|
* * *
Farosat — sezgidan keladigan ishoraning asl ma’nosiga tezda yetishmoqqa aytiladi.
* * *
Ilm-narsalarning inson aqli yordami bilan o‘rganilishidir.
* * *
Bolaning yetuk inson bo‘lib shakllanishida unga g‘amxo‘rlik, poklik, mas’uliyatni his etish, do‘stona munosabatlar tuyg‘usini singdirib borish zarur.
* * *
Ilova № 4
Ma’naviyat darsi ishlanmasi.
“Ulug‘ siymolar hayotidan. Abu Ali ibn Sino”
Darsning maqsadi:Ta’limiy: O‘quvchilarga ushbu mavzu haqida aniq va lo‘nda tushuncha berish.
Tarbiyaviy maqsad: Vatandoshimiz Abu ali ibn Sinoning hikmatlari, uning axloqiy, falsafiy maqsadlari haqida tushuncha berish.
Rivojlantiruvchi maksad: Ushbu mavzu haqida asarlar, badiiy adabiyotlardan foydalanib tushunchani shakllantirish.
Darsning uslubi: og‘zaki
Darsning jihozi: kitoblar, gazeta va jurnallar.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy kism
II. O‘tilgan mavzuni mustahkamlash uchun savollar.
1. Fan-texnika taraqqiyoti haqida nimalarni bilasiz?
2. Hozirgi vaqtda eng dolzarb bo‘lgan global ekologik muammolar.
Z.Fan-texnika taraqqiyetini mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanishdagi o‘rni.
///. O‘tilgan mavzuning bayoni.
Jahonda bir necha million kishi ilmiy tadqiqot bilan shug‘ullanadi. AQSH, Yaponiya, Fransiya, Germaniya va Buyuk Britaniya ulkan milliy salohiyatga egaligi bilan keskin ajralib turadi. Mazkur mamlakatlarda 30 mln. ga yaqin yoki aholining har 10 mintasidan, 113 kishi ilmiy tadqiqot ishlari bilan shug‘ullanmoqda. Ilmiy tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlariga ajratilgan hajmi bo‘yicha AQSH dunyodagi birinchi o‘rinni egallaydi.
Fan-texnikaning chuqurlashuvi, ishlab chiqarish sohalarining kengayishi hamda murakkablashish sharoitida ularning samaradorligini oshirishda boshqarish jarayonining o‘rni va ahamiyati kundan kunga ortib bormoqda.
Yangi mavzuning bayoni.
Milliy tariximizning yorqin yulduzi, noyob fazilatlar sohibi, boshqa zamondosh qomusiy olimlar qatori matematika, astronomiya, fizika, kimyo, biologiya, tibbiyot, dorishunoslik, ruhshunoslik, fiziologiya, falsafa, filologiya, ta’lim-tarbiya sohalarida ijod etgan va dunyoga mashhur yirik asarlar meros qoldirgan olim, mashhur alloma Abu Ali ibn Sino o‘rta asrda yetishgan buyuk donishmand, faylasuf, tabib edi. U o‘zidan oldingi tibbiy merosni o‘zlashtirib, jahon tibbiyotida necha asrlar qo‘llanma bo‘lib kelgan asarlar yaratdi.
Abu Ali ibn Sino o‘z umrini kelajak uchun, bugungi hayot uchun fido etdi. O‘sha uzoq zamonlarda bashariyat taraqqiyotini o‘ylab yashadi, o‘z avlodlari asrlar osha tartib etajak ma’rifatli bir jamiyatni orzu qildi.
Har qanday millat ham Ibn Sinodek farzandni tarbiya etgani uchun g‘ururlanishi tabiiy holdir. Chunki bunday insonlar faqat o‘z xalqiga emas, balki umumbashariy sivilizatsiya uchun ham xizmat qiladi va jahonning e’tiborini qozonadi.
Abu Ali ibn Sino 980 yilda Buxoro yaqinidagi Afshona qishlog‘ida kichik amaldor oilasida tug‘iladi. Keyinroq uning oilasi Buxoroga ko‘chib o‘tgach, u boshlang‘ich maktabda o‘qiy boshlaydi. Ibn Sinoning mutolaasi zo‘r, mehnatsevar edi. Undagi tug‘ma qobiliyat, o‘tkir zehn, kuchli xotira o‘zaro birikib ketgan edi.
Allomadan keyingi avlodlarga 250 dan ortiq ilmiy asar boy meros bo‘lib qoldi. Abu Ali ibn Sinoning «Ad-Qonun», «Hay ibn Yaqzon», «Risolat at-tayr», «Risolat fil-ishq» («Ishq haqida risola»), «Risolat fi mohiyat as-salot» («Nomozning mohiyati haqida risola»), «Kitob fi ma’no ziyorat» («Ziyorat qilishning ma’nosi haqida»), «Risolat fi-daf al-g‘am min al mivt» («O‘limdan keladigan g‘amni daf qilish haqida risola»), «Risolat al-qadr», «An-Najot», «Ash-Shifo», «Donishnoma», «Kitob ash-ishorat» va at tanbihot» asarlari shular jumlasidandir.
Ma’lumki, ibn Sino ham boshqa mutafakkirlar kabi o‘zining ta’lim-tarbiyaga oid qarashlarini ijtimoiy-falsafiy qarashlari bilan bog‘liq holda ifodalagan, maxsus risolalarda talqin etgan.
Ta’lim-tarbiya sohalarida ijod etgan va dunyoga mashhur yirik asarlar meros qoldirgan olim, mashhur alloma Abu Ali ibn Sinoning «Tib qonunlari» necha asrlar davomida Yevropaning eng nufuzli oliy o‘quv yurtlarida asosiy tibbiyot darsliklaridan biri sifatida o‘qib kelingani, dunyo miqyosida «Meditsina», «Sog‘lom turmush tarzi» degan tushunchalarning fundamental asosi bo‘lib xizmat qilgani, albatta, chuqur hayotiy va ilmiy zaminga ega. Aniqroq etib aytganda, bu benazir allomaning butun ilmiy faoliyati dunyo taraqqiyotini insonparvarlik ruhida, ya’ni ma’naviy negizda rivojlantirishga ulkan ta’sir o‘tkazdi, deb aytishga barcha asoslar bor.
V. Yangi mavzuni xulosalash uchun savollar.
1. Ibn Sino – ulug‘ siymo.
2. Ibn Sino hikmatlarida ilgari surilgan g‘oyalar.
3. Ibn Sinoning dunyoga nazari.
V1.Uyga vazifa.
Ibn Sino hikmatlaridan namunalar yozib kelish.
Ibn Sinoga bag‘ishlangan plakatlar olib kelish.
Ibn Sino g‘oyalarining tarbiyaviy ahamiyati haqida so‘zlab berish.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
