Mavzu: baliqlarning bioekologik xususiyatlari I kirish betlar II asosiy qism 6-24 betlar

Ko’ppak akula –
yoki dengiz iti juda ko’pchilik akulalar kabi suvda juda 
tez suzadi, asosan baliqlarni tutib eb dengizda yirtqichlik bilan hayot kechiradi.
Tashqi ko’rinishi –
bo’yi 1 m ga boradi. Gavdasi uzunchoq duk shaklida 
bo’ladi, boshining uchida uzun qazich burni bor. Orqasiga borgan sari tana torayib 
dumga aylanadi, dum asosiy harakat organidir. Dum suzgich qanotining pallalari 
bir xilda emas, ichida o’q skeleti bo’lgan yuqori pallasi uzun, pastki pallasi kalta 
bo’ladi. Shuning uchun ham qanoti getorostirkal tipda tuzilgan.

---

32 
Teri qoplaichlari –
akulaning terisi talaygina bir xo’jayrali bezlari bo’lgan 
ko’p qavatli epidermis va plakoid deb ataladigan bir talay tangachali qattiq 
koriumdan iborat. Tangacha suyakka yaqin turadigan modda dentindan iborat, 
tangachaning uchi tishchaga o’xshaydi, tishchaning uchi maxsus emal qavat bilan 
qoplangan. Plakoid tangachalar jaga o’tar ekan kattalashib chin tishga aylanadi. 
Bosh bilan tananing ikki yon tomnida yon chiziq deb ataluvchi sezuv organi bor.
Skeleti 
- 
 
akulaning skeleti suyaksiz bo’lib, nuqul toaydan iborat, lekin bu 
toay o’ziga oxak singdirib olishi va qattiqlashishi ham mumkin. Skeleti qo’yidagi 
qismlarga bo’linadi.
1.
O’q skelet
2.
bosh skelet
3.
juft suzgich qanotlar skeleti 
4.
toq suzgich qanotlar skeleti
O’q skelet – 
talaygina umrtqalarning bir-biri bilan harakatchan tarzda 
qo’shilishidan hosil bo’lgan umrtqa poonasining ostki tomonidan pastga qarab 
pastki yoylar chiqadi. Gavdaning tana bo’limida pastki qisqa o’simtalarga 
qovuralar (costa) birikadi.
Bosh skeleti
– bosh skeleti asosan ikki qismga: Neurokranium va vissteral 
skeletdan iborat.
1. Neurokraniumga: miya quttisi sezuv organlari (eshituv va hidlov) 
kolsulasi hamda qozich burun skeleti kiradi.
2. Visteral skelet uch qismga bo’linadi
1.
jabra yoylari
2.
til osti yoyi
3.
ja yoylari
Suzgich qanot skeletlari ikkiga: 
1.
toq suzgich qanotlari
2.
juft suzgiya qanotlari 

---

33 
Toq suzgich qanotlari skeletiga orqa, dum, orqa chiqaruv teshigi qanotlari 
skeletidan iborat.
Juft suzgich qanotlar skeleti suzgich qanotlar kamari bilan erkin suzgich 
qanot skeletidan tashkil topgan.