Mavzu: azot oksidilaridandan gazlarni tozalash

1.2. Chiqindi gazlarni azot oksidlaridan absorbsion usulda tozalash

Sanoatda ajralib chiqadigan chiqindi gazlar tarkibida asosan NO va NO₂ gazlari uchraydi. Bu gazlarni tozalashda qiyinchilik azot oksidi – NO gazining past kimyoviy aktivligidir va uni suyuqlikda yomon erishidir. Ushbu muammorri hal etishning quyidagi yo'llari ma’lum:

1) NO gazini NO₂ gazigacha to'liq oksidlash;

2) selektiv, ya’ni ikkala gazni bir xil yutadigan absorbent tanlash;

3) suyuq fazada NO gazini oksidlab yoki suyuq katalizator ishtirokida NO gazini kimyoviy aktiv moddaga aylantirish.

Sanoatda NO gazini gaz fazasida O₂ bilan gomogen oksidlash usuli qo'llaniladi. Jarayonni tezlashtirish uchun gaz fazasiga kislorod qo'shiladi, lekin bu usul kislorodning katta sarfi bilan bog'liq. Chunki azot oksidi bilan faqat 1% kislorod reaksiyaga kirishadi, qolgani atmosfera havosiga tashlanadi. Azot oksidining oksidlash jarayoni katalizator ishtirokida tezlashadi.

Azot oksidini oksidlash va ulami suvga yutilish jarayonlarini tezlashtirish uchun suyuq fazada kislorod va ozon bilan oksidlash hamda bir vaqtning o'zida oksidlash va suyuq oksidlovchi yutgichlarga yuttirish orqali amalga oshiriladi. Gazsimon oksid- lovchilarning (kislorod va ozon) suyuq fazada erish tezligi haroratga, bosimga, komponentlaming konsentratsiyasiga, fazalararo yuza kattaligiga, oqimlar turbulentligiga va shu kabi omillarga bog'liq. Kislorod va ozonning suyuq fazada erishi sekin boradigan jaray o n b o 'lib , NO gazining suyuq fazada oksidlanishini limitlaydi. Agar suyuq oksidlovchilar ishlatilsa, erish jarayonining bosqichi limitlanmaydi.

NO gazini oksidlash uchun quyidagi oksidlovchi moddalar tekshirilgan: H₂O₂, KMnO₄, KBrO₃, HNO₃, (NH₄)₂Cr₂O₇, Na₂Cr₂O₇, K₂Cr₂O₇.

Ular ichida eng faol oksidlovchi bo'lib KBrO₃ hisoblanadi, keyingi o'rinlarda HNO₃, KMnO₄ va H₂O₂ oksidlovchilari hisoblanadi.

Azot oksidlarini absorbsiya qilish uchun suv, ishqorlar va selektiv sorbentlaming eritmalari, kislotalar va oksidlovchilar qo'llaniladi.