Mavzu: Afrika mamlakatlari aholisi soni dinamikasi va joylashishi Reja

avlatlar	Maydoni (ming km²)	Aholisi (mln. kishi)(1995)
Poytaxti
Angola	1246,7	11,5	Luanda
Benin	111,6	5,4	Porto-Novo
Botsvana	581,5	1,5	Gaborone
Burundi	26,8	6,4	Bujumbura
Gabon	258,7	1,3	Librevil
Gambiya	10,3	1,1	Banjul
Gana	230,5	17,5	Akkra
Gvineya	245,8	6,5	Konakri
Gvineya-Bisau	28,1	1,1	Bisau
Jazoir	2381,0	28,4	Jazoir
JAR	1221,0	43,5	Pretoriya
Jibuti	23,0	0,6	Jibuti
Zambiya	743,6	9,1	Lusaka
Zimbabve	387,0	p,z	Xarare
Kabo-Verde	4,033	0,423	Praya
Kamerun	415,0	13,5	Yaunde
Keniya	569,6	28,3	Nayrobi
Komor Orollari	2,2	0,5	Moroni
Kongo	341,0	2,5	Brazzavil Kongo
Kongo Demokratik Respublikasi	2267,4	44,1	Kinshasa
Lesoto	30,3	2,1	Maseru
Liberiya	96,4	3,0	Monroviya
Liviya	1759,5	5,2	Tripoli
Mavrikiy	2,0	1,1	Port-Luis
Mavritaniya	1025,0	2,3	Nuakshot

2018-yil holatiga ko‘ra, Afrikada 1,3 milliardga yaqin kishi yashaydi. Bu jahon aholisining 17 foizini tashkil etadi. Afrika davlatlari orasida aholi soni jihatidan Nigeriya alohida ajralib turadi. Uning aholisi, 2018-yil holatiga ko‘ra, salkam 196 mln. kis higa teng bo‘lib, bu jahon mamlakatlari orasidagi 7-o‘rin hisoblanadi. E’tiborlisi, Nigeriya Afrika davlatlari qatorida maydoni bo‘yicha 14-o‘rinda turadi, xolos.

Aholi soni jihatidan Nigeriyadan keyingi yetakchi o‘rinlarni Efiopiya (107,5 mln. kishi), Misr (97 mln. kishi), Kongo Demokratik Respublikasi (84,3 mln. kishi), Tanzaniya (59,1 mln. kishi) va Janubiy Afrika Respub-likasi (57,7 mln. kishi) kabi davlatlar egallaydi (2018-y.).

Afrika aholisi qit’a bo‘yicha notekis joylashgan. Bunga tabiiy omillar, ayniqsa, iqlim va suv resurslari katta ta’sir ko‘rsatgan. Nil vodiysi va deltasi, O‘rta dengiz va Gvineya qo‘ltiqbo‘yi hududlari, Sharqiy Afri-kaning tog‘ oralig‘idagi botiqlari va JARning sanoatlashgan rayonlarida aholi zichligi eng yuqori darajaga ega. Ayni paytda, Sahroi Kabir, Kalaxari, Namib kabi tropik cho‘llarda aholi zichligi o‘ta past.

Afrika aholisi eng yuqori sur’atlar bilan o‘sayotgan qit’a hisoblanadi. Jahon aholisi hozirgi vaqtda o‘rtacha yillik hisobda 1,2 % ga ko‘payib borayotgan bo‘lsa, Afrika-da bu ko‘rsatkich 2,6 % ni tashkil etadi. 
Afrikaning aksariyat davlatlariga tug‘ilish va tabiiy ko‘payishning yuqori sur’atlari, o‘rtacha umr ko‘rishning nisbatan past ko‘rsatkichlari xos (12-jadval). Bu boradagi holat faqat Tunis, Marokash, Liviya, Botsvana, JAR, Mavrikiy va Seyshel orollari kabi ijtimoiy-iqtisodiy rivoj-lanishi birmuncha yuqori bo‘lgan davlatlarda qit’adagi umumiy vaziyatdan farq qiladi.

oxirgi o‘rinda turadi. Shahar aholisi salmog‘i, asosan, O‘rta dengizbo‘yi davlatlari, JAR, kichik orol mamlakatlari va neft sanoati rivojlangan dav-latlarida yuqori. Niger, Ruanda, Burundi, Malavi singari davlatlarda esa urbanizatsiya darajasi 20 % ga ham yetmaydi.