Mavzu: Auditda meyoriy huquqiy hujjatlarga rioya etishni tekshirish

Mavzu: Auditda meyoriy huquqiy hujjatlarga rioya etishni tekshirish

Mavzu: Auditda meyoriy huquqiy hujjatlarga rioya etishni tekshirish

Respublikamizda auditorlik faoliyatini tashkil etish va o’tkazish uslubiyati auditorlik faoliyatining xalqaro amaliyoti va tajribasiga asoslanadi. Ammo auditni samarali tashkil etishda faqatgina audit uslubiyati emas, balki auditning
huquqiy asoslari xam muxim rol o’ynaydi. Bu borada Respublikamizda bir qator amaliy ishlar bajarilmoqda.
Xususan, mustaqillik yillarida respublikamizda auditorlik faoliyatining huquqiy asoslarini belgilab beruvchi quyidagi me’yoriy hujjatlar qabul qilindi:
- Auditorlik faoliyati to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi qonuni. 1992 yil 9 -dekabr, Toshkent sh.;
- “Auditorlik faoliyati to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi qonunini kuchga kiritish to’g’risidagi O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining qarori. 2000 yil 26 -may, Toshkent sh.;
- Yangi tahrirdagi “Auditorlik faoliyati to’g’risida”gi Qonuni. 2021 yil 25- fevral;
- “Moliyaviy nazoratni o’tkazish va xo’jalik xayotiga auditorlik shaklidagi nazorat ni tadbiq etish to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 1993 yil 3 maydagi 198-son qarori;
- “Auditorlar va auditorlik firmalarini Davlat ro’yxatidan o’tkazish Nizomini tasdiqlash to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 1993 -yil 17- iyundagi 293-son qarori;
- Yuridik shaxslarga O’zbekiston Respublikasi hududida auditorlik faoliyati bilan shug’ullanish huquqini beruvchi maxsus ruxsatnoma (litsenziya)berish tartibi to’g’risidagi Nizom”. O’zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi tomonidan 1993 yil 10 mayda 41-son bilan tasdiqlangan.
- Auditorlik faoliyatini takomillashtirish va auditorlik tekshiruvlarining axamiyatini oshirish to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 2000 yil 22 sentyabrdagi 365-son qarori;
- “Auditorlarga malaka sertifikatini berish to’g’risidagi Nizom”. O’zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligi tomonidan 2000 yil 13 oktyabrda 977-son bilan ro’yxatga olingan;
- O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 2006 yil 16-oktyabrdagi 215 – son qaroriga 2-Ilova - “Korxonalardagi ichki audit xizmati to’g’risidagi Nizom”.
- “Auditorlik tashkilotlari to’g’risidagi Nizom” (O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007 yil 4 apreldagi PQ-615-son qarori)
- O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan 2017 yil 12 maydagi “Auditorlik tashkilotlari faoliyatining huquqiy asoslarini yanada takomillashtirishni ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi 274-sonli Qarori;
O‘zbekiston Respublikasining Prezidentining 2018 yil 19 sentabrdagi
O'z'bekiston Respublikasi prezidentining 2017–2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasida belgilangan vazifalardan kelib chiqib, O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar davrida auditorlik faoliyatining me’yoriy-huquqiy va uslubiy bazasi takomillashtirilmoqda, shuningdek, auditorlik faoliyatini lisenziyalashning soddalashtirilgan va muddatsiz tizimi joriy etilmoqda, bu auditorlik xizmatlari bozorining shakllanishiga va mahalliy auditorlik tashkilotlari auditorlik kompaniyalarining yirik xalqaro tarmoqlariga kirishini ta’minlashga imkon yaratadi.Jahon iqtisodiyotiga jadal sur’atlar bilan integratsiyalashayotgan O‘zbekistonda hozirgi kunda xalqaro moliyaviy hisobotlar va audit standartlariga o‘tish masalalariga alohida e’tibor berilmoqda.
2018 yil 19 sentyabrda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PQ-3946-son «O‘zbekiston Respublikasida auditorlik faoliyatini yana da rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarori qabul qilindi.
Qarorda belgilanganidek, qator muammolar va kamchiliklar auditor lik faoliyatining yanada rivojlanishiga,boshqarishga oid qarorlarni qa bul qilish va korporativ boshqaruv sifatini oshirish u-n uditorlik xiz- matlarining ahamiyatini oshirishga to‘sqinlik qilmoqdaligi,ularni bartaraf etish uchun esa auditorlik xizmatlari bozorining rivojlanishi uchun sharoitlarni yanada yaxshilash va auditorlik faoliyatini tartibga solishda xalqaro standartlarga muvofiq zamonaviy yondashuvlarni joriy etish maqsadida auditorlik faoliyatini rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlarini amalga oshirishni ta’minlash belgilangan.

So‘nggi yillarda yurtimizda iqtisodiyotning jadal sur’atlarda rivojlanishi,
xorijiy investisiyalar jalb qilish, investorlarga to‘g‘ri va zarur axborotlarni yetkazib
berish, shuningdek, aksiyadorlik jamiyatlari, sug‘urta tashkilotlari va banklari
faoliyatini takomillashtirish va ularni xalqaro bozorlarga olib chiqishga alohida
ahamiyat berilmoqda. Shu munosabat bilan O‘zbekiston Respublikasi Prezi -dentining 2020 yil 24 fevraldagi “Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlariga o‘tish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-4611-sonli qarori qabul qilindi. Mazkur qarorga muvofiq aksiyadorlik jamiyatlari, tijorat banklari, sug‘urta tashkilotlari va yirik soliq to‘lovchilar toifasiga kiritilgan yuridik shaxslar 2021 yildan 1 yanvardan boshlab MHXS asosida buxgalteriya hisobi yuritilishini tashkil etadi va 2021 yil yakunlaridan boshlab moliyaviy hisobotni MHXS asosi -da tayyorlaydi.
http://fayllar.org