchamdagi endosporalar hosil qiladi. 
Bu mikroorganizm asosida olinadigan preparat asosan sporadan tashkil topadi, shuning 
uchun ham o‘stirish texnologiyasi ham spora hosil qilishga qaratilgandir. Biroq fosfobakterin 
ishlab chiqarish texnologiyasi nitragin, azotobakterin kabi preparatlar ishlab chiqarish 
texnologiyasidan kam farq qiladi. 
Fosfobakterin olish texnologiyasi
. 
Bacillus megaterium var. phosphaticum
kulturasi 
barcha bosqichlarini sanoat asosida o‘stirish, suyuq oziqa ichiga ekish orqali amalga oshiriladi.
Dastlabki liofillab quritilgan kultura quyidagi tarkibli oziqa muhitida o‘stiriladi (% 
hisobida): makkajo‘xori ekstrakti - 1,8; melassa - 1,5; ammoniy sulfat - 0,1; Sa
2
SO
3
- 1;suv – 
1000 ml. O‘stirish fermentyorda qat’iy aseptik sharoitda, doimiy aralashtirish va spora hosil 
qilish jarayonigacha aeratsiyada olib boriladi. Jarayonning asosiy ko‘rsatkichlari: harorat 28-
30
0
S, muhit rN 6,5-7,5, o‘stirish davomiyligi 1,5-2 kun. 
Birinchi oziqa muhitida o‘stirilganda tayyor kultural suyuqlikda hujayra titri 1 ml. da 2,7-3 
mlrd. spora, 2-oziqa muhitida esa 1 ml. da 4,3 mlrd. sporani tashkil etadi. 
O‘stirib olingan hujayra biomassasi sentrifugalash orqali alohidalanib, purkab quritgich 
moslamada 65-70
0
S haroratda 2-3% namlik qolguncha quritiladi. Quritilgan sporalar qo‘shimcha 
(kaolin) bilan aralashtiriladi. Bu usulda tayyorlangan preparat 1 grammida 8 mlrd. dan kam 
bo‘lmagan hujayralarni saqlaydi. Ular 50-500 g. dan namlikni saqlab turadigan, germetik 
qopchalarga joylanadi. Fosfobakterin, azotobakterin va nitragindan saqlashga bo‘lgan 
chidamliligi bilan farqlanadi. Bular 1 yil saqlangandan so‘ng hujayraning hayotchanligini 
yo‘qotishi 20% dan oshmaydi. 
Sanoat asosida fosfobakterin ishlab chiqarishda shunday omil borki, bu bakterial o‘g‘it 
olishda kulturaning fagolizisi va o‘smaydigan sporalar hosil bo‘lishiga sabab bo‘ladi. 
Kulturalar fagolizisi shu bilan izohlanadiki, bir tomondan