Mavzu: Axloqiy-estetik qarashlarning shakllanishi va rivojlanishida dinning tuttan o’rni

Axloqiy va estetik qarashlarning shakllanishida diniy tutgan o’rni.
Axloqiy va estetik qarashlarning shakllanishida diniy muqaddas kitoblarning va allomalar merosining tutgan o’rni juda katta. Bundan taxminan 2700 yil mukaddam xozirgi Markaziy Osiyo xududida ulug’ tarixiy shaxs —faylasuf shoir va tabiatshunos olim, jahon xalqlariga yakkaxudolikka asoslangan birinchi diniy ta’limot asoschisi sifatida mashxur bo’lgan ulug’ vatandoshimiz — Zardo’sht (Sepitoma) dunyoga kelgan edi. Zardo’sht 40 yoshida avvalgi ko’pxudochilik diniy tasavvurlariga hamda tabiat hodisalariga sig’inish e’tiqodlariga qarshi chiqib, yakkaxudochilikka asoslangan kitobiy din — Zardo’shtiylik dinini yaratgan. Zardo’sht orqali iloxiy xabarlar muqaddas kitobga to’plangan va bu kitob «Avesto» deb atalgan (qatьiy qolib belgilangan (o’rnatilgan) qonun-qoidalar). Butun mavjudlikning ikki oliy ibtidosi — ezgulik va yovo’zlik xaqida, olam qarama-qarshilik asosida ko’rilgan. Bu xol:

• 
  jismoniy narsalarda yorug’lik va zulmat;
  
• 
  tirik tabiatda xayot va o’lim;
  
• 
  ma’naviy olamda ezgulik va yovo’zlik;
  

—ijtimoiy xayotda esa adolatli qonunlar bilan qonunsizlik o’rtasidagi kurashlarda o’z ifodasini topgan. Odamlar o’z istaklarida bir birlari bilan murosa qilib yashashlari va qonunsiz ishlardan o’zlarini tiyishlari lozim. Bergan so’zining ustidan chiqish, unga sodiq qolish, savdo-sotiqda shartnomalarga qat’iy rioya qilish, qarzni vaqtida to’lash, aldamchilik va xiyonatdan holi bo’lish kabilar iymonlilik alomatlaridir.