Mavzu: Aminokislotalar olinishi va xossalari

Mavzu: Aminokislotalar olinishi va xossalari.

• Mavzu: Aminokislotalar olinishi va xossalari.

Reja:

• 1-Aminokislotalar haqida tushuncha.
• 2-Aminokislotalarning turlar.
• 3-Aminokislotalarning nomlanishi
• 4-Aminokislotalarni fizik kimyoviy xossalari va olinish.
• 5-Aminokislotalarning ishlatilishi, biologik ahamiyati.

Aminokislotalar haqida tushuncha

• Aminokislotalar tabiatda hayvon va o’simlik organizmidagi oqsillarning asosiy tarkibini tashkil etadi va shuning uchun oqsillarni kislotali muhitda gidrolizlab olinadi. Oqsillarning asosiy manbalari go’sht, teri, jelatina, jun, soch tolasi, kazein va boshqalar hisoblanadi. Shu bilan birga, aminokislotalar sof va peptidlar holida ham uchraydi. Avvalo shuni ta'kidlash lozimki, oddiy oqsillar ikki aminokislotalarning bir-biri bilan pеptid bog’lari orqali birikkan polimеrlari hisoblanadi.Aminokislotalar hayot jarayonini asosiy elemenlaridan hisoblangan oqsillarni tashkil etadi. Oqsillar tarkibida asosan 20 xil aminokislotalar bor. Aminokislotalar molekulalarida bir vaqtning o‘zida qarama–qarshi kimyoviy xossaga ega bo‘lgan ikkita funksional gruppa tutadi. Aminogruppa asos xossaga ega bo‘lsa, karboksigruppa kislotali xossaga ega. Bu ikki gruppa molekulada ichki tuz (bipolyar ion) hosil qiladi: NH2–R–COOH  NH3–RCOO–
• Aminokislotalar quyidagi umumiy formulaga ega:

CnH2n(NH2)(COOH) R--- CH--- COOH

NH2

Amino kislotalarning turlari
Aminokislotalarda ikkita funksional gruppa: aminogruppa - NH2 va karboksil - COOH gruppalari bo’ladi. Aminogruppani joylashgan o’ringa qarab , ,  va boshqa aminokislotalar bo’lishi mumkin.Agarda amino gruppa eng oxirgi uglerodda bo’lsa, uni ”” amino kislota deyladi,
Masalan:
H2N-CH2-COOH - - aminosirkakislota (glisin, glikokol)
CH3-CH(NH2)-COOH - 2-aminopropan kislota ( -aminopropion kislota, alanin)
H2N-CH2-CH2-COOH - 3-aminopropan kislota ( -amino propion kislota)
HO-CH2-CH(NH2)-COOH - 2-amino-3-gidroksipropan kislota, (serin)
Aminokislotalar amino (–NH2) va karboksil (–COOH) guruhlarning soniga
qarab uchga bo‘linadi:
1) Tarkibida bitta amino va bitta karboksil guruh tutgan aminokislotalar