Mavzu: aerodromlarni loyihalash asoslari

Xizmat ko‘rsatish-texnikaviy hududi (XTH
) – Aeroportning aerodromga
yondoshgan qismi bo‘lib, u yerda ma’muriy-jamoaviy, ishlab chiqarishga oid
va yordamchi bino va inshootlari joylashadi.
Aeroport hududida vertolyotlar uchun ko‘tarilish va qo‘nish maydonlari
qurilib jihozlanishi mumkin, bunda qo‘nish uchun band bo‘lmagan tasmalar
ajratiladi va yon tomondan to‘siqlar qo‘yiladi. Vertolyotlar bilan passajirlar va
yuklar tashish uchun vertolyot maydonchasi yoniga maxsus bino quriladi yoki
Aeroport binosidan maxsus joylar ajratiladi.
Aviatashish hajmlarini klasslar bo‘yicha bo‘lish (guruhlash) Aeroportlarni
ko‘p yillik ekspluatatsiya qilish tajribalariga, havoda tashishlarni tashkil etish
va
ta’minlashga,
hamda
istiqboldagi
o‘zgarishlarga
asoslaniladi.
Aeroportlarning bunday tasniflanishi 1-jadvalda berilgan.

---

Aeroport 
toifasi
Passajirlar 
tashish yillik 
hajmi, ming
kishi
Passajir HKning har bir guruhi bo‘yicha yillik xarakat 
jadalligi
Aeroportlarda 
HK ning yillik 
uchish-qo‘nish 
jadalligi, ming
I
II
III
IV
I
II
III
IV
V
7000-10 000
4000-7000
2000-4000
500-2000
100-500
11-17
3-10
-
-
-
36-47
23-31.5
14-29
2-11
2-0
10-15
16-24.5
12-21
7-16
2-7
-
-
4-10
6-13
3-6
57-79
42-66
36-54
15-40
5-15
Izoh: HK qatnovi jadalligining katta qiymatlari tashuvlarning eng yuqori hajmiga,
kichik qiymatlari kichik hajmiga mos.
1- jadval

---

Aerodromlar Aeroportlarga qaraganda ko‘proq belgilar asosida tasniflanadi.
Asosiy belgilar – uchish-qo‘nish tasmasi (UQT) ning o‘lchamlari va yuk ko‘tarish
qobiliyati (me’yoriy yuklama). Shularga qarab aerodromlar A, B, V, G, D, E klasslariga
bo‘linadi.
Har bir aerodromda uning sinfi, ko'p qatorli aerodromda esa har bir uchish-qo'nish
yo'lagining sinfi aniqlanishi kerak. Aerodrom sinfi quyidagilar bilan belgilanadi:
a) bir qatorli aerodromlarda - uchish -qo'nish yo'lagi klassi bo'yicha;
b) ko'p qatorli aerodromlarda - standart sharoitda eng katta uzunlikka ega uchish -
qo'nish yo'lagi sinfi.
Uchish-qo'nish yo'lagi sinfi standart sharoitlarda 2-jadvalga muvofiq uchish -
qo'nish yo'lagining uzunligi bilan belgilanadi.
Ko’rsatkich nomi
UQT sinfi