Mavzu-6 Devorlar va tayanchlar

Mavzu-6-7. Devorlar va tayanchlar.

Reja:

1. 
   Devorlarning arxitektura konstruktiv elsmentlari.
   
2. 
   Devor turlari va ularga qo‘yilgan asosiy talablar. Deformatsiya choklari.
   
3. 
   Balkonlar, lodjiyalar, erkerlar.
   
4. 
   Pardevor turlari va ularga qo‘yilgan asosiy talablar
   
5. 
   Pardevorning konstruktiv yechimlari.
   

1. 
   Devorlarning arxitektura konstruktiv elsmentlari.
   

Devor deb binoda vertikal himoya vazifasini o‘tovchi orayopma va tomyopma elementlaridan
Devorlar ishlash xarakteriga qarab yuk ko‘taruvchi, o‘zini- o‘zi ko‘taruvchi va osma turlarga bo‘linadi.
Qo‘llaniladigan ashyosiga qarab devorlar g‘ishtli (pishgan, silikat, keramik), tabiiy va sun’iy toshlardan (xarsang toshlar, xarsang-beton, yirik bloklar, mayda bloklar) va engil va og‘ir beton hamda temir betondan (yirik panelli, yirik blokli, hajmiy blokli) quriladi.
Devor sathi gorizontal va vertikal bo‘laklardan iborat bo‘lib, bu bo‘laklar devorning asosiy elementlarini tashkil etadi. Devorlar quyidagi qismlardan tashkil topadi: sokol, tugallovchi karniz, oraliq karniz, belbog‘lar, eshik va deraza bo‘shliqlari, bolodor (peremichka), pilyastr, oraliq devor va h.zo.
Sokol – devorning pastki qismi bo‘lib, undan biroz chiqib turadigan qism. Uning vazifasi binoni tasodifiy urilishlardan va atmosfera ta’sirlaridan himoya qilishdir.

1-rasm. Sokollarning ko‘rinishi.

Deraza va eshiklar uchun devorlarda qoldirilgan joylarga bo‘shliq (proyom) deyiladi.

Ikki deraza orasidagi devorning qismiga oraliq devor (prostenka) deyiladi.
Deraza bilan ko‘ndalang devor chekkasigacha bo‘lgan devor qismiga burchak oraliq devori ( uglovaya prostenka) deyiladi.
Devorning yomg‘ir va tomdan oqib tushadigan suvlardan saqlaydigan yuqori qismiga karniz deb ataladi.
Devordagi to‘g‘ri burchak kesimli ensiz vertikal qobiqlar pilyastr, devorning tom ustida davom etadigan qismiga parapet deb ataladi.