Mavzu: Arab dunyosi mamlakatlarining iqtisodiy o’sish sabablari va ularning jahon xo’jaligidagi iqtisodiy salohiyati

3-rasm. Saudiya Arabistoni inflyatsiya ko’rsatkichlari dinamikasi

Inflyatsiya 2018-yilda yuqori ko’rsatkichlarga ega bo’ldi sababi oziq-ovqat narxlari oshdi. 2016-yilda bu ko’rsatkich 2.9% ni tashkil etgan edi. Inflyatsiya statistikasi markaziy boshqarmasi malumotiga ko’ra 2013-yilning dastlabki 11 oyida inflyatsiya 3.6% ni tashkil etdi o’tgan yili xuddi shu davrda 3.5% ga teng bo’lgan. 2018-yilning birinchi yarmida istemol xarajatlarini oshishi inflyatsiyani tezlashishiga sabab bo’ldi, xususan kiyim-kechak va oyoq kiyim 1.4%, uy-joy, suv, elektr, gaz va boshqa yonilg’ilar 3.5%, sog’liqni saqlash 3.2%, transport 2.5%, telekommunikatsiya 1.8%, madaniy hordiq chiqarish uchun narxlar 1.7% ga oshdi.

Neft va neft mahsulotlari yalpi eksportning asosiy ulushini tashkil etadi.

Saudiya Arabistoni neft qazib chiqarish hajmini oshirishga asosiy sabablardan biri

AQShning Eronga bergan sanksiyasi bo’lsa ikkinchi sabab Liviyadagi tartibsizliklar bo’ldi. Bunday geosiyosiy tartibsizliklar neft narxiga tasir qildi, natijada neft ishlab chiqarishni hajmini o’sishi va ko’tarilishi valyuta zaxirasi hajmini oshirdi. Valyuta zaxirasining YaIM dagi ulushi 2018-yilda 2017-yildagiga nisbatan 22.4%dan 17.4% ga kamaydi.

2019-yil davomida neft narxlari pasaydi va uni ishlab chiqarish hajmi qisqardi natijada neft eksporti o’rtacha 41,2% gacha tushdi. Jahon xo’jaligida 2020-yilda neft narxlarining oshib ketganligi bois Saudiya Arabistonining neft va neftdan tashqari eksport mahsulotlari hajmi 23,0% va 22,6% ga o’sdi⁹. Eksport tarkibini ko’radigan bo’lsak mineral resurslar asosiy o’rinni egallab 2015-2019 yillar davomida jami eksportning o’rtacha 88% ini tashkil etgan(1-jadval). Mineral resurslar tarkibi 2011-2013-yillar oralig’ida o’rtacha 20,8% ga o’sdi 2014yilda esa keskin pasaydi.

1-jadval