Mavzu: Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar va ularni taxlil qilish xususiyatlari Mundarija: Kirish

1-Jadval.
O`zbekiston Respublikasida YAIM dinamikasi va ishlab chikarish tarkibi

			YAIMning ishlab chikarish tarkibi,%
Davr-lar	Mos davrlarda joriy baxolarda, mlrd.so`m	O`tgan yilning mos davriga nisbatan % (takkoslama baxolarda)		Sano-at	Kishlok xo`ja- ligi	Kuri-lish	Xizmat ko`rsa-tish soxasi	Sof soliklar
2016	3255,6	103,8		14,2	30,1	6,0	37,2	12,5
2017	4925,3	104,2		14,2	30,2	5,8	28,2	11,9
2018	7450,2	104,2		14,5	30,1	4,9	37,9	12,6
2019	9837,8	104,4		15,8	28,6	4,5	37,4	13,7
2020	12189,5	107,7		17,1	26,8	4,5	37,6	14,0

Manba: «O`zbekiston iktisodiyoti» Taxliliy sharx. O`zbekiston Respublikasi iktisodiyot vazirligining SISM nashri,«№ 8,mart 2019,17- bet
Ishlab chikarish usulida aniklangan YAIM ko`rsatkichinig strukturasini va undagi siljishlarni taxlil kilish juda muxim xulosalar beradi. Aloxida tarmoklarning mamlakat iktisodiyotida yaratilgan yalpi ko`shilgan kiymatdagi ulushi, bu ulushning o`zgarishi bu mamlakatning iktisodiy rivojlanish darajasi va kutilayotgan istikboliga baxo berish imkonini beradi.
1-jadval ma`lumotlariga tayangan xolda O`zbekiston Respublikasida ishlab chikarilgan YAIMning tarmok tuzilishini ko`rib chikamiz (1-jadval).
Avvalam bor respublikamizda barkaror iqtisodiy o`sish tendentsiyasiga erishilganligi va 2020 yilda real o`sish sur`ati 107,7 foizni, YAIMning nominal xajmi esa 12189,5 mlrd. so`mni tashkil etganini kayd etish zarur.
2004 yilda YAIMning 17,1 foizi sanoat tarmoklarida, 26,8 foizi kishlok xo`jaligida, 4,5 foizi kurilish soxasida va 37,6 foizi xizmat ko`rsatish soxasida yaratildi. Iktisodiyot rivojlanishi, real sektorda ishlab chikarish samaradrligi oshib borishi bilan sanoat va ayniksa xizmat ko`rsatish soxalarining YAIMdagi ulushi ortib borilishi jaxon iktisodiy tarixida kuzatilgan xodisadir. O`zbekiston Respublikasida 2018-2020 yillarda sanoat tarmoklarining YAIM dagi ulushi ortib borayotganligi progressiv tarkibiy siljishdan dalolat beradi. Ko`shilgan kiymatlar yigindisi ko`rinishida xisoblangan YAIM tarkibiga sof bilvosita soliklar, ya`ni davlat byudjetiga tushgan ko`shilgan kiymat soligi, aktsiz soligi va bojxona boji to`lovlari bilvosita soliklar bilan davlat byudjetidan ishlab chikaruvchilarga berilgan subsidiyalar o`rtasidagi fark xam ko`shiladi.
Sof soliklarning YAIMdagi ulushi 2020 yilda O`zbekiston Respublikasida 14 foizni tashkil etdi.
4. YAIMni xarajatlar bo`yicha xisoblash.
Bu usul yakuniy foydalanish usuli deb xam yuritilib, unda YAMMni xisoblash uchun yakuniy maxsulotlarni sotib olishga kilingan barcha xarajatlar o`zaro ko`shib chikiladi. Bu xarajatlar kuyidagicha guruxlanadi: