Mavzu: Axloq-ijtimoiy ong ta’sir etish va tarbiya shakli sifatida

MTM da Axloqiy va ijtimoiy xulq-atvor asoslarini shakllantirish

Reja:

• 1. Axloq va ijtimoiy ong tushunchasi
• 2. Bolalarni axloq va odob normalarini egallab olishlarida muhit va tarbiyaning tutgan o’rni
• 3.Maktabgacha yoshdagi bolalarni axloqiy tarbiyalashning mazmuni, tamoyillari va uslublari

• Axloq –arabcha xulq atvor ma’nosini bildiradi. U ijtimoiy ong shakllaridan biri bo’lib ijtimoiy munosabatlar hamda shaxs hatti-harakatini tartibga soladigan qonun qoidalar majmuidir.
• Axloq- shaxs yoki guruh faoliyatini baholash orqali jamiyatdagi munosabatlarni boshqarish mehanizmi hisoblanadi.
• Axloq ma’naviyatning tarkibiy qismi sifatida shaxs kamolotining yuqori bosqichi sanaladi. Zero axloq va axloqiy meyorlarsiz shaxsning ruhiy va jismoniy yetukligining mezoni bo’lgan ma’naviy kamolotga erishib bo’lmaydi.

• Axloq tushunchalari umumiy harakterga ega. Ular alohida munosabatlarni emas hamma sohadagi munosabatlarni qamrab oladi. Bunday tushunchalar AXLOQIY KATEGORIYALAR deb ataladi.
• Hayotda qoida sifatida qabul qilingan talablardan kishilar o’zlariga odamlar orasidan namuna tanlaydilar. Bu namunani esa biz AXLOQIY IDEAL deb ataymiz.
• AXLOQIY TARBIYA-yagona ijtimoiy tarbiya jarayonining tarkibiy qismi hisoblanadi.

• Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni axloqiy tarbiyalash mazmuni bolaning ma’naviy dunyosini uning ongini axloqiy hislatlarini shaxsiy sifatlari va xulqini tarbiyalash hamda rivojlantirishni taqazo etadi.
• Maktabgacha yoshdagi bolalarni axloqiy tarbiyalashning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
• 1. Bolalarda axloqiy his tuyg’ular va hatti harakatlarni tarbiyalash
• 2. Xulq ma’daniyati va ijobiy his tuyg’ularni tarbiyalash
• 3. Axloqiy xulq atvor ko’nikmalarini shakllantirish

• Maktabgacha ta’lim muassasalarida axloqiy tarbiyani tashkil etishda quyidagi jihatlarga alohida e’tibor qaratish lozim:
• 1) kichik, o’rta va katta guruh bolalari uchun sodda elementlar axloqiy tushunchalar haqida ma’lumot berish
• 2) har bir o’rgatiladigan u yoki bu fazilatlarni rasmlar, multitasmalar, diopozitivlar va bolalarning jonli harakatlari orqali tushuntirish
• 3) bola doimiy ravishda ‘’nima yaxshiyu nima yomon?’’ so’zining manosini anglab o’z fikrini aniq bayon etish

Axloqiy tarbiyaning asosiy tamoyillari

• 1. Axloqqa doir tarbiyaviy ishning ma’lum maqsadga qaratilganligi
• 2. Ta’lim tarbiya ishiga bola shaxsini hurmat qilgan holda yondashish
• 3. Axloqiy tarbiya ishini hayot va amaliyot bilan bog’lab olib borish
• 4. Bolalarning faolligi
• 5. Jamoada tarbiyalash

• 6. Tarbiyaviy ishning tizimliligi va izchilligi
• 7. Tarbiyaviy ishning ta’sirchanligi
• 8. Oila, MTM, davlat va nodavlat tashkilotlar hamda kattalar tarbiyaviy ta’sirining birligi
• 9. Boladagi ijobiy sifatlarga suyanish
• 10. Bola shaxsini har tomonlama rivojlantirishni ko’zda tutish.
• Tarbiyaning zamonaviy tamoyillari –tarbiyachi va tarbiyalanuvchi o’rtasidagi subyekt-subyekt munosabatlarining o’rnatilishidir.

Maktabgacha yoshdagi bolalarni axloqiy tarbiyalash uslublari

• 1. Axloqiy ongni shakllantirish uslublari:
• A) hikoya

b) Tushuntirish

c) Estetik suhbat

d) Izohlash

e) Nasihat- o’git

f) Ko’rsatma

g) Namuna

• Axloqiy xulq atvorni shakllantirish uslublari:
• Mashq
• O’rgatish
• Pedagogik talab
• Mumammoli vaziyat
• Topshiriq

Axloqiy motivatsiyani hosil qilish uslublari:

• Rag’batlantirish
• Tanbeh berish
• Tergash
• Tahsinlash
• Zavqlantirish

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT