Mavzu №4 Insonni elektr tokidan shikastlanishi omillari vа sаbаblаri

---

Mavzu № 4 Insonni elektr tokidan shikastlanishi omillari vа sаbаblаri
Ma’ruza rejasi
1. Elektr shok ta’siri 
2. Inson tanasidan o’tayotgan tokning yoli va chastotasi. 
3. Elektr tarmoq turlari 
4. Neytral izolyatsijasi nima? 
5.Kuchlanish transformatorlari, kompensasiyalovchi g’altaklar 
Tаyanch so’z vа ibоrаlаr
: 
to’lqinlаnish vа tоrmоzlаnish fаzаlаri, 
elеktrоshоk, 
fibrillyasiоn 
tоk, 
tоk 
urish 
fаzаlаri, 
diqqаt 
fаktоrii, 
elеktrоkаrdiоgаrаmmа, 
kаrdiоsikl, 
neytral 
izolyatsijasi, 
kuchlanish 
transformatorlari, kompensasiyalovchi g’altaklar. 
Elektr shok elektr tok ta’siriga ko’rsatgan tanani og’ir nerv-reflektorli 
reaksiyasi. Bu holat qon aylanishi, nafas olishi, asab tizimi va boshqa tizimlarni 
buzilishiga olib keladi. Bir daqiqadan so’ng tanani to’lqinlanishi fazasi 
boshlanadi: arteriya bosimi ko’payadi, o’g’rig’iga reaksiya hosil bo’ladi, va 
hakazo. Shundan keyin esa tormoz fazasi boshlanadi: nerv tizimi bo’shashadi, 
arterial bosimi kamayadi, nafas olishi susayadi va depressiya holati boshlanadi. 
Shok holati bir necha minutdan bir sutkagacha davom etishi mumkin. Shundan 
keyin odam asta-sekin o’z xоligа qаytаdi vа sog’ayib ketadi, yoki biologok 
o’limi holatiga o’tib ketadi. 
Insonni elektr tokidan shikastlanishining asosiy omillariga: tokning turi, 
inson tanasidan o’tayotgan tokni davom etish muddati, tokni o’tgan yo’li, 
tokni chastotasiga, insonni shaxsiy hususiyatlarga bog’liq. 
a) Inson tanasidan o’tayotgan tokning turi.
Tokni kuchini insonga turli ta’sir ko’rsatadi. Ko’rsatgan ta’siriga qarab 
quyidagi tok qiymatlariga ajratiladi: 
-
Tokni sezish chegarasi. O’zgaruvchan tokni 50 gs va miqdori 0.1-1.5 mA, 
o’zgarmas tokni miqdori 5-7 mA. Shu holatda inson qo’l panjalari titraydi va 
issiqlini sezadi; 
-Qo’yib yuboradigan tok